Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 46
46
er á valdi posulanna þarf að halda í baráttunni við villutrú-
arflokka.
En þegar svona er komið, þá er ekki furða þó að livert
slikt vitni sé leitt til æðsta sætis, og hverju þeirra orði liald-
ið til skila. -Að vísu var dálítill vafi um það, hvort Páll
væri í raun og veru postuli, en Postulasagan dreifði þeim
efa. Páll liafði verið hiklaust og afdráttarlaust tekinn i sam-
félag postulanna. Röðin varð þvi þessi: Guð — Kristur, Krist-
ur — postularnir, postularnir — Páll. Og ailir þessir aðiljar
voru í þessu efni jafngildir. Það fylgdi svo að segja guðdóm-
leg áhvrgð liverju orði þeirra.
Guðspjöllin, með lijálpræðissögunni, og hréfin, vitnisburð-
ur frumvitnanna, voru því ekki annað en tvær hliðar á sama
máli, trygging kirkjunnar fyrir sannleiksgildi þess, sepi liún
boðaði mönnum og yfirburðum þess yfir allt það, sem aðrar
stefnur fluttu.
Með þessu var vegurinn ruddur. En lierzlumuninn gerir
svo ritsafn Markíons og gnóstíkanna. Ef þessar skoðanir, sem
nú hefir verið lýst, hefði ekki verið húnar að ryðja hrautina,
hefði kirkjan ekki getað svarað ritsafni þessu með því, sem
ln'in gerði, öðru ritsafni fullkomnara og betra. En einmitt af
þvi að hugsunarhátturinn var orðinn þessi, þurfti ekki meira
til. Ivirkjan fór inn á hina ruddu braut.
Ritsafn Markíons var tvískipt. Kirkjan átti líka tvískipt safn
rita. Páll var liafinn ákaflega til skýja af Markíon og fleir-
um. Órígenes segir, að Markíon liafi haldið því fram, að Páll
sæti á himnum til liægri handar Ivristi eins og Ivristur sæti til
hægri handar guði. Og hann hafði kennt, að Kristur hefði
tvisvar komið til jarðarinnar, í síðara skiptið til þess eins að
kalla Pál til postula og opinbera honum leyndardóm dauða
síns og upprisu.
Þvi verður ekki neitað, að þessi ákaflega lofdýrð villu-
mannanna um Pál, sýnist um stund hafa varpað nokkrum
skugga á hann og bréf hans. Tertúllían kallar Pál á einum
stað „postula ’villutrúarmannanna". En til langframa gat þetta
ekki átt sér stað. Til þess var hann of öflugur og skerfur hans
til kristniboðsins og guðfræðinnar of stór. Þetta snerist því
bráðlega upp i það, að kirkjan reyndi að vera ekki eftirbát-
ur villumannanna í því, að lofa Pál og hafa rit hans í heiðri.
Hann hlaut því að mynda aðalþáttinn í síðara hluta ritsafns-
ins. Og ritsafn Markíons hafði ineira að segja talsvert viðtæk
álirif á skoðanir kirkjunnar. Meðal annars e.r það mjög eftir-