Austfirðingur - 23.01.1932, Page 1

3. árgangur
Seyðisfirði, 23. janúar 1932
2. tölublað
Kjördæmamálið
Landsfundur
Sjálístæðisflokksins
verður haldinn í Reykjavík í þingbyrjun á þessu ári. —
Er þess vænst, að sem flest fjelög Sjálfstæðismanna sendi
fulltrúa, og á þeim stöðum, þar sem ekki eru starfandi
fjelög, velji flokksmenn fulltrúa á fundinn, svo að sem
flest hjeruð eigi þar fulltrúa.
Þeir, sem ætla að sækja fundinn, eru beðnir að til-
kynna það miðstjórn flokksins sem fyrst.
Niðstjórn Sjálfstæðisflokksins.
Eins og frá er skýrt annarsstað-
ar í blaðinu hefir kjördæmanefnd-
in klofnað. Koma þau tíðindi ekki
á óvart neinum þeim, sem þekkja
aðstöðu flokkanna til þessa máls.
Þykir rjett að birta hjer tillögur
þær, sem fulltrúar Sjálfstæðis-
manna í kjördæmanefndinni, Jón
Þorláksson og Pjetur Magnússon,
lögðu þar fram. Um tillögurnar
er það að segja, að hjer er um
að ræða hlutfallskosning í sam-
bandi við einmenningskjördœmi.
Er ekki raskað þeirri stefnu sem
Sjálfstæðisflokkurinn berst fyrir,
að íhlutun kjósenda á skipun Al-
þlngis verði jöfn, hvar sem þeir
eru búsettir á landinu, en jafnframt
eru hin fornu kjördæmi látin halda
sjer. Sú breyting verður þó, að
tvímenningskjördæmi missa annan
fulltrúa sinn. Tala þingmanna, sem
kosnir eru á þennan hátt verður
30. Kjördæmin út um land velja
26, en Reykjavík 4. Síðan er jafn-
að niður uppbótarsætum eftir at-
kvæðatölum flokkanna, til þess að
tryggja það, að þingstyrkurinn sje
í jsamræmi við atkvæðamagnið. Ef
þessi kosningatilhögun hefði verið
í sumar heföi Sjálfstæðisflokkurinn
fengið 20 þingsæti, Framsókn 16
og Jafnaðarmenn 7.
Að þessu sinni er ekki rúm til
að skýra nánar tillögur Sjálfstæð-
ismanna, en bráðlega mun vikið
aö málinu aftur hjer í blaðinu.
Eins og menn sjá hafa fulltrúar
Sjálfstæðismanna í nefndinni verið
í fullu samræmi við flokk sinn
um aðalatriði þessa máls, sem er
hinn jafni íhlutunarrjettur kjósenda.
Hið sama verður ekki sagt um,
fulltrúa Framsóknarmanna. Hver
hefði spáð því um kosningarnar í
vor, að misseri síðar væri Tryggvi
Þórhallsson farinn að berjast fyrir
því, að Reykvíkingar fengi 8 —
átta — þingmenn! Eftir að hann
er búinn að rjúfa stjórnarskráreið
sinn, traðka þingræðinu, ákalla
fjarlægt konungsvald, og ganga
eins og grenjandi ljón um landið
tft þess aö sporna við Reykjavík-
urvaldinu, ber hann nú fram til-
lögu um að þingmönnum Reykja-
víkur skuli fjölgað upp í átta.
Hvað segja Framsóknarmenn á
Austurlandi um þetta? Hvað segir
Halldór Stefánsson um þetta ?
Hann strengdi á hverjum spotta
vitsmuna sinna í fyrravor til aö
sýna fram á, að Reykvíkingar ættu
í raun og veru alls ekki heimting
nema á 2 þingmönnum, en þó
væri ekki ósanngjarnt að hafa þá
3, af því að höfuðflokkarnir væri
þrír.
Framsókn virðist kornin í stór-
feldari skrípaleik en þekst hefir til
þessa bjer á landi.
TILLÖGUR
frá fulltrúum Sjálfstœðisflokks-
ins í milliþinganefndinni um
skipun Alþingis og kjör-
dæmaskipunina.
Lagðar fram á fundi nefndarinn-
innar, 14. des. 1931.
1.
Að nefndin flytji frv. til stjórn-
arskipunarlaga um breytingar á
stjórnarskránni, samhljóða frv.
Sjálfstæðismanna frá sumarþinginu
1931, sjá Alþt. 1931, sumarþing
A. 39, eða að minsta kosti frv.,
sem í öllum verulegum atriðum
er í fullu samræmi við frv. á
þessu þingskjali.
Stjórnarskrárfrv. þetta verði lagt
fyrir Alþingi er saman kemur í
febr. 1932, og fái endanlega af-
greiðslu á aukaþingi eða reglu-
legu Alþingi 1933 að afstöðnum
nýjum, almennum kosningum,
sumarið 1932.
II.
Að nefndin undirbúi og flytji
frv. til laga um kosningar til Al-
þingis, sem verði lögtekið samtím-
is og stjórnarskrárbreytingin er
samþykt til fullnustu. Frumvarp
þetta til kosningalaga sje bygt á
þeim grundvelli, er segir í ný-
nefndu stjórnarskrárfrv., þ. e. að
Alþfngi verði svo skipað, að hver
þingflokkur hafi þingsæti í sam-
ræmi við atkvæðatölu þá, sem
greidd er frambjóðöndum flokks-
ins samtals við almennar kosn-
ingar.
Um kjördæmaskiftingu og til-
hugun kosningu á þessum grund-
velli, gjörum við eftirfarandi til-
lögur:
1. Skifting landsins í kjördæmi
haldist óbreytt sú, sem nú er.
Kjördæmin utan Reykjavíkur, sem
eru 26 að tölu, kjósi fyrst einn
þingmann hvert með meirihluta-
kosningu (sá kosinn sem flest
fær atkvæöi) og þar að auki upp-
bótarþingmenn, 6 eða fleiri, sam-
kvæmt reglum í 6. og 7. lið. Með
þessu er það trygt, að þingmanna-
tala þessara kjördæma, sem nú
eru 32, lækki ekki við breyting-
una. — Kjördæmið Reykjavík kjósi
fyrst 4 þingmenn með hlutfalls-
kosningu eins og nú, og taki auk
þess þátt í kjöri uppbótarþing-
manna samkvæmt reglum í 6. og
7. lið.
2. í framboði getur hver sá
maöur verið, sem er kjörgengur
og fær hæfilega tölu meðmælenda,
t. d. 25. Hverjum frambjóðenda
er skylt að skýra í framboðinu frá
flokksafstöðu sinni, þ. e. hvort
hann telst til einhvers viðurkends
landsmálaflokks, eða styður ein-
hvern landsmálaflokk, eða er utan-
flokka. Tala frambjóðenda af sama
flokki er ekki í neinu kjördæmi
öðrum takmörkum bundin en
þeim, sem leiðir af kjörgengisskil-
yrðum og meðmælendafjölda.
3. Kjörstjórn hvers kjördæmis
býr út kjörseðlana, eftir að öll
framboð eru komin. Frambjóðend-
ur úr sama flokki skulu settir
saman í reit á jörseðlinum, og
reiturinn greinilega auðkendur
með flokksmerkinu. Þeir skulu
settir í stafrófsröð, en þó getur
flokksstjórnin ákveðið aðra röð.
Nafn frambjóðenda, sem styður
tiltekinn flokk, skal sett síðast í
reit flokksins á kjörseðlinum, að-
greint með stryki frá frambjóðend-
um flokksins, og aftan við nafn
hans sett „styður fiokkinn" eða
annað þessháttar einkenni. Fram
bjóðendur utan flokka skulu vera
í reit út af fyrir sig á kjörseðlin-
um.
4. Kjósandi greiðir atkvæöi
með því að krossa við nafn ein-
hvers af frambjóðendunum, eða
með því aö krossa við flokks-
merki þess flokks, sem hann vill
styðja, og telst þá atkvæðið greitt
efsta frambjóðandanum í reit
flokksins (í Reykjavík flokkslistan-
um eftir venjul. reglum). Sjerhvert
atkvæði, sem greitt er flokki eða
fiokksframbjóöanda, telst jafnframt
greitt varamanni úr sama flokki
eftir reglum, sem um það verða
settar.
5. Við talningu atkvæða skal
fyrst telja hve mörg atkvæði hafi
fallið á hvern flokk og á hvern
frambjóðanda utanflokka. — í
Reykjavík er tala kosinna þing-
manna af hverjum flokki reiknuð
út eftir núgildandi reglum. í kjör-
dæmum utan Reykjavíkur tilfellur
fasta þingsætið þeim flokki eða
frambjóðanda utan flokka, sem
hefir flest atkvæði. Hafi þingsætið
hlotnast flokki, sem hafi fleiri en
einn frambjóðanda í kjöri, er sá
af þeim flokksmönnum kosinn,
sem hefir þeirra flest atkvæði.
6. Allar atkvæðatölur flokka og
frambjóðenda eru tilkyntar land-
kjörstjórn þegar eftir atkvæða-
greiðsluna, og telur hún saman
atkvæði hvers flokks og tölu kos-
inna þingmanna hans úr öllum
kjördæmum samanlagt. — Svo
telur hún og saman í heild at-
kvæði allra þeirra þingflokka, sem
hafa náð sæti við kosninguna, og
þeirra frambjóðenda utan flokka,
sem hafa náð kosningu. Hinni
síðastnefndu tölu skal defta með
42 (sem er lámarkstala þingmanna
eftir þessari tilhögun), en atkvæða-
tölu hvers flokks skal á sama hátt
deilt með þeirri tölu þingmanna
(flokks- og stuðningsmanna) sem
flokkurinn þegar hefir fengið kosna.
Hin Iægsta af þeim tölum, er
koma út við deilinguna, skaljöfn-
uð í næstu heilu tölu með þvf að
sleppa broti, sem er minna en x/2
eða hækka upp í heilan brot, sem
er V2 eða meira, og nefnist þessi
jafnaða tala hlutfallstala kosning-
arinnar.
Þar næst er hlutfallstölunni deilt
í atkvæðatölur þeirra þingflokka,
sem geta komið til greina við út-
hlutun uppbótarsæta. Þær tölur,
sem þá koma út, sýna þingmanna-
tölu þá, sem hver flokkur á til-
kall til. Brot, sem nemur V* eða
meiru, skal hækkað upp í heilan,
en broti, sem er minna en V2,
skal slept. Þó skal hækka svo
mörg hin hæstu af þessum brot-