Árbók Háskóla Íslands - 30.12.2005, Blaðsíða 25

Evrópu átt aukið samstarf í því skyni að byggja upp háskólakerfi sem standi fylli-
lega jafnfætis því norður-ameríska. Þessi sókn felur í sér samræmingu námsein-
inga. skipulegt gæðamat. eflingu rannsóknasjóða og síðast en ekki síst sameigin-
legan skilning á háskólastarfi og þeim skuldbindingum sem í því felast. Ein mikil-
vægasta skuldbinding háskóla er sú að standa vörð um akademískt frelsi. Það er
forsendan fyrir því að háskólastarf þróist áfram og sagan sýnir að þar sem aka-
demískt frelsi hefur verið brotið niður hefur það þýtt hnignun þjóðfélaga. íslenskir
háskólar gefa nú út í fyrsta skipti sameiginlega yfirlýsingu um forsendur háskóla-
starfs og akademískt frelsi. í yfirlýsingunni kemur fram að hlutverk háskóla sé að
skapa skilyrði til frjálsrar þekkingarleitar. -sköpunar, -varðveislu, og -miðlunar á
sviði vísinda. fræða og lista. Með starfsemi sinni þjóni háskólar fræðunum og
langtímahagsmunum samfélagsins.
Akademískt frelsi felur í sér. samkvæmt yfirlýsingu háskólanna. að einstaklingur
geti leitað þekkingar og tjáð sannfæringu sína án þess að eiga á hættu að það
bitni á starfsöryggi hans eða öðrum mikilvægum hagsmunum. Akademísku frelsi
er skipt í frelsi til kennslu, frelsi tit rannsókna. og frelsi til tjáningar og birtingar.
Því fylgir sú ábyrgð að starfa af heilindum. gangast undir fræðileg viðmið og forð-
ast hagsmunaárekstra.
í yfirlýsingu háskólanna er kveðið á um þá stjórnunarhætti sem standa vörð um
akademískt frelsi. Tryggt skuli að akademískir starfsmenn taki þátt í mótun og
skipulagi fræðilegrar starfsemi á jafningjagrundvelli. Háskólar skuli haga ráðn-
ingum og framgangi akademískra starfsmanna samkvæmt faglegu matsferli og
ekki segja þeim upp nema hlutlægar ástæður krefjist.
Loks er í yfirlýsingu háskólanna kveðið á um fjárhagsleg skilyrði þess að háskól-
ar geti sinnt hlutverki sínu. Þeim skuli heimilt að skapa sér sína eigin tekjustofna.
ákveða sjálfir hvernig þeir fara með sjálfsaflafé sitt og stofna fyrirtæki sjálfum sér
til hagsbóta. Ennfremur lýsa háskólarnir því yfir að það sé hlutverk ríkisvaldsins
að tryggja jöfn tækifæri til náms.
Samhliða því að háskólarnir standa að gerð þessarar yfirlýsingar hafa þeir ákveð-
ið að formgera samstarf sín á milli um margvísteg fagleg háskólamálefni. Stefnt
er að því að háskólarnir standi sameiginlega að ýmsum verkefnum í þágu fjöl-
breyttrar og góðrar háskólamenntunar sem fyllilega stenst alþjóðlegar kröfur.
Sprotafyrirtækið Líf-Hlaup hlýtur verðlaun
Rannsóknarhópur sem stendur að sprotafyrirtækinu Líf-Hlaup hlaut verðlaun
International Association for Dental Research (IADR) og GlaxoSmithKline (GSK)
fyrir rannsóknir á lyfjagjöf við herpes simplex sýkingum í munni. Verðlaunin voru
afhent 9. mars á fundi IADR og tók Peter Holbrook. prófessor við tannlæknadeild
Háskóla íslands. við verðlaununum fyrir hönd rannsóknarhópsins sem auk hans
er skipaður Þórdísi Kristmundsdóttur. prófessor við fyfjafræðideild Háskólans,
Halldóri Þormar. prófessor emeritus við Líffræðistofnun Háskólans. og Skúla
Skúlasyni. framkvæmdastjóra Líf-Hlaup. Sprotafyrirtækin Líf-Hlaup og LipoMed-
ica sameinuðust í byrjun árs en þau hafa unnið að rannsóknum á lyfjaformum til
notkunar á slímhúð svo og á virkni fituefna á bakteríur. sveppi og veirur. Markmið
verkefnisins er þróun á fyfjasamsetningu sem er virk gegn herpes sýkingum í
munni sem leiða til sáramyndunar. þ.e. frunsu.
Meistaranemar fengu Nýsköpunarverðlaun forseta íslands
Ólafur Ragnar Grímsson. forseti íslands. afhenti í febrúar Nýsköpunarverðlaun
sín í tíunda sinn. Verðlaunin hlutu þeir Gunnar Örn Erlingsson og Björn Björns-
son. meistaranemar í verkfræðideild. fyrir verkefni sitt um öryggismál í miðborg
Reykjavíkur. í verkefninu er unnið hermilíkan fyrir skyndilega rýmingu miðbæjar-
ins á Menningarnótt. Meginmarkmið verkefnisins var að til yrði umbótaáætlun á
öryggis- og rýmingarmálum í mannþröng í miðbæ Reykjavíkur. Niðurstöður þess
skyldu geta nýst við skipulagningu mannfagnaða ýmiss konar í miðbæ Reykjavík-
ur og verið til hliðsjónar við gerð allsherjarrýmingaráætlunar Miðbæjarins.
Tveir nemendur hlutu verðlaun fyrir árangur í eðlis-
og efnafræði
Tveimur nemendur sem útskrifuðust úr eðlis- og efnafræðiskorum raunvísinda-
deildar Háskóla íslands árið 2005 voru veitt verðlaun úr Verðlaunasjóði Guðmund-
ar P. Bjarnasonar í júní. Nema verðlaunin 750 þús.kr. til hvors þeirra en báðir
hlutu þeir ágætiseinkunn í BS námi sínu við skorirnar. Verðlaunahafarnir eru Sig-
urður Örn Stefánsson fyrir framúrskarandi námsárangur í eðlisfræði og Kristján
Friðrik Alexandersson fyrir sama árangur í efnafræði. Sigurður Örn og Kristján