Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1938, Blaðsíða 112

110
nefndu gáfnaprófi og fékk lieldur lélega útkomu. En hann
var ástundunarsamur við lesturinn og fékk góðar einkunnir
í skólanum. Utkoman í gáfnaprófinu fékk mikið á liann;
en hann bældi þessa geðæsing sina og glevmdi sjálfu próf-
inu, vék aldrei að því einu orði. Samt kom liann sér eftir
það undan slíkum prófum og mátti ekki lievra þau nefnd
án þess að komast í geðæsingu. Þannig lialdast hinar geð-
þrungnu dulhugðir við, þótt þær séu liorfnar úr meðvitund
manns. Þær eru ekki aldauða, en hlossa upp af tilfinning-
unum einum saman, þcgar tilefni er til, án þess að mann-
inn reki nokknrt sérslakt minni til, hversvegna honum er
illa við þetta eða hitt. Annað dæmi, er sýnir kvnleg eftir-
köst. Það er um harn frá hláfátæku heimili, sem jafnan var
tatæklega til fara í skólanum, svo að börn, sem voru hetur
til fara, litu niður á það og sneiddu frekar hjá því. Dreng-
urinn gleymir þessu, þegar frá líður, þó eimir eftir af öfund
hans, gremju og jafnvel hatri til hinna hetur stæðu og einn
góðan veðurdag ræðst hann á ókunnugt, alsaklaust, en vel
húið harn og misþyrmir því svo, að lá við meiðingum. Sjáll'-
ur getur drengurinn ekki gert sér ncina skynsamlega grein
fyrir þessu eftir á og sárblygðast sín fvrir það. En það var
lika hin hælda haturshugð hans lil „æðri stéttanna“, sem
verkið vann honum óafvitandi og ósjálfrátt.
í stað þess því að revna að þrýsta hinum óþægilegu eða
jafnvel syndsamlegu hugrenningum niður í hugarfylgsnin
og gera sjálfan sig á vissu sviði annaðhvort að hugleysingja
og gungu eða þá að ósjálfráðum ofstopamanni, ætti maður
að livessa sjónir á og horfast i augu við það, sem manni
kann að þykja óþægilegt, tala um ]iað, viðurkenna það fvrir
sjálfum sér og öðrum og revna að ráða niðurlögum þess.
Þezta ráðið til þess að losna við allar launungar og dul-
hugðir er að játa þær fvrir sjálfum sér og öðrum án nokk-
urra öfga eða undandráttar, kannast við, að hitt og þetta
hafi komið upp í manni, sem var miður fallegt, og svo að
segja að hrækja því út úr sér í stað*þess að kingja því. Þá
losnaði maður við margar sálarlegar meinlokur og mein-
semdir, að ég ekki segi sálarháska og glæpsamlegt athæfi.
En nú er komið að nýjum þætti þessara sálarlegu varnar-
ráðstafana.
16. Viljinn til valda. Uppbót og ofbætur. Hinn austurrikski
sálkönnuður A 1 f r e d A d 1 e r, sem um árabil fvlgdi kenning-