Austurland : málgagn sósíalista á Austurlandi - 23.02.1943, Blaðsíða 4

4
AUSTURLAND
V erkamannabústaðir
Framhald aj 1. sicfu.
mannabústaði gera hiklaust ráð fyr-
ir góðum og vönduðum húsum
með flestum nútírna þægindum. En
í kauptúnum landsins vaxa skiJjan-
lega kröfur manna til góðra liúsa
og þæginda. Ennfremur hefir nú
hin síðustu ár þrengst rnjög um
húsnæði í ílestum kauptúnum, og
því er það, að nú spyrja menn meir
en nokkru sinni fyrr um möguleika
þess, að koma upp vönduðum Jiús-
um með tilstyrk laganna um verka-
mannabústaði.
í þremur kauptúnum í Suður-
Múlasýslu er nú þegar rnálum kom-
ið svo, að sjálfsagt er að liefja þar
samtök um byggingar eftir þessum
lögum. Staðir þessir eru Neskaup-
staður, Eskifjörður og Fáskrúðs-
fjörður. Á öllurn þessum stöðum,
er orðið tilfinnanlegt liúsnæðis-
leysi og þó enn fremur vöntun á
góðu húsnæði. Á undanförnum ár-
um hefir á öllum þessum stöðum
sáralítið verið byggt, en gömlu hús-
in eðlilega úr sér gengin. S.l. ár
hófu nokkrir einstaklingar húsa-
byggingar í Neskaupstað þrátt fyrir
liinn gífurlega kostnað, sem nú er
við að byggja. Allir þessir aðilar
hafa ráðizt í byggingarnar af eigin
ramleik fjárhagslega og lítil lán get-
að fengið. En þó að nokkrir fésterk-
ir menn geti þettá, er öllum fjöld-
anum það um megn.
Á öllum þessum þremur framan-
greindu stöðum eru til margir ung-
ir og vaskir menn, sem vilja og geta
lagt nokkuð af mörkum til þess að
eignast framtíðarbústað á fallegum
stað í þorpi sínu. Með því að njóta
hlunninda verkamannabústaðalag-
anna gætu þeir auðveldlega eign-
ast slík hús. En hvernig ber þá að
Iiaga undirbúningi þess að njóta
hlunninda laganna og geta hafið
byggingar samkvæmt þeim?
Á hverjum stað þarf að stofna
byggingarfélag samkvæmt reglum
þeim, er lögin ákveða. Þeir, sem
byggja vilja á þenna hátt, ganga í
íelagið og inna þar af höndum
venjulegar félagsskyldur. Hrepps-
nefnd eða bæjarstjórn viðkomandi
staðar verður að mæla með því að
til bygginganna sé stofnað og ber
henni þá að greiða fast árgjald til
byggingarsjóðs verkamanna, sem
nemur 2 kr. á hvern íbúa staðarins.
Gjaldið g|piðist nú með verðlags-
uppbót. Síðan hefir byggingarfélag
staðarins forgöngu um að afla
teikninga og áætlana yfir hús þau,
er ætlað er að byggja, en hrepp eða
bæ ber skylda til að sjá félaginu
fyrir lóðum undir húsin.
Byggingarsjóður verkamanna
hefir aðsetur í Reykjavík. Aðaltekj-
ur sjóðsins eru þessar:
1. Fast árlegt framlag úr ríkissjóði
kr. 150 þús.
2. Frá hverjum kaupstað og kaup-
túni, er þátt tekur í byggingum,
upphæð, sem nemur 2 kr. á íbúa
að viðbættri verðlagsuppbót.
3. Jafnhátt framlag úr ríkissjóði,
auk fasta framlagsins, og kemur
frá kaupstöðum og kauptúnum
samkv. nr. 2.
Sjóður þessi, sem getur tekið lán
til starfseminnar, Jánar síðan bygg-
ingafélögunum, sem ráðast ætla í

P A N
(Pöntunarfélag alþýðu í Neskaupstað)
Símnefni: PAN
Sírni 4
Selur allar nauðsynjavörur
ávallt á lægsta verði
Leggur sérstaka áherzlu á fljóta
afgreiðslu á öllum nauðsynjum til
skipa og báta.
¥
-¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
*-*(-*<■*<-*(+-*(-*(-*(-*(-*<-*(-*<-*(-*(-*<-*(-*(-*<-*<-*(-*(-*< ****** -*(-><-*<-*<-*(•*(-*(¥(-*(-*(-« -k-k-k-k-k-k^-k-k-tí-k-kc-k-k-k^-k-
byggingar. Byggingafélögin greiða
lán þessi á 42 árum með 4% jöfn-
um greiðslum í afborganir og vexti.
Sjóðurinn veitir lán allt að 85%
af byggingarkostnaði hússins og það
Jiefir Itann lánað til ílestra eða allra
bygginga fram að þessu.
Skilyrði fyrir að njóta Jilunninda
laganna er, að viðkomandi maður
hafi ekki haft yfir 4000 kr. árskaup
auk 300 kii fyrir livern ómaga að
meðaltali 3 undangengin ár og eigi
ekki meir en 5000 kr. skuldlausa
eign. Á tölur þessar reiknast full
verðlagsvísitala eins og liún er á
liverjum tíma. Hjón með 3 börn
mættu t. d. samkvæmt þessu ekki
liafa liaft meiri meðaltalstekjur 3
undanfarin ár en kr. 13.728.00, ef
rniðað er við vísitöluna 272.
Eins og menn sjá af framan-
greindum upplýsingum mundu
flestir íbúar austfirzkra kauptúna
geta lieyrt undir lög þessi livað
tekjuhæð og eigna við kemur.
Urn framlag það, sem liver ein-
staklingur, sent byggir, þarf að inna
af höndum, er svipað að segja.
Margir munu að minnsta kosti geta
greitt þau 15% af Ijyggingarkostn-
aðinum, sem leggja þarf fram í
byrjun, eða að minnsta kosti Jagt
þau 15% fram í vinnu.
í ár ættu á öjlum þessum þremur
stöðum, er ég hefi tilgreint, að rísa
upp byggingarfélög, sem byggja
santkvæmt þessum lögum. Og strax
í sumar þyrfti að liefja byggingu
nokkurra luisa á liverjum þessara
staða.
Fjárliagslegir möguleikar eru fyr-
ir liendi; það vantar aðeins samtök
og djörfung til að byrja.
L. ./.
Steekhun lögsagriarurndœmis
Neska uþstaðar.
Samþykkt liefir verið frumv. um
stækkun lögsagnarumdæmis Nes-
kaupstaðar. Samkvæmt því lenda
bæirnir Miðliús og Vindheimur
innan bæjartakmarka kaupstaðar-
ins, og um leið allt það land er Nes-
kaupstaður átti orðið í Norðfjarð-
arltreppi.
AFGREIÐSLA FJÁRLAGA
Frámhald aj 2. síSu.
gerð í þinginu. Núverandi stjórn
lagði þá fram breytingartillögu við
fjárlagafrumv. þess efnis, að greiða
skyldi öllum þessum starfsmönnum
2000 kr. hverjum í aukalaun. Allir
þessir embættismenn njóta auk
þessara Jauna grurlnkaupshækkana
og fullrar verðlagsuppbótar, eins
og aðrir starfsmenn. Við sósíalistar
bentum á, að slíkar launagreiðslur
lá'unuð áf starfsmönnum ríkisins,
barnakennararnir, fengj u enga
uppbót. Við sósíalistar Jýstum yfir
því, að við greiddum atkvæði gegn
þessum launabótum, ef kennararn-
ir fengju ekki einnig bætt sín laun.
En þingmenn allra flokka hjálp-
uðust til að fella þá tillögu okkar,
að kennararnir, hinir lægst laun-
uðu, fengju jafnháa uppbót liinum
betur launuðu embættismönnum.
En í stað þess var þó samþykkt að
greiða kennurum liáJfa uppbót á
við Jiina, eða 1000 kr. liverjum.
3. Vitabyggingar.
Fjöldi vita er cnn óbyggður við
strendur landsins og víða er þörfin
þó knýjandi. Stjórnin hafði lagt til,
að til nýrra vita yrði varið 200 þús.
kr. Fjárveitinganefnd fékkst í fyrstu
ekki til að hækka þetta nema í 250
þús. Sósíalistar lögðu til að verja
til þeirra 500 þús. Þá tillögu felldi
þirigið. En vegna margendurtek-
inna krafna sósíalista fékkst þó
samþ. fjárveitinganefndar breytt
og framlagið hækkað í 350 þús. kr.
Það er hastarlegt, að fjárveiting-
ar til vitabygginga og slysavarna
skulu vera skornar við neglur sér á
slíkum peningatímum sem þessum.
Engir eiga lremur rétt á því, að ör-
yggismálum þeirra sé sinnt en ís-
Jenzkir sjómenn nú. Þeir liafa öll-
um öðrum fremur skapað liina
miklu velgengni og eiga að fá að
njóta þess með auknu öryggi nú og
í framtíðinni.
En fulltrúum gróðabrallsmann-
anna þótti ekki nóg að skera af rétt-
mætu framlagi til vitabyggiriga,
heldur felldu þeir einnig tillögu,
er nokkrir sósíalistar báru fram um
aukið framlag til slysavarna.
Fyrir Austurlandi er fyrirhugað-
ur mikill og fullkominn viti í Sel-
ey. Hann á að vera ljós-, Jiljóð- og
radioviti. Vitinn yrði eðlilega all-
dýr, einkum þó eins og veiðlagi er
nú liáttað. En vitans er mikil þörf
og sem fyrst þarf að byrja á hon-
um, því að búast má við að bygg-
ing hans standi yfir í meir en ár.
4. íþrúttasjóður.
Samkvæmt íþróttalögunum ver
ríkið árlega nokkurri fjárltæð til í-
þróttasjóðs, en hann styrkir síðan
bæði starfsemi íþróttaféiaga og
byggingu íþróttamannvirkja.
Sjóðurinn hefir einkum veitt fé
sínu til styrktar sundlaugabygging-
um. Sund er nú orðið skyldunáms-
grein í öllum skólúm Jandsins og
verður því þegar af þeirri ástæðu
að fjölgá sundláugum stórkostlega.
Fjölda margar sundlaugar eru líka
í smíðum og margar í undirbún-
ingi. íþróttavelli vantar einnig til-
"finnanlega, einkum úti uiri land.
Samkvæmt upplýsingum um fyr-
irhugaðar framkvæmdir á þessum
málurri var ljóst, að sjóðurinn gæti
ekki komizt af méð lægri fjárhæð
en 400 þús. kr., ef hann ætti að
sinna flestum þeim fjárbeiðnum, er
til lians kæmu, vegna þeirra fram-
kvæmda, sent þegar yrði lagt í.
En þingið felldi þó tillögu okk-
ar sósíalista um 400 þús. kr. fram-
lag til sjóðsins en samþykkti kr.
310 þús.
NOKKRAR FJARVEITINGAR
í SUÐUR-MÚLASÝSLU Á FJÁR-
LÖGUNUM 1943
I il vegagerða í Suður-Múlasýslu
er veitt á fjárlögunum, sem hér
segir:
Til Oddsskarðsvegar 200 þús. kr.,
til Fáskrúðsfjarðarvegar 100 þús.,
til Berunesvegar 100 þús., til Eski-
fjarðarvegar 15 þús., til Geithellna-
lneppsvegar 12 þús. krónur.
Þá eru veittar til brúargerðar 30
þús. krónur í einu lagi eftir ákvörð-
un vegamálastjóra. Þrjár ár konta
að þessu sinni einkum til greina',
þær eru Eyrarteigsá og Jóka í Skrið-
dal og Norðfjarðárá hjá Skuggahlíð.
Sennilega verður fénu varið aðeins
í eina brú.
Flóabátastyrkir eru sem hér seg-
ir: Mjóafjarðarbátur (til Norðfjarð-
ar') kr. 2000, Norðfjarðarbátur (til
Viðfjarðar) 2500. Þá eru styrktar
ferðir frá Eskifirði til Kolniúla í
sambandi við bílferðir frá FJ? ,krúðs-
firði og Norðurlandsbíla á Eski-
fjörð, og 30 þús. eru veittar til
ferða milli Hornafjarðar og Austur-
lands.
Þá eru veittar til brúargerða 30
kr. styrkur til gamalmennahælisins
í Neskaupstað, og styrkur til bóka-
safns bæjarins liefir verið liækkað-
ur úr 800 kr. í 1500.
Ábyrgðarmaður: BJARNI ÞÓRÐARSON
PrentsmiSjan Hólar h.f.
sem þessar væru óeðlilegar og þó
alveg sérstáklega, þegar þess væri
gætt, að sú stéttin, sem verst væri