Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1985, Blaðsíða 10
2
Ræður rektors Háskóla íslands
Athöfn til afhendingar prófskírteina
10. nóvember 1984
Ágœtu kandídatar!
Við erum saman komin á tímamótum í
lífi ykkar. Eins og vetur tekur við af sumri
og þá fer að verða allra veðra von, haldið
þið nú út í sviptivinda lífsins. t>á reynir á
kunnáttu ykkar, aðlögunarhæfni, mann-
dóm og drengskap.
Reyndar hafa undanfarnar vikur verið
stormasamar á þessum bæ. Verkfall og
stöðvun kennslu klufu nemendur og kenn-
ara í fylkingar. Ótti við átök var yfirvof-
andi.
Sem betur fer lá kennsla ekki niðri nema
í nokkra daga. í þessari deilu kom berlega í
ljós hve veikt framkvæmdavaldið er á Is-
landi. Rúmlega 4000 stúdemtar hefðu hæg-
lega getað rutt verkfallsvörðum úr vegi. En
ekkert var fjær stjórnendum háskólans en
að hvetja nemendur til slíks. Á rektora-
fundi er ég sótti nýlega í Grikklandi var
lagður blómsveigur á leiði stúdenta er féllu
í átökum við herforingjastjórnina þar fyrir
nokkrum árum. Þá fannst mér slíkur at-
burður afar fjarlægur okkur. Nú finnst mér
hann hafa færst nær allt í einu.
Verkfallsverðirnir við dyr þessarar bygg-
ingar voru ekki hermenn. í þeirra hópi
voru gamlir skólafélagar mínir og kennarar
barnanna minna. Sumir voru fyrrverandi
nemendur háskólans. Þetta sýnir hve lítið
þjóðfélagið er og návígið mikið á íslandi.
En með lögum skal land byggja, og ef við
slítum í sundur lögin, slítum við og friðinn.
Þess vegna ákvað háskólaráð einróma á
fundi sínum 7. okt. sl. að leita úrskurðar
dómstóla um það, hvort löglegt sé að
meina mönnum aðgang að byggingum há-
skólans þótt húsverðir séu í verkfalli. Vona
ég að niðurstaða fáist í því máli fyrir næsta
verkfall.
Bjarni Benediktsson, fyrrverandi for-
sætisráðherra og prófessor í lögum, komst
svo að orði í ræðu 17. júní 1969:
„Með lögum skal land byggja, en í sam-
skiptum manna ríður þó á engu meira en
umburðarlyndi og þolgæði. Vík skyldi milli
vina og fjörður milli frænda, sögðu forfeð-
ur okkar, og víst eru okkur ýmis sérstök
vandamál búin sökum fámennis og nábýlis.
En íslenska þjóðin á hins vegar ekki við að
etja ýmsan þann vanda sem aðra hrjáir.
Hæfileikar og aðstaða og þar af leiðandi
lífsafkoma er vissulega misjöfn. En hvergi
er þessi munur minni né menntun jafnal-
menn og hér.“
Hvort á að greiða mönnum laun eftir því,
hvað þjóðfélagið þolir, eða eftir afköstum
þeirra, eða jafnvel eftir fjárþörf til nauð-
synlegra útgjalda? Eitt er víst, hvert sem
svarið er: Allir njóta góðs af því ef þið,
ágætu kandídatar, nýtið menntun ykkar
sem best.
í erindi um tölvuiðnað á íslandi, er Páll
Jensson, forstöðumaður Reiknistofnunar
háskólans, flutti nýlega, sagði hann m.a.:
„Á söguöld settu Islendingar saman
kvæði að vetrarlagi og fluttu út um sumar-
ið. Fengu þeir oft góð laun fyrir hugverk