Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Síða 91

2) Ákvæðið orðað sem afmörkun vátryggingarandlags: „Vátryggingin nær
ekki til bifreiða sem ekið er með farþega gegn gjaldi“.
3) Ákvæðið orðað sem tilgreining áhættunnar: „Vátryggingin tekur ekki til
tjóns á bifreiðinni sem verður þegar hún er nýtt til farþegaflutninga gegn
§jaldi“.
4) Ákvæðið orðað sem skilyrði fyrir ábyrgð félagsins: „Það er skilyrði fyr-
ir gildi vátryggingarinnar að hin vátryggða bifreið sé ekki nýtt til far-
þegaflutninga gegn gjaldi“.
Ákvæðið í dæmi 1) telur Drachmann Bentzon falla undir reglur FAL um
aukna áhættu skv. berum orðum sínum. Ákvæðið í dæmi 2) telur hann gilt eft-
ir orðum sínum ef raunverulega er um að ræða afmörkun vátryggingarandlags,
t.d. ef ætlunin er að tryggja einungis vöruflutningabifreiðar með tryggingunni.
Sé vátryggingarandlagið hins vegar tilgreint á fullnægjandi hátt í vátryggingar-
skírteini, t.d. með skráningamúmeri, telur hann að skýra beri ákvæðið með hlið-
sjón af reglum FAL um aukna áhættu. Ákvæðið í dæmi 3) telur Drachmann
Bentzon einnig falla undir reglur FAL um aukna áhættu. Til stuðnings þeirri
niðurstöðu bendir hann á að í flutningi farþega felist alla jafna ekki önnur
áhætta en í venjulegum akstri, heldur e.t.v. aðeins aukin áhætta vegna aukinnar
notkunar. Loks telur Drachmann Bentzon að ákvæðið í dæmi 4) falli einnig
undir reglur FAL um aukna áhættu, því að gæti félagið borið fyrir sig ákvæði
sem gera að hlutlægu skilyrði bótaábyrgðar að tilteknar aðstæður haldist
óbreyttar, misstu reglur FAL um aukna áhættu marks.135 Taka má undir skoð-
anir Drachmann Bentzon að þessu leyti.
Amljótur Bjömsson nefnir nokkur dæmi um tilvik sem hann telur falla und-
ir reglur VSL um aukna áhættu, svo sem þegar einkabifreið sem vátryggð er
sem slík, er notuð til leiguaksturs, ábyrgðartryggður atvinnurekandi við eina at-
vinnugrein tekur að sér aðra áhættusamari, hús sem vátryggt er sem íbúðarhús
er síðar innréttað sem trésmíðaverkstæði og vöruflutningaskip sem vátryggt er
sem slíkt, er notað sem ísbrjótur.'36 Heltmann nefnir sambærileg dæmi en leit-
ast ekki við að orða almenna reglu í þessu sambandi. Hann kveður hins vegar
niðurstöðuna ráðast af heildarmati á vátryggingarsamningnum í hverju tilviki
fyrir sig.137
Sérstök ástæða er til að gefa skilmálaákvæðum gaum sem kveða á um að til-
tekin notkun vátryggðs munar falli utan gildissviðs tryggingarinnar, t.d. ef kveð-
135 Drachmann Bentzon, (1931), bls. 236-237. Rétt er þó að benda á að rökstyðja mætti þá nið-
urstöðu að ákvæðin í dæmum 2) og 4) teldust til hlutlægra takmarkana á ábyrgð félagsins ef t.d. um
væri að ræða vátryggingafélag sem eingöngu tryggði einkabifreiðar. Hins vegar skiptir aðgreining-
in á milli hlutlægra ábyrgðartakmarkana og aukinnar áhættu ekki endilega svo miklu máli í þessu
tilviki, þar sem félagið yrði allt að einu laust úr ábyrgð samkvæmt 1. mgr. 45. gr. VSL þar sem í
því tilviki mætti ætla að það hefði ekki tekið að sér trygginguna við þær aðstæður að bifreiðin væri
nýtt í atvinnuskyni.
136 Arnljótur Björnsson. (1986), bls. 50-52 og (1988), bls. 155.
137 Heltman, bls. 71-72 og 76-77.
85