Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Síða 67
67
og' nota sem flest. Þetta var starf, sem auðvitað varð ekki kom-
izt hjá, og hann hefir þvi með þessu nnnið afarmikið að því,
að gera kristnina öðrum stefnum yfirsterkari i gríska heim-
inum. í Alexandríu var mikið af gnóstíkum, og beitti Kle-
menz sér mjög gegn þeim. Varð liann stefnu þeirra einmitt
skæðastur vegna þess, hve nærri liann stóð þeim. Þó er svo
litið ó, að hann hafi ekki með öllu siglt fram Iijá þessum
sömu skerjum, sem hann varaði við, því að stundum sé meira
hjá lionum af heimspekinni en trúnni.
Evsebíus segir, að Klemenz liafi í „Höfuðdráttunum“ gefið
stutt yfirlit um rit Nýja-testamentisins, og það eru því líkur til
þess, að vér mundum þekkja skoðanir lians á þessu efni enn
betur, ef þetta rit væri til. En af öðrum ritum Iians má þó
einnig sjá það nokkurn veginn. Og þar kemur þá í ljós, að
hann er mjög frjálslyndur i þessu efni eins og tíðkaðist í Al-
exandríu, og eins og vænta mátti af manni með hans reynslu
og þekking. Hann vitnar jafnvel í alheiðin rit og telur þau í
vissum skilningi innblásin. Og hann vill telja til góðra kristi-
legra rita sem flest af þeim ritum, sem til mála gátu komið.
Guðspjallaril þekkir hann mörg, en tekur hin fjögur fram
vfir þau öll, og vitnar í þau eins og heilaga ritning. Hebrea-
guðspjall, Egiptaguðspjall og Mattliíasarguðspjall telur hann
góð rit, en vill þó ekki nota þau sem heilaga ritning.
Hann liefir miklar mætur á Pálsbréfum og liann er sá fyrsti,
sem telur Hebreabréfið með þeim, svo að Pálshréf verða hjá
honum 14 að tölu. Segir hann að Páll hafi ritað það á lie-
hresku, en Lúkas hafi þýtt það á grísku og þannig gefið
gríska heiminum það. Astæðan til þess, að Páll setti ekki
nafn sitt í upphaf þess, eins og annara bréfa sinna, segir hann
að hafi verið sú, að jafnan liafi verið tortryggni á Páli meðal
gyðing-kristinna manna, og því liafi honurii þótt hvggilegra
að geta ekki nafns síns. — Sýnir það áhrifavald Klemenzar,
að upp frá þessu er Hebreabréfið jafnan viðloðandi Pálsbréf.
Almennu bréfin virðist hann þekkja fjögur, 1. Pét., 1. og 2.
Jóh. og Júd. En ekki sýnist hann hafa talið þau jafngild liin-
um, þvi að hann vitnar til þeirra með öðrum ummælum, eins
og t. d. „Pétur segir í hréfi sínu“, „Júdas segir“, „Jóhannes
segir í bréfinu“ o. s. frv. En Jakobsbréf, 2. Pét. og 3. Jóh.
nefnir hann ekki.
En samt hafði hann 6 hréf i safni sínu af ahnennum bréf-
um, því að hann taldi með þeim 1. Klemenzarbréf og Barna-
hasarhréf. Stóðu þessi rit því í miklu hærra áliti en sum þeirra