Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1938, Blaðsíða 129

127
Og svo lýstur ef til vill ástinni til ákveðinnar persónu allt
í einu niður i huga unglingsins, eins og Sig. Breiðfjörð kemst
að orði:
Hvarmbragð eitt, það undrum veldur,
innstu flýgur gegnum taug;
það var heitt, ó, það var eldur, —
þaðan líf og kraftur fiaug.
Og þá hyrjar tilhugalifið með öllum sínum lntgaræsingi, von-
um og vonhrigðum. En jafnframt fyllist unglingurinn ein-
alt metnaði eða þrá til þess að verða eitthvað stórt og mikið.
Af því leiðir, að hann lætur auðveldlega ánetjasl af hug-
sjónum og stefnum sinna tíma og þá oft þeim, sem öfga-
fyllstar eru, og ris hann þá gjarna gegn skoðunum foreldra
sinna og fræðara. En þetta eru hin því nær óhjákvæmilegu
gönuskeið æskunnar, sem jafnan heldur, að hún sé til þess
kjörin að hæta heiminn og hylta honum við til hins helra.
Aðrir fyllast álntga á einhverju sérstöku, trúmálum, skáld-
skap eða listum, og eru þeir oft hetur farnir en hinir, er
láta hrífast af ölduróti hyltingahugsjóna. En allt er hetra en
það, að kynferðið eitt hrífi Iniga unglingsins, og mikils er
um vert, ef unglingurinn fær áhuga á einliverju sérstöku
námi eða starfi, er hann getur fest hugann við að staðaldri.
Þá eru og iþróttir og útilíf æskilegt til þess að draga úr ásta-
þránni. En lang-æskilegast er þó það, ef unglingurinn sjálf-
ur fær vanið sig á sjálfsaga og siðferðilega breytni.
8. Sjálfsagi. Margir efa, að um mikinn sjálfsaga geli verið
að ræða hjá hörnum og' unglingum. En svo er ekki. Einhver
ósjálfráð blvgðunartilfinning ver þau fram eftir öllum aldri.
Og svo er skapfesta sumra svo mikil, að þau ganga ekki á
gefin heit. Manni, sem ég þekki, liefir eklci í annað sinn verið
gefin hetri gjöf en er einn sona hans innan við 10 ára aldur
læddi miða i lófa hans, þar sem hann hét því að hragða hvorki
vin né tóhak fram yfir tvítugs aldur, og loforð Jietta hélt hann
trúlega allt fram til Jjess dags. Annað dæmi mætti nefna, Jjólt
í skáldsögusniði sé, uin kennara, sem hafði unnið trúnað
eins nemanda síns og verið Iionum innanhandar i mörgu.
Hann liafði ráðið lionum til, að fermingu lokinni, að fara
út, er skyggja tæki, setjast fvrir á afviknum stað og heita
guði góðri og dyggri Jjjónustu. Drengurinn gerði þetta, sett-
ist undir tré eitt í garði foreldra sinna. Stjörnur himinsins
tindruðu uppi yfir honum og honum virlist, sem sæi liann
inn i æðri heima. Þá gerði hann heit sín um að verða að