Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1938, Blaðsíða 85

83
3. UppeldiS í heimahúsum. Undir uppeldi barna í heima-
liúsum er mjög mikið komið og meira en margan grunar.
Hefir verið kveðið svo rammt að orði um það, að það uppeldi,
sem barnið fengi, fengi það annaðbvort í heimahúsum eða
alls ekki. En þar er auðvitað of djújjt tekið árinni. í upp-
eldinu er margt að forðast, of mikið eftirlæti og umhyggju-
semi, of mikið jag, of mikla liarðýðgi og margt annað fleira.
Æskilegast er, að foreldrarnir reynist eins og eldri félagar
og leiðbeinendur barna sinna. Hér skal það tekið fram, sem
helzt ber að varast.
Hóflaust eftirlæti liefir einatt það í för með sér, að
börnin verða eigingjörn, heimtufrek og nautnsjúk og verða
þá einatt. með tíð og tíma ofjarlar foreldra sinna. Stundum
verða þau svo værukær og sérhlifin, að þau nenna ekkert
i'vrir lífinu að hafa; stundum svo ofstopafull og heimtufrek,
að þau vilja, að allir þjóni sér og sínum duttlungum; stund-
um venjast þau á einhverjar ástríður, annaðhvort i kyn-
ferðismálum eða öðru, svo að þau, er aldur færist yfir þau,
verða að hálfgerðum vandræðamönnum eða vesalingum.
Þá mega foreldrarnir lieldur ekki vera of hrædd eða
of umhyggjusöm um hörn sín. Eru sumir foreldrar
svo varfærnir um hörn sín, að það er eins og þau megi ekki
dýfa liendi í kalt vatn; en þetta gerir þau oft að kveifum og
hugleysingjum. Aðrir foreldrar eru svo, að það má ekki svo
mikið sem anda á börn þeirra, að annaðhvort foreldrið sé
ekki þar komið til þess að rekast i liinum og' þessum smá-
munum, en þetta gerir börnin amasöm, óþjál og óvinsæl.
Á einmitt að lofa börnum að umgangast sem mest jafnaldra
sína og lifa lífi sínu með þeim, ef ekki er um nein óarfar-
börn að ræða. Þetta kennir þeim að umgangast aðra og sníð-
ur vankantana af sjálfum þeim. Þá á eftir megni að forðast
alla óþarfa skjólveggi, því að börnin eiga að íá að reka sig
ofurlítið á og læra að bjarga sér. Öll óþarfa hlífð og vork-
unnsemi er til ills eins og elur roluháttinn upp í börnum.
Þau verða að læra bug og áræði, læra að bjarga sér sem bezt
þau geta.
Of mikil harðýðgi getur aftur á móti hælt börnin og
brotið þau svo á bak aftur, að þau beri ekki sitt barr i lífinu
eftir það, en verði bæld og kúguð alla ævi. Eða þau læra
að ljúga sig undan því, sem þeim er ætlað að gera eða gefið
að sök og fara á balc við foreldra sína, og verða þau þá ein-
att að þeim ósannindamönnum, sem bágt er að trevsta síðar-