Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1933, Blaðsíða 14

10
Þýzki spekingurinn Leibnilz kom enn með tillögur 1771 um
nokkurskonar endurskipun Evrópuríkja undir forsæti þýzka
keisarans. Yildi hann láta halda reglulegt milliríkj aþing í
Konstanz, er dæmdi deilur ríkja á milli, og ef aðili hlýðnað-
ist ekki úrskurði þingsins, þá skyldu hin ríkin knýja hann til
ldýðni. Hlutverk þessa sambands átti og að vera að herja á
Tyrkjum.
Þá skrifaði kvekarinn William Penn 1693 ritgerð um frið-
inn i Evrópu, í 9 köflum. Eins og hinir, lagði hann til, að
þjóðhöfðingjar Evrópu gerðu með sér bandalag, er héldi full-
trúaþing til þess að skera úr ágreiningsefnum sínum. Ríkin
áttu að senda fulltrúa á þingið og skyldi fulltrúatala hvers
ríkis verða ákveðin eftir mannfjölda, auði og áhrifum. Sam-
kvæmt þessu átti þýzka ríkið að liafa 12, Tyrkland 10 o. s.
frv. Sambandið var ekki einskorðað við kristin riki. Akvörð-
un skvldi tekin með % atkvæða, en fulltrúatalan var alls 89.
Ef aðili hlýðnaðist ekki úrskurði þingsins, skyldu liin ríkin
fullnægja honum á kostnað hans.
Einna merkilegastar allra þeirra tillagna um friðarmálin,
sem fram hafa komið á fyrri öldum, eru tillögur Frakkans
Abbé Sainl-Pierre. Hann skráði á árunum 1713—1717 rit í 3
hindum um frið í Evrópu, en útdráttur úr þvi var gerður
1728. Tillögur hans voru dregnar saman í 5 greinir, er ekki
skvldi breytt, nema allir þeir, er samband hefðu gert sam-
kvæmt þeim, samþvkktu. Þeir þjóðhöfðingjar, sem undir-
rituðu greinir þessar, áttu að undirgangast ævarandi handa-
lag til verndunar friði og til niðurfærslu lierkostnaðar. Öll-
um kristnum þjóðhöfðingjum átti að hjóða hluttöku í banda-
laginu. Hver aðili átti að leggja til þess fé eftir tekjum sínum
og öðrum ástæðum. Aðiljar bandalagsins áttu að afsala sér
heimild til þess að hefja styrjöld, hæði fvrr og siðar. Þeir,
sem ekki vilja ganga í handalagið, skvldu skoðaðir sem óvin-
ir væru og sem þeir, er ekki vildu halda friði. Bandalagið
skyldi halda þing, er skipa átti 40 fulltrúum, enda átti hver
aðilja að liafa þar jöfn atkvæði. Þingið átti að velja eftir-
menn látinna þjóðhöfðingja, nema ákveðinn maður stæði til
ríkiserfða. Deilumál milli aðilja skyldi þingið útkljá, og ef
aðili hlýðnaðist ekki úrskurði þess, þá áttu hinir að knýja
liann til hlýðni, með vopnum, ef á þyrfti að lialda. Álvktanir
sinar átti þingið að gera með % atkvæða og innan 6 vikna,
eftir að málið var fyrir það komið. Ef einhver aðilja liefur
ófrið eða rýfur samninga, þá skvldu hinir í félagi liefta hann