Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1938, Blaðsíða 87

85
eftir að lifa lífinu og leila nýrrar reynslu. Þau geta lesið og
stafsett fulikomlega, eða því sem næst. Þau skrifa vel og
tjá sig auðveldlega. Þau tala góða ensku og söinuleiðis
frönsku. Þau eru ekki aðeins sjálfbjarga, heldur liafa þau
árum saman iijálpað yngri hörnum, og þau geta talið. mælt
og teiknað og þekkja ýmis undirstöðuatriði í náttúrufræði.
Fyrstu árin liðu í andrúmslofli ástúðar, rósemi og kæti, og
síðustu tvö árin fluttu feiknin öll af ánægjulegri reynslu og
tilraunum. Þau kunna dálítið til garðyrkju og hafa sett nið-
ur plöntur og vökvað þær, og þau hafa annazt um þær og
sömuleiðis dýr. Sjö ára hörnin geta dansað, sungið og leikið
marga leiki. Slik eru þau hörn, sem hráðum ganga þús-
undum saman inn í harnaskólana. Hvað á við þau að gera?
— Ég vildi umfram allt henda á það, að verksvið kennar-
anna hreytist mjög við það, að svo skyndilega streymir fram
hreint og þróttmikið líf neðan úr djúpunum.1) Annaðhvort
verður ungharnaskólinn hreinasti ómyndarskapur, ný mis-
lök, eða að öðrum kosti mun hann hafa áhrif, ekki einungis
á harnaskólana, heldur einnig á æðri skóla. Hann felur
kennurunum á hendur nýja tegund harna; og áhrifa hans
mun ekki einungis gæla í skólunum, heldur einnig fvrr eða
siðar i öllu þjóðlífinu, stjórnskipuninni, lögunum og sam-
handi þjóðar vorrar við aðrar þjóðir.“2)
5. Lykill að uppeldinu. En nú má ekki búast við, að slíkir
smábarnaskólar komist á bráðlega og svo að segja um allar
jarðir, og því verður enn og sennilega um langt skeið að
trevsta á uppeldið i heimahúsum, svo misjafnt sem það nú
er; en þá verður fvrst og fremst að henda foreldrum á,
hvernig þau eiga að ná tangarhaldi á óstýrilátum og óhlýðn-
um hörnum, sem virðast eklci geta unað við ne'itt stundinni
lengur. Þar er eina ráðið að reyna að finna eitthvað, sem
þau uni sér við.
Ég liefi í sálarfræði minni (2. útg., hls. 188) lýst einum
slíkum dreng, Giinther að nafni: „Gunther H. var óstýrilátur
drengur og órólegur, 4 ára og 7 mánaða gamall. En jafn-
skjótt og liann fór að mynda og móta úr leir, var eins og
liann yrði allur annar, segir móðir hans. Það var eins og
öll orka lians ryddist fram í þessu eina starfi; hann gat setið
timunum saman við að mynda og móta, enda var hann alveg
1) Þetta voru allt unikoinulitil, fátækra inaiiiia börn.
2) Sama rit, bls. 156—7.