Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 266
266
með nokkrum brej’tingum. En hann birti nákvæman formála,
þar sem bann skýrir frá starfi sínn. Hann notar fyrstur öll
þau þrjú hjálparmeðul, sem lýst liefir verið liér að framan,
liandrit, þýðingar og feðra-tilvitnanir. Meðal liandritanna
liafði liann lesliætti úr ýmsum ágætum liandritum, sem mjög
víkja frá textus receptus, og af þýðingum notaði liann bæði
forn-latneskar þýðingar og Pesliitta. Útgáfa Mills var þrek-
virki.
Starf Mills bratt af stað málfræðingnum R. Bentley, sem
var einliver mesti málfræðingur, sem uppi hefir verið. Hann
varði útgáfu Mills gegn árásum þröngsýnna rnanna, og fór
að láta ýmsa menn safna fvrir sig lesháttum í erlendum
bókasöfnum. Ilann tók eftir því, að eftir því sem handritin
voru eldri, bæði þau grisku og latnesku, urðu þau svipaðri,
og' bann setti fram þá skoðun, að ef liægt væri að fá báða
texta hreina, þá myndi ekkert á milli liera. — Starfið revnd-
ist honum ofurefli. Þegar liann andaðist, árið 1742, var söfn-
unarstarfinu ekki nærri lokið. Halda sumir, að Bentley hafi
séð, þegar efnið fór að safnast, að skoðanir lians, sem hann
hafði lýst í upphafi, mundu illa standast eldraunina, og liafi
það dregið úr áhuga lians.
Arið 1734 gaf J. A. Bengel, alkunnur biblíuskýrandi, í
Tiibingen, út Nýja-testamentið. Hann notar enn sama texl-
ann nema þar sem annað bafði verið prentað áður. En liann
birti fjölda leshátta og’ liann setur fvrstur fram þá reglu, að
liandrit verði að vega frekar en telja, og liann skiptir fvrst-
ur handritunum í flokka. Kallaði hann meginflokkana As-
íu- og Afriku-flokk. Með þessu hvorutveggja er hann braut-
ryðjandi.
Einn af samverkamönnum Bentlevs var .7. J. Wetstein.
Hann liélt söfnunarstarfi sínu áfram eftir dauða Bentleys.
Ætlaði liann fvrst að gefa út Cod. A, síðan að gefa út texta,
sem bann teldi beztan, en bvarf loks að þvi ráði, að gefa út
textus receptus með ýtarlegum inngangi. Þessi inngangur,
þar sem lýst er handritum og viðað að efni úr öllum áttum,
er svo mikið verk, að sumir telja það vera mesta verk, sem
nokkur maður einn liafi afkastað. í þá námu liafa vísinda-
menn sótt, oftast án þess að geta þess, en þó er langt frá að
bún bafi verið tæmd. Wetstein bóf fyrstur, eins og áður er
getið, að merkja handrit með stöfnm, stórstafahandrit með
upphafsstöfum og smástafabandrit með tölum. Skrá hans
náði yfir A—O og 1—112 í guðspj., A—Gogl—-58 í Post., A—H