Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 85

Með hliðsjón af niðurstöðu dómsins í NRT 1949:747 (NH) og tilgangi 3.
mgr. 10. gr. VSL, vekur dómurinn í ASD 1954:154 (0LD) og dómur Hæsta-
réttar Danmerkur þann 29. júní 1998 óneitanlega upp spumingar, enda má
færa rök fyrir því að beiting umrædds skilmálaákvæðis eftir orðanna hljóðan
gangi gegn ákvæðum 1. mgr. 5. gr. eða 3. mgr. 10. gr. VSL.115 Dómurinn í NRT
1949:747 (NH) er í góðu samræmi við 3. mgr. 10. gr. VSL, sem ætlað er að
koma í veg fyrir að félagið geti náð betri stöðu gagnvart vátryggðum en heimil-
að er í hinum ófrávíkjanlegu ákvæðum VSL um rangar upplýsingar við samn-
ingsgerð. I framhaldi af því hlýtur að mega spyrja hvort eðlilegt sé að félagið geti
komið sér fram hjá reglunum með því einu að þiggja sig undan ábyrgð vegna
allra sjúkdóma sem sá, sem tryggður er hafði fyrir töku tryggingarinnar, og ver-
ið þannig betur sett en ef það ætlaði einungis að undanþiggja sig ábyrgð vegna
eins tiltekins sjúkdóms (líkt og í NRT 1949:747 (NH)). Hið meira fæli þá ekki
•engur í sér hið minna og slík niðurstaða kallar vitaskuld á vangaveltur.
Til viðbótar má benda á að enginn eðlismunur virðist vera annars vegar á
skilmálaákvæði þess efnis að tryggingin taki ekki til afleiðinga sjúkdóma sem
verið hefðu til staðar við töku tryggingarinnar og hins vegar skilmálaákvæði
sem gerði að skilyrði fyrir gildi tryggingarinnar að sá sem tryggður væri bæri
ekki neinn af nánar tilgreindum sjúkdómum, og því ákvæði fylgdi upptalning
af hundruðum sjúkdóma, eða jafnvel öllum þekktum sjúkdómum. Sömu rök
mæla með því að hvort tveggja ákvæðið verði skýrt með hliðsjón af 3. mgr. 10.
gr. VSL, þannig að réttur vátryggðs til bóta velti á því hvort vátryggingartaki
var í góðri trú þegar hann gaf upplýsingamar. Með slíkri útleiðslu á 3. mgr. 10.
gr. VSL má færa rök fyrir því að niðurstaðan í ASD 1954:154 (0LD) hefði með
réttu einnig átt að velta á trú vátryggingartaka, þannig að greiða hefði átt fullar
bætur ef hann hvorki vissi né mátti vita um sjúkdóm sinn.116
Hér má einnig hugsa sér skilmálaákvæði í sjúkratryggingu þess efnis að
xjúkdómar, sem sýna einkenni á fyrstu 30 dögunum eftir töku tryggingarinnar,
falli utan gildissviðs hennar. Ákvæði sem þetta virðist einungis frábrugðið þeim
sem að framan eru nefnd, á þann hátt að hér er vísað til hlutlœgra atriða sem
fram koma eftir töku tryggingarinnar. Enginn eðlismunur er hins vegar á slíku
115 Eins og áður er rætt skilur það á milli reglnanna hvort félagið leitaði til vátryggingartaka um
viðkomandi upplýsingar eður ei.
116 Það er svo aftur annað álitaefni hvort vátryggingartaki er í góðri trú í hverju tilfelli fyrir sig,
líkt og hefði átt að koma til skoðunar í málinu í ASD 1954:154 (0LD). f Noregi var niðurstaða
nefndar, sem skipuð var til endurskoðunar á norsku lögunum um vátryggingarsamninga, sú að fé-
lögum væri frjálst að takmarka ábyrgð sína hlutlægt vegna tiltekinna tegunda áhættu, t.d. með þvf
að undanþiggja ábyrgð sinni sjúkdóma sem tilgreindir væru í skilmálum eða skírteini. Hins vegar
horfði málið öðruvísi við þegar félagið tæki að sér tryggingu gegn tilteknum sjúkdómi, en undan-
skildi sig ábyrgð ef sá sem tryggður væri hefði haft þann sjúkdóm við töku tryggingarinnar. Slík
..hutlæg heilsuákvæði", eins og nefndin kallaði þau, ættu undir gildissvið reglna FAL um rangar
upplýsingar við samningsgerð, sbr. NOU 1983:56, bls. 78-79. Er það í samræmi við þá skoðun er
rökstudd var hér að ofan.
79