Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 133

4.10 Viðhald og umhirða vátryggðra muna
í skilmálum margra trygginga er að finna ákvæði sem mæla á einn eða ann-
an hátt fyrir um viðhald eða umhirðu vátryggðs munar. Er þar oft kveðið á um
að félagið sé laust úr ábyrgð vegna tjóns sem rekja má til lélegs viðhalds á hinu
tryggða.284 Fræðimenn hafa ekki allir verið á sama máli um skýringu slíkra
ákvæða. Hellner telur að ófrávíkjanlegar reglur FAL eigi ekki við um slík
ákvæði og bendir í því sambandi á að í FAL sé að finna sambærilega reglu en
að ekkert bendi til þess að þar sé um sérreglu að ræða sem ekki geti átt við um
önnur tilvik. Félaginu sé því frjálst að bera fyrir sig ákvæði um viðhald eftir
orðanna hljóðan.285 Þá telur Amljótur Bjömsson ákvæði í glertryggingarskil-
málum, sem kveður á um að tryggingin taki ekki til tjóns sem orsakast af ófull-
komnu viðhaldi, til leyfilegra takmarkana á áhættu félagsins.286 Aðrir hafa talið
ákvæði um viðhald vátryggðra muna til varúðarreglna í skilningi VSL. Schmidt
tekur ákvæði um viðhald á bifreiðum sem dæmi um dulbúnar hegðunarreglur
og telur að sem slíkar falli þær undir ófrávíkjanlegar reglur FAL og á svipaðri
skoðun era Drachmann Bentzon og Christensen og Sindballe, sem telja að
skýra beri slík skilmálaákvæði með hliðsjón af 51. gr. FAL, óháð orðalagi
þeirra.287 Sindballe bendir einnig á að teljist ökumaður bifreiðar sá sem gæta
skal varúðar komi vanræksla hans í því efni til skoðunar eftir 51. gr. FAL.
Lyngsp nefnir að ákvæði í bifreiðatryggingum, sem undanþiggja félagið ábyrgð
vegna tjóna sem rakin verða til þess að ökutækið var ekki í forsvaranlegu
ástandi, séu jafnan talin til varúðarreglna.288 Eins og getið var í kafla 3.3 telur
Selmer dóminn í NRT 1979:554 (NH) hafa markað tímamót í túlkun norskra
dómstóla á dulbúnum hegðunarreglum. I dóminum komst Hæstiréttur Noregs
að þeirri niðurstöðu að skilmálaákvæði þess efnis að félagið væri laust úr
284 I dæmigerðum vátryggingarskilmálum fyrir glertryggingu hér á landí segir: „Félagið bætir ekki
skemmdir af þenslu, vindingi eða ófullkomnu viðhaldi ramma eða lista". Þá segir í vátryggingar-
skilmálum fyrir vélatryggingu: „Vátryggingin bætir ekki:... Tjón sem stafar af ónógu viðhaldi eða
umsjón ...“.
285 Hellner, (1955), bls. 66. Hér á Hellner að öllum líkindum við 62. gr. FAL. Ekki er hins vegar
ljóst hvaða viðmiðun Hellner styðst við í þessum efnum því að hann nefnir, réttilega, á tilvitnuðum
stað að ákvæði, sem undanþiggur ábyrgð félagsins tjón vegna frostskemmda á bifreið sem rekja má
til þess að kælivatni var ekki tappað af kælikerfi hennar að afloknum vinnudegi, verði að telja var-
úðarreglu í skilningi FAL, enda verði tjón ekki á þennan hátt nema vegna vanrækslu eins eða ann-
ars.
286 Arnljótur B jörnsson, (1986), bls. 67, en sjá einnig (1988), bls. 156.
287 Schmidt, (1943), bls. 191 og 197; Sindballe, (1948), bls. 111 og 115 og Drachmann Bentzon
og Christensen, (1952), bls. 125, 282 og 294. Drachmann Bentzon og Christensen vísa í þessu
sambandi til dóms í U 1932:648 (0LD) (féiagið dæmt til greiðslu þar sem ekki var talið vátryggð-
um til sakar að bifreið hans var ekki í fullkomnu lagi þegar hún skemmdist í fyrstu ökuferð nýja
eigandans), sbr. Drachmann Bentzon og Christensen, (1952), bls. 295 neðanmáls. Virðist skoð-
un Drachmann Bentzon hafa breyst frá fyrri útgáfu rits hans vátryggðum í hag, sbr. Drachmann
Bentzon, (1931), bls. 237-238.
288 Lyngsó (1992), bls. 232 og (1994), bls. 298 og 692.
127