Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1933, Blaðsíða 118
114
að takmarki viðhald friðar milli ríkja, en að þvi takmarki
verði ekki náð, án þess að friðurinn sé bvggður á grundvelli
þjóðfélagslegs réttlætis. Hinsvegar séu kjör allmikils hluta
vinnandi fólks ekki byggð á þessum grundvelli, og á meðan
svo sé, stafi heimsfriðnnm liætta þar af. Þjóðabandalagið liafi
sett sér það mark, að vinna að sæmilegum kjörum alls vinn-
andi fólks og að vinna á móti atvinnuleysinu, að vinna að
verndun kvenna, harna og unglinga, að bættum kjörum ör-
yrkja og gamalmenna úr hópi verkamanna, að viðurkenningu
samtakafrelsis, að hættri menntun o. s. frv. í lokagrein kafl-
ans, 427. gr., eru nánar taldar upp gruudvallarreglur, er hyggja
skuli á eða fást skuli viðurkenndar í framkvæmd: 1. Vinnan
skal ekki skoðnð sem almenn verzlunarvara, 2. Frelsi skal
vera til alls félagsskapar um öll lögleyfð atriði varðandi
vinnumál, hæði meðal vinnuveitenda og vinnuþiggjenda, 3.
Verkalaunin skulu vera nægileg til þeirra lífsþæginda, sem
talin eru hæfa á hverjum stað og tima, 4. 8 stunda vinnutími á
dag, og 48 vinnustundir á viku, skal vera sá vinnutími, er keppa
skal að, þar sem sú skipun er ekki þegar komin á, 5. 48 stunda
samfleytt livíld skal vera vikulega, að minnsta kosti, og sé
sunnudagurinn þar í, að svo miklu leyti sem unnt er, 6. Vinna
barna sé afnumin og takmarka skal svo vinnu unglinga, að
þeir fái notið kennslu og náð fullum líkamsþroska. 7. Verka-
laun séu jöfn karla og kvenna fyrir jafnverðmæta vinnu, 8.
Ekki sé gert upp milli vinnandi raanna, sem dveljast löglega
í landi hverju, 9. I hverju landi sé eftirlit með því, að lög og
reglur um vinnu séu lialdin, og taki konur þátt í því eftirliti.
Með uppliafi og endi XIII. kafla friðarsamninganna er þá
markað nokkurnveginn hlutverk vinnumálastofnunarinnar.
Hún getur yfir höfuð látið sig varða öll mál, sem látci að kjör-
nm vinnandi fólks, beint og óbeint, þar með talið landverka-
fólk, sjómenn, menn, er andlega vinnu vinna (kennarar, skrif-
stofufólk o. s. frv.), hjú o. s. frv.
II. Samband vinnumálastofnunarinnar við Þjóðabandalagið
er ekki glöggt markað. En þó er það allnáið. Fyrst og fremst
eru allir þeir aðiljar, sem eru í Þjóðabandalaginu þar með
orðnir meðlimir vinnumálastofnnnarinnar (387. gr. Vers.
samn.), hvort sem þeir Iiafa staðfest þá samninga eða ekki.
Getur því enginn farið í Þjóðaljandalagið, án þess að gerast
um leið jneðlimur vinnumálastofnunarinnar. Þjóðahandalag-
ið skal taka á fjárhagsáætlun sina þá fjárhæð, sem vinnumála-
stofnunin notar til starfsemi sinnar, 2. mgr. 399. gr. Vers.samn.