Austfirðingur - 09.01.1932, Blaðsíða 2

2
AUSTFIRÐINIGUR
Tilkynning.
Reir, sem enn eiga ógreidd bæjargjöld, eru ámintir um að
greiða þau í síðasta lagi fyrir 18. janúar n. k., el!a verða þau
Vdíarlaust aihent t\\ \ögta\ts. Ennkemur mega merm búast v\ð, að
kraíist verði dráttarvaxta. Ógreidd grunn- og tún\eigug\ö\d va\da
heimild til uppsagnar á lóðarrjettindum, og mega menn búast við
að sú heimild verði notuð, verði gjöldin eigi greidd innan íyr-
nefnds tíma.
Þeir, sem enn eiga ógreidd rafveitugjöld, áminnast alvariega
um að greiða þau fyrir 18. janúar n. k.
Seyðisfirði, 9. janúar 1932.
Bæjarstjórinn.
Til sölu.
Ný svefnherhergishúsgögn, mjög vönduð, og nær því ný skosk síld-
arnet, á mjög gódu verdi, get jeg
(Presenningerý. — Þeir, sem hafa
geta fengið nánari upplýsingar hjá
selt. Ennfremur 2 nýja hlýfidúka
hug á því, að eignast þessa hluti,
mjer.
Gísli Jónsson.
er talandi vottur um léttúð og
kæruleysi í hinu mikla trúnaðar-
starfi, sem þeim mönnum er fal-
ið, sem kosnir eru til að standa
fyrir málum þjóðfjelagsins. Að
öll málsútlistun eigi að felast í
umræðuvaðli þeim, sem hjer hef-
ir verið stuttlega lýst, er stórt
spor í áttina til þeirrar lítilsvirð-
ingar fyrir Alþingi, sem því miður
er ofarlega í hugum margra, og
virðist fara vaxandi.
3.
Þegar Alþingi var rofið 14 apríl
síðastl. voru fjárlög skamt á veg
komin. Eftir þingrofið varð breyt-
ing á stjórninni, svo sem kunnugt
er. Við forstöðu fjármálanna tók
forsætisráðherra, Tryggvi Þórhalls-
son. Hann var því fjármálaráð-
herra frá þeim tíma til þess að
nýr maður var skipaður seint á
þinginu í sumar. Það varð því að
sjálfsögðu. hans hlutverk að leggja
fram frumvarp til fjárlaga í byrjun
sumarþingsins, og þá jafnframt
hans hlutverk, að standa fyrir
svörum, fyrir hönd stjórnarinnar,
í þessu mesta vandamáli þings og
þjóðar á þeim miklu krepputím-
um, sem yfir stóöu, og þó eink-
um voru framundan. Það erfróð-
legt að kynna sjer hvernig það
hlutverk hefir verið rækt.
Það hefir verið föst regla, sem
aldrei hefir verið vikið frá, að
fjármálaráðherra hafi, um leið og
fjárlagafrumvarp hefir verið lagt
fram, gefið yfirlit yfir fjárhaginn
og fjármálahorfur, ekki að eins
fyrir síðastliðið ár, heldur einnig
fyrir yfirstandandi fjárhagsár, eða
þann hluta þess, sem liðinn er,
að svo miklu leyti, sem það hefir
verið hægt. Nú gjörðust þau tíð-
indi við framlagningu fjárlagafrum-
varpsins, í fyrsta sinn í þingsögu
íslendinga, að fjármálaráðherrann
hjelt enga slíka fjármálaræðu. Taldi
það nægilegt í krepputímunum að
vísa til þess, að fyrirrennari hans
hefði gefið vetrarþinginu yfirlit yfir
fjármálaútkomu fyrra árs, og um
yfirstandandi ár væri óþarft að
tala. Nú er það kunnugt að mikill
hluti þings taldi það yfirlit ærið
ófullkomið og jafnvel beinlínis
rangt. Og þegar hjer var komið
sögu, var það kunnugt oiðið, að
hin raunverulega útkoma þess árs
var orðin alt önnur en það yfirlit
sýndi, eftir reikningi sjálfrar Fram-
sóknar. Hjer var því fyrir hendi
gild ástæða til að leiðrjetta skýrslu
fyrverandi ráðherra, og ekki síður
hitt, að gefa yfirlit yfir fjármál
yfirstandandi árs, þar sem liðnir
voru af því meira en sex mánuð-
ir. En hvorugt var gjört. Svo sem
vænta mátti var af ýmsum gengið
fast eftir því, að fá upplýsingar
um fjárhaginn og fjármálahorfur,
en ráðherrann fór undan öllu
slíku, og hjá honum fengust eng-
ar upplýsfngar. Enginn varð fróð-
ari af umræðum á þeim fundi. Og
það verður að segjast afdráttar-
laust, að íslensk þingsaga á ekki
til aumiegri frammistöðu af hendi
ráðherra í þýðingarmiklu alvöru
og vandamáli en þá sem hjer hef
ir verið stuttíega drepið á. Um-
ræður þær sem hjer hefir verið
minst á, eru lærdómsríkar og þess
verðar að þær sjeu lesnar alment
til þess að kynnast því, hvernig
umræður um vandamál eiga ekki
að vera. En ráðherrann stingur
þó hina út, þar sem vandinn og
ábyrgðin, er á honum hvíla, sjer-
staklega ættu að knýja til um-
sagnar, er væri samboðið stöðu
hans. Þ. B.
Síldveiðar á Austtjðrðum fyrrum.
Nokkrir kaflar úr Síldarsögunni.
Á slldveiöitímum þeim, sem nú eru hjer ýyrir austan md bú-
ast við að fróðlegt þyki að heyra um síldveiðarnar eins og
þær voru hjer fyrlr 40—60 drum síðan. Höfnm ?jer því
leyft oss að taka hjer upp nokkra kafla úr Síldarsögu Jslands.
í júlí 1875 er skrifað frá Seyð-
isfirði, að þá sjeu Norðmenn
komnir þangað á 2 skipum (Jkob-
sen og Lund) og hafi aflað tals-
vert af síld, og síðar í mánuðir.-
um er sagt að mjög mikil síld
sje í Reyðarfirði, og margir bænd-
ur sjeu farnir að hafa síldarnet.
Og í lok mánaðarins er skrifað
þaðan, að Norðmenn nioki nú
upp síldinni á Seyðisfirði, þeir
sjeu búnir að fá yfir 300 tunnur
hver, og eigi í nótum frá 6—700
tunnur, sem þeir sjeu að taka upp
og salta. Það ár varð síldaraflinn
í góðu meðallagi; síldin var
strjál og varð lítið vart við hana
seinni hluta sumars.
Hinn góði árangur árið 1875,
gaf tilefni til þess, að nú bættust
nýir menn í hóp veiðimannanna.
Strax í mars 1876, bárust fregnir
frá Seyöisfirði um það, að hrepps-
nefndin þar „hafi leigt húslóöir
handa 4 síldarútgerðarfjelögum, á
jörð sem er fátækraeign hrepps-
ins“ og árlegt lóðargjald hjá hverj-
um leiguliða sje 60 krónur. En
þetta ár og næsta ár voru rýr
aflaár.
Árið 1878 virðist útgerð Norð-
manna byrja fyrir alvöru, og
snemma sumars komu margir til
Seyðisfjaröar. Seint í júlí (27. júlí)
segir fregn frá Seyðisfirði, að
„geipimikill síldarafli sje í firðin-
um og síldin hafi aldrei komið
eins snemma svo menn muni“ og
um haustið 28. nóvember er sagt
að þeir hafi aflað „ógrynni“, yfir
3000 tunnur hver, og aö öll skip
sjeu þá farin þaðan með fullfermi
fyrir viku.
Næsta ár vex útvegurinn enn á
ný mjög mikið; þá höfðu Norð-
menn í nóvember aflað um 8000
tunnur á Seyðisfirði, og þó hafði
síld drepist í nótunum „svo þús-
und tunna skifti,“ segir í fregn til
„Norðanfara" á Akureyri.1 Brjef-
ritarinn tekur það fram, að „slíkt
ætti ekki að viðgangast framar.
Það ætti að vera óhjásneiðanleg
skylda Norðmanna, að hafa jafnan
næg ílát og áhöld, svo þeir þurfi
ekki að myrða síldina þannig að
óþörfu engum til nota“'
Síldin kom ekki inn á Seyðis-
fjörð til muna fyr en seint í októ-
ber það ár, en þá fy/ti allan fjörð-
inn. Síðar um haustið, í lok nóv-
embermánaðar, er skrifað frá
Seyðisfirði, að „Norðmenn hafi
fengið svo mikla síld að undan-
förnu að þeir hafi gjört boð út
um sveitina og nágrennið, að
hver mætti koma sem vildi og
hirða sild hjá þeim dn borgunar,
því næturnar voru svo fullar, að
þeir urðu strax að rýma til úr
þeim, svo síldin dræpist ekki.
l„Um 10.000 tunnur af síld töpuðust
úr nótum á Seyðisfirði haustið 1879“.
Árni Thorsteínsen: Síld og síldveiðar.
Tímarit Bókmentafjelagsíns IV. árg.
1883, bls. 49.
Norðmenn hjeldu einnig ti! á
Suðurfjörðunum. Blaðið „Skuld“,
sem gefið var út á Eskifirði, get-
ur þess 9. júní, að Haugasunds-
fjelagið hafi sent þangað — til
Eskifjarðar — 3 skip, til þess að
fiska þar um sumarið. Undanfnr-
andi sumur hafi verið þar mjög
mikil síld, en lítil það sumar en
hafi komið mikil um haustið, eftir
að Norðmenn voru farnir
Þetta ár höfðu Norðmenn í
fyrsta skifti tvö skip til veiða á
Akureyri. — Árið 1879 var eitt af
betri aflarárum þeirra.“
Þá um vorið kom Otto Wathne
með „nótalag“ til Seyðisfjarðar,
og hafði hann ekki verið hjer við
land síðan árið 1869. Hann keypti
stóra landspildu við Búðareyri á
Seyðisfirði, og bygði þar bryggjur
söltunarhús og íveruhús. Snemma
um sumarið fjekk hann 1000 tunn-
ur af síld, úti við Brimnes, en
stormur skall á, svo hann varð
að taka nótina upp og náði að-
eins 500 tunnum, Þessa síld sendi
hann strax með Sameinuðu skip-
unum til Kaupmannahalnar. og
var hún svo send þaðan til Gauta-
borgar. Síldin var fremur mögur,
veidd í júní, en var þó borguð
með 35 kr. hver tunna. Síðar um
sumarið fjekk hann oftgóð „köst“
og veiði hans það sumar varð
samtals 10.000 tunnur, svo það
var gott ár fyrir hann. Um sum-
arið hafði hann mörg göfuskip í
förum, til þess að flytja inn tunn-
ur og salt, bæði fyiir sjálfan sig
og aðra, og fóru þau svo með
síld út aftur. Þetta sama sumar,
snemma um vorið, komu útgerð-
armenn frá Stavangri í fyrsta skifti
til Austurlandsins, til þess að
veiða síld. Eigendur að útgerð
þessari voru Wilhelm Hansen, G.
A. Jonasen, Hendrik Svendsen og
Somme & Kleiberg. Útgerð þess-
ara manna var rekin undir nafn-
inu Köhler & Co., og settist fjelag
þetta að á Seyðisfirði.
Fjelagið bygði hús á Búðareyri
við Seyðisfjörð, og voru hús
þeirra síðar kölluð „Köhlerhúsin“.
Seinna seldi fjelagið útgerð sína
kaupmanni Imsland á Seyðisfirði,
og rak hann .svo útveg þennan í
uokkur ár, en fjekk síðar, laust
fyrir 1890, verslunarfjelagið Ths.
S. Falk í Stavanger f fjelag með
sjer, en það verslunarfjelag hafði
ekki áður rekið landnótaveiði við
ísland.
„Morgenbladet" í Kristjaníu skrif-
ar þá um haustið um útgerð
Norðmanna við ísland, og telur
sjálfsagt að afli þeirra als hafi
orðið yíir 100.000 tunnur, og hafi
selst fyrir rúmlega 2-500.000 kr.
Það ár veiddi Jakobsen og Lund-