Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1933, Blaðsíða 65

61
inu eftir öðrum samningum en sáttmála þess, munu og liald-
ast, nema þeir séu sérstaklega miðaðir við vist lians þar. Þótt
t. d. Svissland eða Holland gengi úr bandalaginu, mundu þau
ríki eftir sem áður vera bundin við skuldbindingar sinar um
veizlur forréttinda til Þjóðabandalagsins og starfsmanna þess
í Svisslandi og í Haag. Sama er að segja um Þýzkaland að
því, er til Saarhéraðsins kemur.
Það hefur komið til orða, að aðili, sem gengið hefur úr
Þjóðabandalaginu samkvæmt 3. mgr. 1. gr. eða 2. mgr. 26. gr.,
gæti aftur fengið inngöngu í það, án þess að fyrirmælum 2.
mgr. 1. gr. sm. yrði fylgt, að hann vrði með öðrum orðum
líkt settur og þau ríki, er upphaflega var hoðin þátttaka í
Þjóðabandalaginu. Það virðist þó hæpið að gera þetta að al-
mennri reglu, því að ef langt væri um liðið síðan aðili fór úr
bandalaginu, þá væri alls ekki víst, að liann fullnægði lengur
öllum skilyrðum til inngöngu i það. Regla þessi gæti varla
orðið víðtækari en svo, að þing bandalagsins gæti vikið frá
fyrirmælum 2. mgr. 1. gr. sm., ef aðili æskti aftur inngöngu,
og það þættist mega treysta því, að engar þær breytingar
hefðu orðið á högum aðilja síðan hann fór úr bandalaginu,
er nú gerði liann óhæfan til að gerast meðlimur þess.
Ef aðilja liefur verið vikið úr bandalaginu samkvæmt 4.
mgr. 16. gr. sm., og' hann óskar að ganga aftur í það, þá vrði
liann eflaust að liafa til þess ekki að eins samþykki þingsins
samkvæmt 2. mgr. 1. gr., heldur einnig einróma samþykki
ráðsins. Ef þetta væri ekki svo, gæti þingið ónýtt ákvörðun
ráðsins um brottvikninguna, en það væri algerlega gagnstætt
tilgangi 4. mgr. 16. gr. Ráðinu einu er falinn dómur um brot
aðilja og ákvörðun um viðurlög fyrir það, en þinginu er ekki
ætlað að liafa afskipti af því máli.
IV. Sáttmáli bandalagsins telur að eins þau tilvik, er aðili
gengur úr bandalaginu samkvæml ákvörðun sinni og á-
kvörðun ráðsins. En þar að auki geta komið tilvik, er valda
því, að aðili liætti að vera meðlimur þess. Hann getur misst
skilyrði til að vera það, án þess að broti á sáttmálanum sé til
að dreifa. Svo er, ef hann liættir tilvist sinni sem menning-
arríki, af því að litt siðaður lýður tekur völdin af stjórn
lands hans, ef það gengi undir annað riki með þeim hætti, að
það missti sjálfstjórn sína eða rynni algerlega saman við
annað ríki (confusio), landið legðist alveg í eyði o. s. frv. Þá
vrði einnm aðilja færra í Þjóðabandalaginu. Þing þess mundi