Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 99
99
postuli og leiðtogi Yestgota,Úlfílas, hafði Biblíu sína frá Aust-
urkirkjunni um miðja 4. öld, og var hún án Opinb. Varð að
hóta Vestgotum liörðu á kirkjuþingi i Tóledó, 633, áður en
þeir vildi ganga gegn sinni elskuðu Úlfílasbihlíu í þessu.
En þetta voru allt smámunir einir. Aðalatriðið var það, að
einingin náðist með því að láta áliugann hverfa. Jafnvel frum-
mál Nýja-testamentisins gleymdist á Vesturlöndum. Latneska
Bihlían kom i staðinn. Þess vegna var hún löggilt í Trient. Og
þegar Ximenes kardínáli gaf út hina nafntoguðu Polj^glottu á
Spáni á árunum 1514—1517, var iatneski textinn af Gamla-
testamentinu prentaður milli hebreska textans og gríska, og
var þess getið í formála, að það væri gert í líking við frelsar-
ann milli ræningjanna!
Siðaskiptatímarnir.
Prentlistin stuðlar auðvitað mjög að því, að festa Biblíuna í
ákveðnu formi. Hún verður úr því að jafnaði í einni lieild,
eða að minnsta kosti Nýja-testamentið.
Vakningin í lok miðalda og sá aukni áhugi, sem þá var á
fornum fræðum ásamt löngun manna til að gagnrýna og
grannskoða allt, hlaut að leiða til þess, að menn færi aftur að
rannsaka það, hvort Nýja-testamentis ritin ætti öll heima þar,
sem þau voru komin. Þó kemur þetta ekki fram í beinum til-
raunum að bægja einstökum ritum á brott, heldur í rannsókn
á uppruna þeirra. Er Erasmus frá Rotterdam i þessu sem öðr-
um vísindum ágætur vegvísir. Hann gaf út Nýja-testamentið
á grísku 1516 ásamt nýrri þýðingu á latínu. Þótti það auðvitað
hin mesta goðgá, að ganga fram hjá Vúlgata. Hann ritaði
stutta innganga að ritunum, og talar þar eins og honum hýr í
hrjósti. Heldur liann, að Hebreabr. sé ekki eftir Pál, telur
Jakohshréf varla ritsafnshæft þó að það sé þar, efast um að
Pétur hafi skrifað 2. Pét. og telur 2. og 3. Jóh. vera eftir Jó-
liannes öldung. Opinberunarbókin var ekki heldur að lians
dómi svo merkileg, að líklegt væri að hún væri eftir sama
mann og guðspjallið o. s. frv.
Nærri má geta að kirkjustjórninni var ekki vel við svona
hluti, enda voru fleiri, sem tóku í líkan streng, og það ekki
allt af nein smámenni. T d. var Cajetanus kardínáli, sem yfir-
hejTði Lúther í Ágsborg 1518, mjög djarfur gagnrýnandi.
Hann efaðist um ritsafnsgildi 2. og 3. Jóh. og var alls ekki
viss um, hvort slík rit, sem varla ætti heima í ritsafninu, ætti
að vera bindandi. í öllu þessu var liann sannfærður um, að