Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Side 10
10
notað. Hann varð það eklci fremur með þessum bréfum, en
menn eru rithöfuudar kallaðir nú á dögum þó að þeir reyni
að koma erindum sínum og áhugamálum fram með þvi að
skrifa hréf. Bréf Páls eru ekki annað en sendibréf, og það
eins fyrir því, þó að sum þeirra sé alllöng og auðséð, að mjög
mikil vinna liefir verið í þau lögð.
En svo leið ekki á löngu, að þessar frumkristilegu bók-
menntir ykist. Eins og kunnugt má vera öllum oss, sem þessa
jörð byggjum þann dag í dag, rættust ekki hugmyndir frum-
kristninnar um það, að lieimsendir stæði fyrir dyrum. Þessi
viðburður dróst, og svo kom, að þeir menn, sem með Jesú
höfðu verið og starfað, fóru að tínast burt veg allrar veraldar.
Vitnin að þvi, sem meistarinn hafði sagt og' gert, fóru að hverfa
burt af sjónarsviðinu, svo að frásagnirnar af honum urðu að
fara að ganga mann frá manni. En það þekkja allir, fyr og
síðar, hvílík liætta vofir yfir þeim boðskap, sem þannig er
geymdur. Auk þess varð dráttur þessi á heimsslitunum til
þess, að eftirvænting þeirra rénaði, og það fór að verða al-
gengara en áður, að kristnir menn færi að gera ráð fyrir ein-
liverri dvöl i þessum heimi. Úthreiðsla kristninnar lmé og
að því sama, að minna og minna var hægt að byggja á per-
sónulegum vitnisburði þeirra fáu manna, sem sjálfir liöfðu
verið með Jesú. Fleiri og fleiri urðu að láta sér nægja ann-
ara frásögn. En í öllu þessu gat ekki bjá þvi farið, að menn
færi að verða þess varir, að frásögnum hætti að bera saman
í öllum atriðum. Stundum gat meira að segja farið svo, að
menn greindi á um það, bvort um einn viðburð væri að ræða
eða tvo. Jafnvel sjálft „Faðirvor“, þessi vndislega bæn, sem
Jesús hafði kennt lærisveinum sínum, var ekki alltaf liöfð
eins.
Upp af þessari þörf liafa elztu guðspjallsritin sprottið. En
ókunnugt er nú um þá sögu. Þó er til forn vitnisburður um
það, að Matteus hafi skrifað „orð Jesú“ á hehrezku og að
Markús hafi ritað frásagnir eftir því, sem Pétur postuli pré-
dikaði.1 Og í upphafi Lúkasarguðspjalls er þess getið, að
„margir“ menn liafi ritað eittlivað í þessa átt (Lúk. 1, 1). Og
upp úr þessum ritum eru svo guðspjöll vor samin. Verður sú
saga ekki rakin hér, því að liún heyrir Inngangsfræðinni til.
En þetta sýnir, hvernig einnig þessi rit voru knúin fram af
þörf, er að kallaði, og mega því í raun réttri lieita tækifærisrit.
1) Um þetta sjá nánar M. J. Inngangsfr. N.-t., bls. 105.