Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1933, Blaðsíða 5

I. KAFLI
Skipti ríkja og friðarráðstafanir fram til
styrjaldarinnar 1914.
1. gr.
Nokkrar athugasemdir um skipti ríkja og samvinnu til 1914.
I. Grundvöllur alls þjóðskipulags er upphaflega ættin.
Undirstaða ættarinnar er aftur kynferðishvötin og umhyggjn
foreldra fyrir afkvæmum sínum. Út af einum foreldrum
koma mörg börn. Þau auka kyn sitt, og af þeim koma síðan
margar ættkvíslir. Þessar ættkvíslir eru bundnar dtthaga-
böndum við ákveðið landsvæði. Skyldleikinn og áttbagabönd-
in tengja ættkvíslirnar saman. Þær skapa bráðum stóra heild,
taka upp ýmsar atvinnugreinir, veiða dýr, ala bjarðir, vrkja
síðan jörðina og taka upp kaupskap, fyrst aðallega sín á
milli, en síðan við aðrar ættabeildir. Upp úr þessu myndast
smámsaman fastara þjóðfélagsskipulag, er tengir saman ætl-
kvíslirnar. Með þessum liætti mvndast mörg sérstök þjóð-
félög, eða ríki, eins og mönnum er nú tamt að nefna þau.
Saga Gyðinga er allgott dæmi um þessa þróun. Abraham er
laðir ættstofnsins. Sonarsonur lians, Jakob, getur syni. Þaðan
stafa tólf kynkvíslir ísraels. Þessar kynkvíslir verða sérstakt
þjóðfélag, er byggir sérstakt land. Skvldleiki og áttbagatryggð
sameinar þessar ættkvíslir. Þar til kemur sameiginleg trú og
sameiginlegir siðir, sem styrkja sameiningu þá, er skyldleiki
og átthagatryggð liafa skapað.
II. Með þessum bætti bafa þjóðfélög eða riki skapazt. Þau
eru mörg og smá, einkum framan af. Ilvert þessara þjóð-
félaga er i fyrstu og' lengi vel alleinangrað. Skipti milli þeirra
eru lítil og oft eða oftast óvinsamleg. Reglur þær, sem þau
bafa sett sér, taka ekki til annara þjóðfélaga eða meðlima
þeirra. Þeir njóta elcki verndar, ef þeir koma inn fyrir landa-