Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1933, Blaðsíða 60

56
vilji ekki hlita samþykktri breytingu á sáttmálanum. 3. Fyrir
brottrekstur úr félagsskapnum.
1. samkvæmt 3. mgr. 1. gr. sm. getur sérhver félagi Þjóða-
bandalagsins sagt sig úr því. Það eru engin ákvæði um það,
að hann þurfi að liafa verið nokkurn ákveðinn tíma í því,
eins og Wilson forseti liafði stungið upp (1 ár). Úrsögnin er
send framkvæmdarstjóra, sem svo tilkvnnir meðlimum
bandalagsins liana. 1 úrsögn lýsir aðili áformi sínu um að
fara úr bandalaginu, en framkvæmdarstjóri sendir lionum
aftur viðurkenningu um móttöku úrsagnarinnar með viðbót,
þar sem hann minnir aðilja á ákvæðin i 3. mgr. 1. gr. sm. um
efndir aðilja á milliríkj askuldhindingum sínum og skuld-
bindingum eftir sáttmálanum.
En aðili er ekki þegar með öllu laus úr bandalaginu. Úr-
sögnin er með tveggja ára fyrirvara. En hvað merkir þetta?
Hvíla réttindi aðilja og skyldur þetta tveggja ára skeið? Þau
livíla sjálfsagt að því leyti, sem handalagið má efalaust
ekki gera ráðstafanir, er fari i hága við rétt aðilja til að
halda áfram félagsskapnum, t. d. festa sæti hans í ráð-
inu, er liann hafði þar, þegar liann tilkynnti úrsögn sina.
Hann getur afturkallað berum orðum úrsögn sína, og getur
þá auðvitað þegar tekið þátt í störfum bandalagsins. Hann er
ekki talinn nýr félagi, og þarf því ekki samþykki þingsins til
þátttökunnar. Þannig var um Spán, er sagði sig úr bandalag-
inu 1926, en tók aftur þátt í störfunum áður en tveggja ára
fresturinn var liðinn. En getur aðili tekið þátt i störfum
bandalagsins á tveggja ára frestinum, án þess að kalla aftur
úrsögnina? Eða her að meta þátttökuna sem afturköllun á úr-
sögninni? Og ef svo væri, gæti félagi þá ekki tekið þátt í
störfunum með fvrirvara um það, að úrsögnin skyldi allt að
einu gilda? Það virðist liggja í uppsagnarfrestinum, að aðili
liafi yfirhöfuð félagsréttindi sín, ef liann vill, meðan frestur-
inn er að líða, og að hann geti neytt þeirra, án nokkurs var-
nagla um það, að úrsögnin skuli allt að einu koma til fram-
kvæmdar. Mexiko tilkynnti t. d. 3. des. 1932 áform sitt um að
fara úr Þjóðabandalaginu, en átti þá sæti i ráði þess. Samt
sem áður mætti fulltrúi þessa ríkis á öllum fundum ráðsins
frá janúar til júni 1933, án þess, að séð verði, að nokkur fyr-
irvari liafi verið gerður um gildi úrsagnarinnar. Hún virðist
því geta komið til framkvæmda að tveggja ára frestinum
liðnum, þrátt fyrir þátttöku í störfum bandalagsins á með-
an, nema aðili heinlínis afturkalli hana. Ef þetta er rétt, þá