Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1985, Blaðsíða 108
106
Árbók Háskóla íslands
vonast til að fá megi óbeinar upplýsingar
um taftíma vatnsins í berggrunninum.
Einnig er áætlað að gera sérstaka athugun á
tvívetnis- og súrefnisísótópum í jarðhita-
vatninu, svo og í köldu grunnvatni og yfir-
borðsvatni á svæðinu, og er sú athugun í
framhaldi af fyrri ísótóparannsóknum
Braga Árnasonar prófessors. Péss er vænst
að athugun á hraða efnahvarfa og ísótópa-
rannsóknirnar gefi sameiginlega vitneskju
um það, með hverjum hætti vatnið berst í
jarðhitakerfin frá ákomusvæðum þessara
kerfa.
Efnafrœði kalds vatns
Árið 1984 var hafin rannsókn á steinefn-
um í köldu vatni, þ.e. úrkomu, snjóbráð,
árvatni, ísöltu vatni og grunnvatni. Vís-
indasjóður hefur veitt fé til verksins.
Rannsóknin felur í sér samantekt þeirra
upplýsinga er liggja fyrir um efnainnihald
kalds vatns, öflun nýrra gagna, tilraunir á
rannsóknarstofu þar sem líkt er eftir efna-
skiptum milli vatns og bergs í náttúrunni og
túlkun náttúrlegra gagna með hjálp til-
raunaniðurstaðna og reiknilíkana.
Markmið verkefnisins er að athuga
hvernig útskolun efna úr bergi og jarðvegi
og myndun veðrunarsteinda (t.d. zeólíta)
hefur áhrif á efnainnihald vatnsins; jafn-
framt að meta útskolunarhraða efna af til-
teknum vatnasviðum og áætla það magn er
berst af uppleystum efnum með árvatni til
sjávar ár hvert. Að lokum verður reynt að
nota uppleyst efni í grunnvatni til að segja
til um sprunguvíddir, kornastærð og yfir-
borðsflatarmál vatnsleiðandi jarðlaga.
Samstarfsaðilar eru Norræna eldfjalla-
stöðin, Orkustofnun, Veðurstofan, Þórður
Kristjánsson í Munaðarnesi og ýmsir aðilar
við bandaríska háskóla og Bandarísku
jarðfræðistofnunina.
I árslok 1986 var lokið tilraunum á rann-
sóknarstofu og rannsókn grunnvatns og úr-
komu frá Norðausturlandi. Unnið er að at-
hugun á árvatni og ísöltu vatni í Borgarfirði
svo og úrvinnslu eldri gagna.
Fjarkönnun og kortagerð
Unnið var að kortlagningu á Reykjanes-
fólkvangi, en hann er 300 km2. Bláfjalla-
fólkvangur liggur að Reykjanesfólkvangi,
og mynda þeir saman eitt af stærstu frið-
lýstu svæðum á íslandi.
Athugun á Reykjanesfólkvangi beindist
einkum að mannvist og náttúrufari, og
voru unnin þrjú kort af öllum fólkvangin-
um í mælikvarða 1:100000. Þessi kort sýna
mannvist fyrr og nú, landslag, jarðfræði og
landmótun. Innan fólkvangsins eru þrjú
svæði, sem eru sérstaklega athyglisverð
hvað varðar mannvist og náttúrufar, og
voru þau kortlögð sérstaklega í mælikvarð-
anum 1:25000. Þessi svæði eru Helgafell og
nágrenni, Selsvellir og nágrenni og Krýsu-
vík og nágrenni.
Kortin byggja á túlkun svart-hvítra loft-
mynda, vettvangsathugunum og upplýs-
ingum af kortum og rituðum heimildum.
Mannvistarlandafræði
Unnið var að því að kanna aldurs- og
kynskiptingu eftir svæðum. Jafnframt var
atvinnuþátttaka kvenna eftir atvinnugrein-
um og svæðum könnuð, sem og launamis-
munur milli karla og kvenna eftir atvinnu-
greinum og svæðum. Aðallega var stuðst
við gögn frá Hagstofu íslands og Fram-
kvæmdastofnun. Byrjað var á öðrum þætti
þessa verkefnis, sem er að athuga nánar
valda staði sem geta talist dæmigerðir fyrir
hin ýmsu svæði. Tilgangurinn var að leiða í
ljós með vettvangskönnunum og betur
sundurgreindum tölfræðilegum gögnum
mun á aðstæðum og lífskjörum kvenna,
bæði hvað varðar launastörf og heimilis-
störf eftir búsetu.
Unnið var að söfnun orða og hugtaka í
landafræði, bæði á íslensku, ensku og
Norðurlandamálum (öðrum en finnsku),