Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1933, Blaðsíða 43

39
vegna ákvæða 10. gr. sáttmálans um það, að meðlimir banda-
lagsins trvggi hver öðrum landmærahelgi sína. En óvissa um
landamærin veldur að sjálfsögðu erfiðleikum, þegar dæma
skal um það, livort styrjöld skal skoða árásar- eða varnar-
styrjöld. Ef óvissa er um landamærin, getur þing bandalags-
ins frestað úrlausn á málinu, þar til ráðið er glögglega fram
úr því niáli. Þar sem hjálendum og nýlendum er veittur kost-
ur á inngöngu í Þjóðabandalagið, þá virðist Ijóst, að harð-
ar kröfur til sjálfstjórnar ríkja lít á uið verða ekki gerðar. Hjá-
lendur og nýlendur stjórna sér ekki fullkomlega sjálfar
út á við, enda þótt þær liafi nokkurn veginn fulla sjálf-
stjórn í innanlandsmálum sínum. Brezku nýlendurnar
Iiafa gerzt meðlimir Þjóðahandalagsins, þótt þær hlíti
yfirráðum hrezka veldisins að minnsta kosti í sumum
atriðum út á við. Því virðast þjóðfélög, sem ekki verða
kölluð algerlega fullvalda, tæplega verði útilokuð frá handa-
laginu. En í þessu efni hlýtur það einatt að verða álita-
mál, hvort takmarkanir um sjálfstjórn ríkis eru svo veruleg-
ar, að svnja verði um inngöngu í bandalagið. Þetta hefur
skipt máli um nokkur smáríki álfunnar. Lichtenstein og
Monakó liafa ekki verið tekin í handalagið, enda þótt farið
liafi verið fram á það. Lichtenstein hefur ekki þótt tækt, með
því að það hefur falið öðrum meðferð ýmsra mála sinna,
þar á meðal utanríkismála, eftirlit toll-, póst- og símamála.
Monakó hefur falið Frakklandi að svo verulegu leyti meðferð
mála sinna, að það hefir ekki þótt hafa þá sjálfstjórn, sem
nauðsynleg væri i þessu skyni. Og hafði þó Frakkland upp-
haflega ætlazt til þess, að Monakó vrði talið með hinum upp-
haflegu meðlimum bandalagsins. Einnig liefur krafan um
sjálfstjórn umsækjanda um inngöngu í Þjóðahandalagið skipt
máli um fríborgina Danzig. Pólland fer með utanríkismál
liennar og Þjóðabandalagið nefnir henni j'firborgarstjóra
(Higli commissioner) og liefur yvfireftirlit með stjórn hennar.
Því var á sínum tíma skotið til fasta millirikjadómsins i
Iiaag, hvort hún fullnægði inntökuskilyrðunum. Meiri hluti
dómsins taldi liana ekki gera það, og hún hefur því ekki ver-
ið tekin í bandalagið. Þar á móti er það auðsætt, að það úti-
lokar ríki ekki frá inngöngu í Þjóðabandalagið, þótt það hafi
einhver mál sameiginleg öðru riki. Ríki í ríkjasambandi, eins
og þau tíðkuðust fyrrum og þekktust allt til styrjaldarloka
(Austurríki- Ungverjaland) mundu fráleitt verða talin of ó-
sjálfstæð til inngöngu í bandalagið. ísland hefur t. d. falið