Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Blaðsíða 37

Við skýringu á gildissviði laganna sé því eðlilegt og heppilegt að gildissvið
þeirra verði markað með sama hætti og gert hafi verið og muni verða gert að því
er varðar Rómarsamninginn.14
Samkvæmt ofangreindum skýringum í greinargerð með frumvarpi til lag-
anna hefur það ekki sjálfstæða þýðingu við mat á því hvort um samningsskuld-
bindingu er að ræða hvaða skilningur er lagður í hugtakið í íslenskum rétti. Al-
menn skilgreining Evrópuréttarins á samningsskuldbindingum er sú að um sé að
ræða skuldbindingar sem aðili hefur tekið á sig af fúsum og frjálsum vilja.
Þannig getur samningsskuldbinding sem stofnast með einhliða yfirlýsingu ann-
ars aðila, t.d. gjafagemingur, fallið undir ákvæði laganna.15
Með því að takmarka gildissvið laganna við skuldbindingar sem rísa af
samningum milli aðila eða við skuldbindingar samkvæmt einhliða yfirlýsingum
eins aðila, sem leggur honum skuldbindingar á herðar gagnvart öðmm, falla mál
sem varða eignarréttindi og hugverkaréttindi utan gildissviðs ákvæða laganna.16
Á hinn bóginn verður að ætla að lögin taki til samninga um aðilaskipti að hug-
verkaréttindum.17
Þó að dómstóll EB hafi ekki túlkað hugtakið samningsskuldbinding í
Rómarsamningnum er rétt að horfa til túlkunar dómstólsins á því hvenær um er
að ræða „mál sem varðar samninga“ í skilningi 1. tölul. 5. gr. Brusselsamnings-
ins sem áður er getið. Hefur dómstóllinn í þremur dómum sínum slegið því föstu
að hugtakið samning beri að skýra sjálfstæðri skýringu.18
Mál 9/87 Arcado gegn Haviland [1988] ECR 1539. Málið varðaði tvær kröfur:
Annars vegar kröfu um greiðslu á þóknun samkvæmt umboðssamningi og hins vegar
kröfu um skaðabætur vegna skyndilegrar og ólögmætrar riftunar á samningnum.
14 Sjá Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 698. Þar er viðhöfð orðnotkunin „evrópuréttarlegs eðlis“ um
þennan skýringarhátt. Dicey & Morris: The Conflict of Laws, bls. 1197, taka svo til orða: „ ... the
expression “contractual obligations” is to be given a Convention interpretation". Torben Svenné
Schmidt: Intemational formueret, bls. 217, notar orðalagið „konventionsautonomt kontrakts-
begreb“. Sjá Cheshire & North: Private Intemational Law, bls. 543-544. Þeir taka fram að færi um
túlkun hugtaksins eftir lögum einstakra ríkja gæti það leitt til ósamræmis í réttarframkvæmd,
einkum þegar haft er í huga að ákvörðun þess hvort um er að ræða skyldur innan eða utan samninga
kann að vera mismunandi frá einu ríki til annars. Sjá einnig Dicey & Morris: The Conflict of Laws,
bls. 1197-1198.
15 Sjá Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 698.
16 Sjá Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 698. Sjá einnig Torben Svenné Schmidt: Intemational
formueret, bls. 216 og Peter Arnt Nielsen: Intemational privat- og procesret, bls. 491. Mario
Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 10, taka fram að í fyrstu drögum að Rómarsamn-
ingnum hafi verið ákvæði sem beinlínis mælti fyrir um að eignarréttindi og hugverkaréttindi féllu
utan gildissviðs samningsins.
17 Sjá Mogens Kogtvedgaard: Lærebog i immaterialret. Kaupmannahöfn 1996, bls. 358.
18 Sjá mál 34/82 Peters gegn ZNAV ECR [ 1983] 987; mál 9/87 Arcado gegn Haviland [1988] ECR
1539; mál C-26/1991 Jakob Handte gegn TMCS [1992] ECR 1-3967. Sjá um það hvenær um
samning er að ræða í skilningi Brussel- og Lúganósamninganna Eyvindur G. Gunnarsson: „Vam-
arþingsreglur Lúganósamningsins", bls. 333-334.
145