Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Síða 26
26
ugt um þau. Þó eru tilvitnanirnar oft þannig, að erfitt er að
ábvrgjast úr livaða riti þær eru. Skýrast er þetta: ..Takið bréf
sánkti Páls postula. Hvað var það, sem hann ritaði yður fyrst
í upphafi guðspjallsins? í sannleika ritaði liann yður andlegt *
mál um sjálfan sig og Kefas og Apollós, því að þá þegar voru
floklcadrættir meðal vðar“. Hér er ekki um að villast, að átt
er við fyrstu lcapítulana í 1. Kor.
Ignatíus liét biskup í Antíokkíu, vöggu heiðingjatrúboðs-
ins. Hann var fluttur til Rómaborgar og varpað þar fyrir villi-
dýr, skömniu eftir fjTstu aldamótin, sennilega 107. Á leið-
inni ritaði hann 7 bréf, 6 til ýmissa safnaða og eitt til vinar
síns Polykarpusar, biskups í Smyrna. í bréfum þessum er
fjöldi staða er sýna, að hann þekkti mörg af ritum Nýja-testa-
mentisins. En tilvitnanir hans eru stuttar og ónákvæmar, all-
ar eftir minni, enda munu ekki liafa verið mikil tök fyrir liann
að vanda ritsmíðar sínar undir þeim kringumstæðum, sem
áður voru nefndar. í bréfinu til Filadelfíu er orðið „krist-
indómur“ fyrst notað eins og sjálfsagt lieiti við lilið heitisins
„gyðingdómur“.
Polykarpus hiskup, sá er nú var nefndur, kemur og hér
til greina, því að til er hréf frá hans hendi til safnaðarins í t
Filippí. Polykarpus hefir sennilega verið fæddur um 69, eða
örstuttu eftir dauða Páls postula. Hann var lærisveinn Jóliann-
esar. Þegar hann var kominn á efri ár, hitti íreneus, einn af á-
gætustu feðrum kirkjunnar, hann, en Ireneus lifði fram um
200. Polykarpus var hrenndur á báli í Smyrna 23. fehr. 155.
Hann er eins og nokkurskonar hrennidepill alls þess, sem vér
vitum um sögu kirkjunnar á þessu óljósasta tímahili í æfi
liennar. — Bréf lians, sem nefnt var, er þrungið af heinum og
óbeinum tilvitnunum í rit Nýja-testamentisins. Hann virðist
liafa þekkt öll fjögur guðspjöllin, Pálshréf, 1. Jóh., 1. Pét. og
Klemenzarhréf, sem áður er nefnt. Margir telja augljóst, að
hann liafi og þekkt Postulasögnna.
Þá má nefna rit eitt merkilegt, sem mun vera samið í sinni
fullkomnu mynd nálægt 120 e. Kr„ en fannst ekki fyrr en nú
nýlega. Þetta rit heitir Kenning hinna tólf postuta, en er
venjulega kallað Didake og verður nefnt það til hægðarauka
liér. I þessu riti er talsvert vitnað í rit Nýja-testamentisins en
einkum þó í Matteusarguðspjall. Þó er það einkennilegt, að >
Didake hefur Faðirvor öðruvísi en Matteus. Stafar það senni-
lega af því, að engum datt í liug að skrifa Faðirvor upp eftir