Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1938, Blaðsíða 31
III. Um erfðir og uppeldi.
1. Undirstaða mannlegs lífs. Varðar mest til allra orða, að
undirstaða rétt sé fundin, hermir máltækið. En hver er
undirstaða mannlegs lífs önnur en erfðirnar? En erfðirnar
eru aftur komnar undir makavali hvers mánns, karls jafnt
sem konu. Það er því eitt hið mesta siðferðilega vandamál
að velja sér maka og börnum sínum föður eða móður; undir
því er heill og hamingja hinna komandi kynslóða og jafnvel
alls þjóðstofnsins komin. En hversu gálauslega breyta menn
ekki oft og einatt í þeim sökum?
Menn rækta óðul sín, tún og engjar, í von um hættan og
aukinn afrakstur af þeim. Menn stunda og undaneldi undan
góðum mjólkurkúm, úrvalshrossum eða góðu fjárhundakyni
til þess annaðhvort að hæta kynið eða hreinrækta einhvern
sérstakan eiginleika. En er menn lmgsa til þess að festa ráð
silt og fá sér maka, láta þeir oft skeika að sköpuðu. Þar er
augnatillitið eitt eða ofurlítið „ástarskot“ oft látið ráða, eða
stutt kynning við glens og gaman, eða þá tillitið til auðs og
metorða. En þótt menn hyggi, að þeir hafi vel valið, þá
fvlgir einatt höggull skammrifi. I fvlgsnum líkamans, í
eggi og sæði, húa eilitlir nestisbaggar, svonefndir litningar,
-18 að tölu hjá manninum, er fela í sér allar kynfvlgjur ætta
þeirra, sem tengjast, svonefnda kynkosti og kyngalla, er
komið hafa í ljós hjá ættum þessum eða kunna að leynast
þar. Það væri því mun ráðlegra en að lita i augu eða á vanga-
svip konuefnis síns eða lil efnahags hennar og æltg'öfgis að
sviþast um meðal frænda hennar í föður- og móðurætt. Þvi
að það eru i raun réttri ættirnar eða öllu heldur ættfrvmi
þeirra, sem tengjast og geta sér afkvæmi, en ekki maðurinn
og konan, því að þau eru í raun og veru aðeins umslög utan
um arfgjafa ætta sinna, hvorl í sínu lagi.
2. Erfðir. Til skanims tíma hafa hugmvndir manna um
erfðir verið ófullkomnar og að sumu leyti alrangar. AI-