Tímarit lögfræðinga - 01.03.1997, Blaðsíða 51

verður að telja að ráðstöfunin þurfi að vera afgerandi og að um grund-
vallarforsendu fyrir afkomu fyrirtækisins sé að ræða. I því sambandi má benda
á eftirfarandi dóma:
Héraðsdómur Reykjaness 16. des. 1994, mál nr. E-465/1994
Verslunarfyrirtækið Mikligarður hf. var tekið til gjaldþrotaskipta þann 15. júní 1993.
Skiptastjórar höfðuðu mál gegn prentsmiðjunni Eddu og gerðu kröfu um riftun á
greiðslu skuldar með 4 víxlum samþykktum af þriðja manni sem afhentir voru Eddu
hf. þann 11. maí 1993. Stefndi byggði meðal annars á því í málinu að þar sem prentun
auglýsinga hafi átt að bæta hag Miklagarðs hf. og annarra kröfuhafa væru skilyrði
riftunar ekki fyrir hendi.
Greiðslunum var rift. Ekki var tekið tillit til þess að ráðstafanirnar hafi verið gerðar
til að bæta hag fyrirtækisins.
Héraðsdómur Reykjavíkur 28. nóv. 1994, mál nr. E-2712/1994
Verslunarfyrirtækið Mikligarður hf. varð gjaldþrota þann 15. júní 1993. Skiptastjórar
höfðuð mál gegn auglýsingastofunni Hvíta húsið hf. og gerðu kröfu um riftun á
greiðslu á skuldar með þriðjamannsvíxli. Stefndi byggði á því að á fundi skömmu
fyrir gjaldþrot í stjóm Miklagarðs hf. hafi verið ákveðið að selja eignir og rekstrar-
þætti Miklagarðs hf. og ráðstafa söluandvirði eða skuldaskjölum til þess að geta
haldið áfram rekstri félagsins. Stefndi taldi auglýsingar þær sem hann birti fyrir
Miklagarð hf. hafa verið hluta af þessum björgunaraðgerðum og því hafi greiðslur til
hans verið eðlilegar eftir atvikum. Ekki var fallist á þessa málsástæðu og var greiðsl-
unni rift á grundvelli 1. mgr. 134. gr. gþl. þar sem afhending þriðjamannspappíra væri
að jafnaði óvenjulegur greiðslueyrir samkvæmt gþl., einnig í þeim viðskiptum sem
stefndi stundaði.
Þá má í þriðja lagi má minnast á þá skoðun danskra fræðimanna að annars
óvenjuleg viðskipti milli aðila geti verið venjuleg eftir atvikum ef þau fara fram
á milli heildsala sem versla með vörur á sama sviði.20 Alíka málsástæðu hefur
verið haldið fram í a.m.k. einum dómi Hæstaréttar, en þar var henni hafnað,
samanber:
H 28. mars 1996, mál nr. 31/1995
Skiptastjórar í þrotabúi Miklagarðs hf. höfðuðu mál og gerðu kröfu um riftun á
greiðslu skuldar Miklagarðs hf. við Heimilistæki hf. á grundvelli 1. mgr. 134. gr. gþl.
Greiðsla skuldarinnar hafði farið fram með vöruúttekt Heimilistækja hf. á ýmsum
rafvörum í verslunum Miklagarðs hf.
Heimilistæki hf. byggðu á því m.a. að félaginu hafi ekki verið kunnugt um
greiðsluvandræði Miklagarðs hf. Þá hafi Heimilistæki hf. tekið út vörur og greitt fyrir
þær í peningum eftir umrædda úttekt. Ákvörðunarástæða kaupanna hafi verið sú að
fyrirtækin hafi verið heildsalar á sama sviði en Mikligarður hf. hafði haft í verslunum
sínum sambærilega vöru og hafði selt hana á hagstæðara verði en mögulegt hafi verið
að finna á markaðinum og einnig vörur sem Heimilistæki hf. höfðu ekki á boðstólum.
20 Sjá t.d. 0rgaard bls. 99-100.
45