Austfirðingur - 20.02.1932, Blaðsíða 1

3. árgangur
Seyðisfirði, 20. febrúar 1932
5. tölublað
Hngleiðingar um skaítamál.
Efns og kunnugt er fluttu jafn-
aðarmenn á síðasta bingi all-rót-
tæk skattafrumvörp, sem að því
miðuðu, aö hækka stórkostlega
beina skatta, frá því sem nú er,
jafnframt og gjört var ráð fyrir
lækkun, eða helst algjöru afnámi
hinna svo kölluðu óbeinu skatta.
Þessi stefna í skattamálum virð-
ist vera mjög vinsæl meðal hinn-
ar svonefndu verkamannastjettar,
enda er óspart að því unnið, að
telja henni trú um að með því
fyrirkomulagi, s*m nú ríkir í
skattamálum, sje henni hlutfalls-
lega íþyngt meira heldur en öðr-
um stjettum þjóðfjelagsins.
það má náttúrlega með fullum
rjetti segja að allir skattar, hverju
nafni sem þeir nefnast og hvernig
sem þeir koma niður, sjeu óþægi-
leg kvöð á hverjum þeim, sem
skattinn greiðir. Óbeinir skattar
hafa það þó til síns ágætis, ef
svo mætti að oröi kveða, að það
er að nokkru leyti komið undir
fyrirhyggju manna og sparneytni,
með hve miklum þunga þessir
skattar koma niður, Hinn forsjáli
maður, sem leitast við að lifa sem
mest af eigin, eða innlendri fram-
leiðslu, eftir því sem ástæður eru
til, sleppur við allmikinn hluta
þess óbeina skatts, sem kemur í
hlut þess, sem rninni fyrirhyggju
sýnir. Meðal hinna forsjálli manna
í þessu sambandi, ber meðal ann-
ars að telja þá, sem heldur kjósa
t. d. að gefa börnum sínum skyr,
nýmjólk og þorskalýsi eftir þörf-
um heldur en niðursoðna mjólk,
kaffi og kex. Þorskalýsi geta menn
fengið fyrir ekki neitt, eða sama
sem ekki neitt, ef þeir bræða lifr-
ina sjálfir. Kjósa heldur að gefa
þeim sfld, sem er bæði holl og
ódýr fæða, heldur en niðursoðnar
fiskibollur og þessháttar Ijettmeti.
Kjósa heldur að láta þau ganga í
fötum úr sterku innlendu efni
heldur en úr ljelegra og, ef til vill,
dýrara efni útlendu. Ef um at-
vinnurekendur í stærri stíl er að
ræða, sem óbeinir skattar hljóta
altaf að koma þyngst niður á,
getur millibilið milli óhófsama
mannsins og hins gætna og hóf-
sama orðið mjögstórt, sem með-
al annars kemur fram í því, að
hinn óhófsami veröur að greiða
fleiri og stærri upphæðir í óbein.
um sköttum heldur en sá, sem
fulla fyrirhyggju sýnir.
Hinir óbeinu skattar miða þann-
ig að því, bæði beint og óbeint,
að örfa sparsemi manna á öllum
sviðum og glæða áhuga einstak-
lingsins fyrir því, að nota inn-
lenda framleiðslu og búa sem
mest að sínu.
Innan þjóðfjelagsins er ávalt,
því miður, töluvert af mönnum,
sem virðast vera eins og dæmdir
til að eyða öllu sem ’þeir eignast
eða komast yfir. Qeta þessir menn
oft verið mjög duglegir og að
mörgu nýtir meðlimir þjóðfjelags-
ins, þótt forsjálnina vanti. Ef ó-
beinir skattar v«ru afnumdir,
myndu þessir menn verða mjög
ljelegir skattþegnar. En óbeinu
skattarnir tryggja það, að af hverj-
um óþarfa hlut, sem þeir kaupa,
fær ríkissjóður sinn hluta, og næst
þannig hjá þessum mönnum all-
verulegur hluti sem skatlur.
Það er sjerstaklega fundið hin-
um óbeinu sköttum til foráttu, að
þeir komi óþægilega og óverðug-
lega niður á eignalitlum eða jafn-
vel eignalausum verkamannafjöl-
skyldum og ber því ekki að neita
að svo er. Ekki vegna þess að
ekki beri hverjum manni í raun
og veru, að leggja eitthvað af
mörkum, í beinum sköttum eða
óbeinum, til ríkisbúskaparins, sem
heimtar mikið fje,' ‘eins og kunn-
ugt er. Heldur vegna hins, að
þegar ástæður þessara fjölskyldu-
manna eru svo erfiðar, að þeir
verða ef til vill að leita á náðir
viðkomandi bæjar- eða sveitafje-
lags til þess að fá einhvern hluta
þeiirar upphæðar, sem á þeim
hvílir, í sambandi við hina óbeinu
skatta, þá er um öfugstreymi að
ræða, sem lagfæra þarf. Skattalög-
gjöfin þarf þarna lagfæringar við,
en að dæma alla óbeina skatta
óalandi og óferjandi fyrir það, að
á framkvæmd laganna skuli finn-
ast einhverjar veilur er auðvitað
þröngsýni, svo maður noti ekki
stærri orð.
Um beina skatta er það að
segja, að þeir verka sumpart alveg
gagnstætt óbeinu sköttunum, sem
eðlilegt er, þegar þess er gastt, aö
þeir hvíla einmitt þyngst á þeim
mönnum eða fyrirtækjum, sem
mesta sparneytni og fyrirhyggju
sýna og hafa sýnt í starf-
semi sinni. — Áhrif þeirra
sem eru því sterkari, sem skatt-
arnir eru hærri, miða þannigbein-
línis að því, að draga úr fram-
taksviðleitni einstaklingsins ásviði
atvinnumálanna. Eftir því sem von-
irnar um sæmilega afkomu fyrir-
tækisins er minni og líkurnar
fyrir tapi meiri, eftir því verða
menn ragari við að leggja út í það
fyrirtæki, er um ræðir. Nú er það
einnig svo með þann atvinnuveg,
sem telja má aðalatvinnuveg lands-
manna, að hann er mjög áhættu-
samur. Hingað til hefir það verið
svo, aö þar hefir skifst á stórtap
og gróði, sem raunar hefir farið
mjög þverrandi hin síðustu ár.
þegar vel gengur, er þessum at-
vinnurekendum gjört að greiða
tekju- og eignaskatt í ríkissjóðinn
auk hárra skatta til bajar- eða
sveitafjelaga. Þessutan hvfla hinir
óbeinu skattar með sínum þunga
á þeim. Þegar illa árar og stór-
tap er á öllu, þá sleppur viðkom-
andi að vísu við að greiða tekju-
skatt, og eignaskatt ef hann á
ekkert eða minna en ekki neitt,
en aðrir áður nefndir skattar,
hvíla á honum með sama
þunga og áður, eða í raun og
veru með margföldum þunga,
þegar tekið er tillit til útkomunn-
ar á rekstrinum og þá jafnframt
þess, að hann verður að taka a
varasjóði fyrirtækisins, eða ef hann
er enginn, taka að láni upphæð
þá, sem þarf til að greiða skatt-
ana. Sökum þess, hve rekstursút-
koman frá ári til árs er ótrygg,
er tekjuskatturinn sjerstaklega ó-
þægilegur, eins og honum er nú
fyrirkomið. Getur þannig vel kom-
iö fyrir að atvinnurekandi, sem
starfað hefir í nokkur ár, hafi
orðið að greiða allháar"upphæðir
í tekjuskatt, þótt meðal útkoma
þessi ár hafi sýnt verulegan rekst-
urshalla. Að þessu athuguðu, sem
sagt hefir verið um beinu skattana,
er augljóst, að þeir geta komið
óheppilega og ósanngjarnlega
niður, ekki síður en óbeinuskatt-
arnir.
Jafnaðarmenn halda því fram,
að á krepputímum sje sjálfsagt
að hækka hina beinu skatta, til
hagsmuna fyrir alþýðuna. Auðvald-
ið beri hvort sem gsje ekki nema
örlítinn hluta af þeim byrðum,
sem það ætti að bera. Jafnframt
verða þeir þó að viðurkenna að
allur atvinnurekstur hjer á landi á
afar erfitt uppdráttar, og aö á
honum hafa orðið stór töp á
síðustu árum. Verða að viður-
kenna að þessi, sumpart ímynd-
aði, þjóðarauður stendur að mestu
í skipum og húsaskrokkum, sem
einmitt má gjöra ráð fyrir að sje
bein vandræðaeign á krepputím-
um, jafnvel, þótt ekki þyrfti að
gjöra ráð fyrir aö greiða af þeim
margfalt hærri skatta heldur en
)á, sem nú gilda. Skattafrumvörp-
in, að ógleymdu ellefu miljón
króna frumvarpinu, sem þingmað-
ur þessa kjördæmls flutti á síð-
asta þingi, sýnir greinilega hug
Jafnaðarmanna og þá sjerstaklega
hans, til atvinnurekenda landsins.
Innilegar þakkir fyrir auð-
sýnda hluttekningu við frð-
fall okkar hjartkæra eigin-
manns og fööur, Jöns G.
Snædal.
Stefanía Carlsdöttir
og börn.
Því miður er það nú svo, að
krepputímar, eins og þeir sem nú
standa yfir, leggjast fyrst og fremst
með öllum sínum þunga á at-
vinnurekendurna. Að þyngja á
þeim með margföldum nýjum
sköttum, er því að brugga þeim
banaráð og lama alveg framtaks-
viðleitni þeirra. Ættu allir að geta
sjeð hverjar aflelðingar slíkt myndi
hafa fyrir afkomu ríkis og þjóðar.
Það verður áreiöanlega hvorki
jafnaðarstefnunni til framdráttar,
til langframa, nje þjóðinni til
blessunar, að stjettirnar sjeu rægð-
ar hver gegn annari. Þaö er ekki
líklegt að menn gjöri sig til lang-
frama ánægða með eintómar full-
yrðingar um þörf þess, að fella
alt í rústir, þótt þeim fullyrðing-
um fylgi fyrirheit um eitthvert nýtt
skipulag, sem þó engin nánari
grein er gjörð fyrir. Hver hugs-
andi maður á erfitt með að skilja
og sætta sig við þær fullyrðingar,
að við það, að fella alt í rústir
muni skapast nýr og betri efni-
viður til þjóðfjelagsbyggingarinnar.
Þeir sem hafa tekið aö sjer
það vandasama hlutverk, að vera
leiðtogar þjóðarinnar, ynnu þarft
verk ef þeir notuðu áhrif sín og
aðstöðu til þess að efla samvinnu
og heilbrigða viðkynningu á milli
stjettanna. Þeir sem beita áhrifum
sínum í andstæða átt eru mjög
óþarfir þjóðfjelaginu og því óþarf-
ari sem áhrif þeirra eru meiri.
Ekkert mál viröist nú vera
meira nauðsynjamál heldur en
Dað að bera sættarorð á milli
fjármagns og vinnu. Hvorttveggja
er afl þeirra hluta sem framkvæma
3arf. Tæplega þarf að gera ráð
yrir að haldgóðar sættir náist í
íessu sambandi, nema því aðeins
að starfsmönnum viö hin ýmsu
fyrirtæki verði, þar sem þvf verð-
ur við komið, trygÖ ágóðahlut-
deild og íhlutunarrjettur um rekst-
ur þess fyrirtækis er þeir starfa
við. Ætti slíkt einnig að vera
ramkvæmanlegt, að minsta kosti
3ar sem um fyrirtæki er að ræöa
sem útheimta marga ’starfsmenn.
3etta fyrirkomulag ætti að fela í
sjer fulia tryggingu gegn verkföll-