Austurland : málgagn sósíalista á Austurlandi - 07.05.1943, Blaðsíða 4

4
AUSTURLAND
Fjársöfnun
fyrir Rauða kross Sovétríkjanna
Söfnunin nemur nú um 120 þúsund krónum
Fyrir forgöngu Fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna í Reykjavík var
á s.l. vetri hafin fjársöfnun meðal
íslendinga til Rauða kross Sovét-
ríkjanna. í tilefni af þessari fjár-
söfnun var birt ávarp frá um 70
þekktum mönnum, þar sem þjóðin
var hvött til þess að leggja nokkuð
af mörkum í samúðarskyni við
þjóðir Sovétríkjanna, sem nú berj-
ast af mestum hetjuskap til varnar
frelsi og menningu alls mannkyns
gegn ógnum nazismans. Eins og
vænta mátti hefur íslenzk alþýða
brugðizt vel við fjársöfnun þessari.
Henni er það líka orðið ljóst, að
stærri staðanna, þannig að Esjan
eða hin stærri strandferðaskip rík-
isins þyrftu ekki í hverri ferð að
sleikja upp alla smástaðina. Slíkt
mundi auðvitað flýta mjög ferðum
Esjunnar og gætum við þá fengið í
stað þess fleiri ferðir með henni á
milli Reykjavíkur og Austurlands-
ins.
Tillagan um smíði sérstaks Aust-
urlandsbáts mætti strax nokkurri
mótspyrnu í þinginu. Ekki af þeirri
ástæðu þó að hér væri stefnt inn á
nýja braut í samgöngumálunum,
heldur af hinu að ýmsum þing-
mönnum þótti Austurlandi of hátt
hossað með því, að það fengi eitt
slíkan bát á meðan ekkert væri á-
kveðið um hina landshlutana.
Þó féllust margir þingmenn á,
að Austurland hefði algjöra sér-
stöðu um þetta mál, því þó að víða
væri samgöngumálum illa komið,
þá væri hvergi eins illa ástatt með
þau mál og á Austurlandi.
Um tíma leit svo út í þinginu,
að mál þetta yrði að engu gert. Jón-
as frá Hriflu, formaður Framsókn-
arflokksins tók ákaft að berjast
gegn málinu og vildi láta setja
milliþinganefnd til þess að athuga
um framtíðarskipulag flóabátaferða
um allt landið og geyma mál þetta
þar til séð yrði, hvað réttast þætti
að gera í þeim málum. Hann taldi
og að nauðsynlegt væri að viðkom-
andi landshluti leggði fram nokk-
urt fé til bátsins, því að það mundi
draga úr einstökum sýslum eða
fjórðungum að heimta hver sinn
bát. Þrátt fyrir andstöðu Jónasar
og fleiri þingmanna úr öllum flokk-
um, nema Sósíalistaflokknum, náði
mál þetta fram að ganga.
Sósíalistaflokkurinn var eini
flokkurinn, sem heill og óskiptur
stóð með Austfirðingum í þessu
máli og á honum valt það meir en
nokkrum öðrum að málið náðist
fram. Væntanlega gerir núverandi
ríkisstjórn þegar í sumar ráðstafan-
ir til þess að byggja vandaðan
strandferðabát, samkv. þessari sam-
þykkt alþingis. Austfirðingar þurfa
að fylgjast vel með framkvæmd
þessa máls, því eflaust verður revnt
að tefja fyrir framkvæmdum, af
þeim, sem andstæðir eru málinu og
aðstöðu hafa til þess.
frelsi og framtíðaröryggi almenn-
ings í öllum löndum á því aðeins
nokkra framtíðarvon, að alþýðurík-
in í Austurvegi sigri í átökunum
við ofbeldisstefnu nazistanna. Fé
því, sem safnast hér, verður varið til
kaupa á hjúkrunarvörum. Forseti
Sambands ensku verkalýðsfélag-
anna heíur góðfúslega orðið við
þeim tilmælum stjórnar Fulltrúa-
ráðsins í Reykjavík að veita við-
töku því fé, sem hér safnast og
koma því til Rauða kross Sovétríkj-
anna.
Heildarsöfnunin nemur nú um
120 þúsundum króna. Þar af hefur
safnazt í Reykjavík kr. 74.460.93.
Af Austfjörðum hefur Söfnunar-
stjórninni nú borizt samtals kr.
3.255.35..
í sérstöku riti, sem söfnunar-
stjórnin hefur gefið út má lesa um-
mæli nokkurra merkra manna um
réttmæti og tilgang fjársöfnunar
fyrir Rauða kross Sovétríkjanna. —
Meðal þeirra, sem þar rita, er Sig-
urður Nordal prófessor. Hann seg-
ir:
„Mér finnst, að ég mundi geta
verið hlynntur fjársöfnun handa
saklausum almenningi hverrar
þjóðar, sem þolir hörmungar af
völdum styrjaldarinnar. En um
Sovétríkin stendur að sumu leyti
sérstaklega á. Meðal þeirra þjóða,
sem hafa orðið fyrir ofbeldislegum
árásum, varizt af hetjudáð og beð-
ið þungar þrautir, munu Rússar
hafa verið allra grimmilegast leikn-
ir. í hernumdu hlutum lands þeirra
hefur eyðingin orðið ægilegust. —
Þeir hafa reynzt þess megnugir,
þrátt fyrir gífurlegt tjón, að leggja
mestan skerf allra bandamanna til
þess sigurs, sem nú er að verða von
um. Sovétríkin hafa með siðíerðis-
þreki þegna sinna og frábæru skipu-
lagi framleiðslu og varna, opnað
augu lieilskyggnra manna um víða
veröld fyrir gildi þeirrar tilraunar
nýs þjóðskipulags, sem þar hefur
verið gerð síðasta aldarfjórðung.
Skerfur íslendinga þeim til hjálpar
hlýtur að verða lítill, fremur tákn
samúðar, gert vegna sjálfra vor, en
stuðningur, sem um munar. En úr
því að fjölda íslendinga hefur fund-
ist ómaksins virði að úthúða Sovét-
ríkjunum ár eftir ár og dag eftir
dag, ekki meir en það mun hafa
bitið á þau, — ætti ekki fremur að
þykja unnið fyrir gíg að senda raun-
hæfa hjálp, sem getur þó alltaf kom-
ið nokkrum þúsundum lifandi ein-
staklingum að einhverju gagni.“
Þessi ummæli Sigurðar Nordals
prófessors missa hvergi marks. Þau
munu einnig finna hljómgrunn í
brjóstum allra frelsisunnandi ís-
lendinga, sem skilja það, að siðferð-
isþrek og hetjuskapur Sovétþjóð-
anna er brjóstvörn lýðfrelsis og lýð-
stjórnar og tengir við sig vonir alls
mannkyns um betri heim að loknu
stríði. Á. Á.
Leigur á verbúðum
Eins og getið var um í seinasta
blaði Austurlands, þá gerði Lúðvík
Jósepsson tilraun til þess að fá leið-
rétt með löggjöf, það óhæfilega
liúsaleigubrask, sem framið hefur
verið af Jóni ívarssyni, með leigu
á verstöð kaupfélagsins á Horna-
firði. Framsóknarflokkurinn taldi
sér skylt að standa vörð um Jón
ívarsson, hvað sem öllum mála-
vöxtum liði, enda gerði flokkurinn
það trúlega í þessu máli engu síður
en hinu, þegar Jón var tekinn og
dæmdur fyrir óleyfilega háa álagn-
ingu á vörur, er hann seldi Horn-
firðingum.
En þrátt fyrir andstöðu Fram-
sóknarflokksins tókst að fá leigu
verbúða, jafnt á Hornafirði sem
annars staðar, undir ákvæði húsa-
leigulaganna. Á næstu vertíð verð-
ur það því væntanlega svo, að út-
gerðarmenn geta krafizt þess, að
leiga eftir útgerðarplássin verði
metin til peningaverðs og hækki
síðan aðeins eins og leiga á al-
mennu húsnæði.
Á Hornafirði þýðir þessi breyt-
Lárus Jóhannesson
ing stórfellda lækkun á leigunni.
Þá hefur Kaupfélagið ekki rétt til
að segja upp plássunum og skipta
um leigjendur, því um leiguna
gilda sömu reglur og húsaleigu al-
mennt. Þá er og samkvæmt húsa-
leigulögunum stranglega bannað
að taka nokkur fríðindi fyrir leig-
una og mundi því kaupfélagið ekki
geta áskilið sér rétt til þess að selja
fiskinn og njóta umboðslauna fyrir
það, eins og það hefur gert undan
gengin ár.
Það er sérstaklega íhugunarvert
fyrir austfirzka útgerðarmenn og
sjómenn, sem þurft hafa að greiða
stórum hærri húsaleigu á I-Iorna-
firði en aðrir hliðstæðir aðilar ann-
ars staðar á landinu hafa greitt, að
báðir þingmenn Suður-Múlasýslu,
Eysteinn og Ingvar, börðust fyrir
áframhaldi þessara ósanngjörnu
leigukjara. Það væri fróðlegt fyrir
útgerðarmenn og sjómenn að heyra
hvernig Eysteinn samræmir þessa
framkomu sína, þeirri umhyggju
sinni, sem hann fyrir síðustu kosn-
ingar þóttist bera fyrir sjómönnum
og útgerðarmönnum.
Eysteinn vorkenndi þá fiski-
mönnunum, sem þurftu að búa
hæstaréttarmálaflutningsmaður
Suðurgötu 4 • Símar 4314 og 3294
Málflutningur * Samningsgerðir • Innheimta • Fasteignasala

Frá draumum
til dáða
fyrsta ritið i bókaflokki, er frceðslu-
nefnd, Sósialistaflokksins gefur út.
Fœst hjá öllum Sósíalistafélög-
um á Austurlandi. Verð 3 kr.
Tryggið yður eintak áður en
upplagið prýtur.
Fræðslunefnd Sósíalistaflokksins
við fastákveðið fiskverð á sama
tíma, sem verðlag allt fór síhækk-
andi. En vorkunnsemi hans náði
ekki svo langt, að hann vildi gera
Jóni ívarssyni, eða kaupfélaginu á
Hornafirði, að skyldu að leigja sjó-
hús og bryggjur þar fyrir sama verð
og aðrir annars staðar á landinu
leigðu þau fyrir. Nei, sjómennirnir
máttu vel, að hans dómi, greiða á-
fram hærri leigu og fá því enn
minna kaup.
Er verðlagseftirlitið
aöeins fyrir Reykjavík?
„Austurland" spurðist fyrir um
það hjá verðlagsstjóra, hvort hann
vildi ekki birta tilkynningar og
auglýsingar verðlagseftirlitsins í
blaðinu. Kvaðst hann ekki vilja
það, en það væri „til athugunar",
hvort auglýsa ætti í blöðum úti á
landi.
„Austurland“ er nú eina blaðið,
sem gefið er út á Austfjörðum.
Reykjavíkurblöðin berast þangað
seint og í mjög fáum eintökum.
Virðist því fyllsta ástæða til að birta
auglýsingar verðlagseftirlitsins í
J^essu eina Austfjarðablaði, svo
fremi að þær séu ætlaðar öðrum
en Reykvíkingum og þeim sem búa
í nágrenni höfuðborgarinnar. Eða
liefir kannske dæmið frá Horna-
firði sannað verðlagseftirlitinu það,
að ekki sé vert að halda Austfirð-
ingum alltof vakandi fyrir fram-
kvæmdum verðlagsákvæðanna?
A.J.
Kauptaxtar verkalýðsfélaganna
viÖurkenndir í opinberri vinnu
Ríkisstjórnin hefir nú samið við
Aljrýðusambandið um kaup og
kjör verkamanna við opinbera
vinnu. Er það í fyrsta sinn sem rík-
isstjórnin viðurkennir hvert verka-
lýðsfélag sem lögformlegan samn-
ingsaðila fyrir hönd verkmanna um
kaup og kjör í vegavinnu og ann-
arri opinberri vinnu um allt land.
Með þessum samningum hækkar
kaup verkamanna verulega í þess-
ari vinnu og færist til meira sam-
ræmis en áður, þar sem kauptaxti
hvers verkalýðsfélags gildir á nán-
ar tilteknum kaupgjaldssvæðum.
Við samningana var landinu skipt
í 25 kaupgjaldssvæði.
Með þessum samningi við ríkis-
stjórnina hafa íslenzku verkalýðs-
samtökin unnið þýðingarmikinn
sigur.
Ábyrgðarmaður: BJARNI ÞÓRÐARSON
PBENTSMIÐJAN HÓLAR H.F.