Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 98

vegar bendir hann á að stundum séu undanþáguákvæði vegna iðkunar hættu-
legra íþrótta og stríðs orðuð sem hlutlægar ábyrgðartakmarkanir.157
3.7.3 Slysa- og sjúkratryggingar
í 121. gr. VSL er fjallað um aukna áhættu í slysa- og sjúkratryggingum. í
framkvæmd hefur aukin áhætta í þeim tryggingum einkum beinst að breyting-
um á starfsvettvangi þess sem tryggður er, eins og fjallað verður nánar um í
kafla 4.17. Þá hefur mikið verið ritað um skilmálaákvæði sem undanþiggja
ábyrgð félagsins slys sem verða við iðkun hættulegra íþrótta og annarrar áhættu-
samrar iðju. Lfm slík ákvæði verður rætt í kafla 4.12.
Sórensen hefur bent á að mörk aukinnar áhættu og hlutlægra ábyrgðartak-
markana séu nánast að hverfa í slysa- og sjúkratryggingum í Danmörku þar sem
framkvæmd stefni í þá átt að reglur um aukna áhættu taki við af hlutlægum
ábyrgðartakmörkunum.158 Hins vegar virðist mega ráða af umfjöllun Sórensen
að hann telji að ákvæði um atvinnu þess sem tryggður er geti talist hlutlægar
ábyrgðartakmarkanir, en neytendasjónarmið hafi valdið því að ákvæði sem
varða aukna áhættu hafi að miklu leyti komið í þeirra stað í skilmálum.159
Hér að frantan var þess getið að sanngimisrök geti staðið til þess að skil-
málaákvæði um hegðun þess sem tryggður er, og notkun vátryggðs munar,
verði skýrð með hliðsjón af reglum VSL um aukna áhættu. Sumir fræðimenn
hafa viljað ganga langt í þeim efnum. Sindballe telur þannig t.d. að landfræði-
legar takntarkanir á gildissviði slysa- og sjúkratrygginga beri að skýra með
hliðsjón 121. gr. FAL.160Christrup gagnrýnir hins vegar þá skoðun161 að því er
virðist réttilega, enda standa rök til þess að heimila félaginu vissar takmarkan-
ir á ábyrgð sinni, sem falla utan gildissviðs VSL, þar á meðal að þessu leyti eins
og nánar verður rætt í kafla 3.9.4.
3.8 Ábyrgðartakmarkanir og reglur VSL um varúðarreglur.
51. og 124. gr. VSL
í 51. og 124. gr. VSL er fjallað um varúðarreglur í skilmálum og skilyrði
þess að félagið geti borið fyrir sig að þær hafi verið brotnar. Margir fræðimenn
hafa ritað urn hvenær telja megi þau skilyrði uppfyllt, en aftur á móti færri um
hvar draga megi mörk varúðarreglna og hlutlægra ábyrgðartakmarkana. Þegar
157 Lyngs0, (1994), bls. 283-286. Lyngs0 nefnir að iðkun hættulegra fþrótta feli í sér aukna áhættu
og sarnkvæmt dæmigerðu orðalagi undanþáguákvæða vegna slíkrar iðkunar sé félagið laust úr
ábyrgð eftir orsakareglu. Hins vegar nefnir hann að stundum séu ákvæðin orðuð sem hlutlægar
ábyrgðartakmarkanir en getur þess ekki hver áhrif það hafi á heimfærslu þeirra. Hér skal hins veg-
ar ítrekað að litlu varðar hvort skilmálaákvæði telst varða aukna áhættu í líftryggingum eða telst
hlutlæg ábyrgðartakmörkun.
158 Sorensen. (1990), bls. 203 og 212.
159 Sorensen, (1990). bls. 203-204.
160 Sindballe: Dansk forsikringsret II. hluti. (1941), bls. 19.
161 Christrup. Juristen 1941, bls. 174.
92