Austfirðingur - 20.02.1932, Blaðsíða 2
4
AUSTFIRÖÍNQUR
Höfum fyrirliggjandi í Reykjavík allskonar vörur frá Libby
s. s. Baunir niöursoðnar, Jarðarber, Tungur, Agurkur,
Ananas, Avextir blandaðir, Ferskjur, Perur, Aprikosur,
Aspargues, o. fl. Gísli Jónsson.
um og þá jafnframt fyrir því að
hver starfsmaður við fyrirtækið
legði fram óskifta krafta sína til
hagsmuna fyrir fyrirtækið og sjálf-
an sig.
í síðasta hefti Stefnis (desember-
heftinu) er mjög eftirtektaverð rit-
gjörð um þetta efni eftir prófessor
Magnús Jónsson. Viljeg ráðleggja
þeim mönnum, sem áhuga hafa
fyrir þessum málum, að lesa
þessa ritgjörð.
G. Jóh.
Þingmálafundurinn
á Seyðisfirði.
Nýtt skipulag.
í blaði jafnaðarmanna hjer, sem
út kom 10. þ. m., er birt fundar-
gjörð frá þingmálafundinum, sem
haidinn var hjer á Seyðisfirði laug-
ardagskvöldið 6. þ. m. Og auk
þess lætur einn af leiðtogum jafn-
’ aðarmanna hjer sitt „litla ljós“
skína á fundinn í einskonar eftir-
mála.
Fundar þessa var lauslega getið
f síðasta blaðl Austfirðings. En
fundur þessi var að ýmsu nýstár-
legur og til þess fallinn, að hon-
um sje frekari gaumur gefinn.
Verður því að mlnnast hans að
nokkru.
Fundurinn hófst með því, að
þingmaður Seyðisfjarðar, banka-
stjóri Haraldur Quðmundsson, hjelt
langa ræðu. Kom hann víða við.
Talaði um kreppu, atvinnubætur
og aðrar dýrtíðarráðstafanir, um
stjórnarskrárbreytingu og kjör-
dæmaskipun, tolla og skattamál,
fiskiveiðalöggjöf, ýms sjerstök
málefni Seyöisfjarðar, að ógleymd-
um öllum frumvörpum jafnaðar-
manna, sem skreytt hafa þingtíð-
indi síðustu ára, þar á meðal stóra
frumvarpið um mörgu miljónirnar,
sem af mörgum er talið einskon-
ar metfje í íslenskri pólitík, en
sem sennilega kemst aldrei lengra
en í þingtíðindin. Þá var og „nýtt
skipulag" mjög á orði haft. —
Sjest af þessari upptalningu að
margt bar á góma. — Það er eng-
um efa bundið, að undir ræðu
þessari var alment litið svo á, að
hún ætti að vera einskonar inn-
gangur að fundinum, og að hún
mundi enda með því, aö lögð yrði
fram dagskrá. Menn eiga því að
venjast, að málin sjeu tekin fyrir
í ákveðinni röð, og þau afgreidd
hvert fyrir sig. Svo mun enn vera
gjört annarsstaðar er í jafnaðar-
mannaríkinu á Seyðisfirði. En
þingmaðurinn settist loks niður,
án þess að lýsa dagskrá.
Þá tók til máls Árni Jónsson
ritstjóri. Ræða hans bar þessvott,
að hann ætlaðist til að aðeins eitt
mál væri til umræðu í senn, og
að þao fengi afgreiðslu. Talaði
hann um fjármál þjóðarinnar, og
bar fram tillögu til fundarályktun-
ar í samræmi við ræðuna.
Þegar hann hafði lokið máli
sínu, kom það brátt í ljðs, að
ekki átti að fylgja þeirri fornu
venju, að ræða og afgreiöa hvert
mál fyrir sig. Þá var farið að sýna
mönnum hið nýja „skipulag“. Þá
reis upp Gunnlaugur Jónasson.
Hann hjelt eiginlega enga ræðu í
það sinni, en hann las upp, að
mig minnir, sjö tillögur um ýmis-
konar mál, mjög óskyldar að efni,
svo sem við var að búast. Og
hann afhenti fundarstjóra tillög-
urnar, lagði þær allar fram til um-
ræðu.
Næst tók til máls Karl Finn-
bogason og talaði á víð og dreif
um ýms mál, og hann endaði
ræðu sína meö því, að lesa upp
og leggja fram til umræðu sex til-
lögur um óskyld efni.
Þegar hjer var komið, sáu þeir
Jón í Firði og Sigurður Arn-
grímsson, sem báðir höfðu samið
tillögur, að þeir yröu að fylgja
hinu nýja „skipulagi" og koma á
framfæri sínum tillögum. Jón flutti
eina tillögu um kjördæmaskipun,
en Sigurður nokkrar tillögur um
samgöngumál.
Þá voru komnar fram nær tutt-
ugu tillögur til fundarályktunar,
um flest mál, sem eru á dagskrá
þings og þjóðar, og munu verða
fyrst um sinn. Og þær voru allar
til umræðu í einu. Umræðum var
síðan haldið áfram á þessum víða
og breiða grundvelli, þar til þær
höfðu staðið í fulla fjóra tíma. Þá
var tekið að afgreiða tillögurnar,
ekki eftir því, hvernig þær heyröu
saman um málin, heldur í sömu
röð sem þær höfðu komið fram.
Þá var það, sem því var yfirlýst,
að mönnum gæfist tveggja mínúta
ræðutími, til að tala um tillög-
urnar. Því trúir nú auðvitað eng-
inn maður, en samt er það satt,
að mönnum hafi verið skamtaðar
tvœr mínútur til þess að rökræða
og færa til betra búnings tillögur
til fundarályktana í vandamálum
þjóðarinnar, á þeim mestu alvöru-
tímum, sem yfir þessa þjóð hafa
komið um langan aldur. — En
þetta mun vera einn liður í hinu
nýja „skipulagi".
Þegar hjer varkomið fundinum,
fór það að verða sýniiegt, að
margir kunnu ekki sem best við
sig undir hinu nýja „skipulagi",
og fóru að halda heim til sín. Er
það síst að undra, þótt alvöru-
gefnir menn, sem vanist hafaöðr-
nm fundarreglum, uni ekki sem
best þeirri nýbreytni, sem hjer
hefir verið stuttlega lýst, og að
þeir kjósi helst að vera ekki við-
riðnir þá afgreiöslu vandamála,
sem hjer var stofnað til. Og af-
sakanlegt ætti það að vera, þó að
þeir hugsi ekki með tilhlökkun til
þess nýja skipulags, sem þeir
menn boða, sem standa fremstir
að öðru eins fundarhaldi og því,
sem hjer hefir verið drepið á.
Jeg var einn þeirra, sem ekki
hjelst við á fundinum til enda. En
það sýndist mjer, að varla mundi
eftir vera meira en helmingur
hinna upphaflegu fundarmanna, til
að taka þátt í atkvæðagreiðslum.
Hygg jeg það vel í lagt.
Það er mitt álit, og það eru
fleiri um það álit, aö fundur þessi
hafi verið hinn aumasti skrípa-
leikur, allur frá upphafi til enda,
og að ályktanir hans sjeu að engu
hafandi. Þarf ekki Iengra að leita
vitna í því máli, en til sjálfrar
fundargjörðarinnar. Og má í því
sambandi benda á tillögur þær,
sem afgreiddar voru og sem snertu
fjármál hins íslenska ríkis. Þar
verður erfitt að finna samræmi,
eða vandvirknislegsn frágang.
Það skal að síðustu tekið fram,
til að koma í veg fyrir misskiln-
Ing, að jeg kenni fundarstjóra á
engan hátt um þær loddaralistir,
sem hjer voru leiknar. Fundurinn
var sýnilega fyrirfram „skipulagð-
ur“ af þingmanninum og með-
hjálpara hans. þ. B.
Þistlar.
—o—
1.
„Jafnaðarmaðuririn“ flytur les-
endum sínum, í grein um kjör-
dæmaskipun í 5. tbl., eftirfarandi
ummæli:
„íhaldsmenn hafa birt tillögur
sínar opinberlega. Hafa þeir al-
gjörlega horfið frá fyrri stefnu
sinni, að skifta landinu í fá, stór
kjördæmi, þar sem hlutfallskosn-
ing yrði viðhöfð."
Hver einasti jafnaðarmaður veit,
eins og allir aðrir vita, að hjer er
farið með ósannindi um fyrri
stefnu Sjálfstæðisflokksins í kjör-
dæmamálinu. Og hjer er að raeða
um vísvitandi ósannindi, og er
það talin versta tegund þeirrar
vðru.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir engri
stefnu lýst í þessu máli annari en
þeirri, að hann telur sjer skylt að
vinna að því, að rjettur þjóðfje-
lagsborgaranna sje sem besttrygð-
ur til jatnrar þátttöku í afskiftum
af þjóðmálunum. En Um leiðir að
því marki hefir hann aldrei tekið
afstöðu. Er því margsinnis opin-
berlega yfirlýst af formanni flokks-
ins, aö flokkurinn sje fús til sam-
vinnu um bverja þá leið, sem liggi
að þessu marki, og ekki verði
talið svo miklum annmörkum
Jeg er einn...
Jeg er einn; það er ískalt og hljótt,
í ofninum deyjandi glóð.
Jeg syng út í hækkandi húm
mín hálfkveðnu saknaðarljóð.
Jeg drjúpi sem bjarkanna blöö,
þá burt eru geislanna völd.
Þá sækja mig harmarnir heim,
er húmar — og líður á kvöld. —
Minn auður af eldföngum var
um æfina að jafnaði smár.
En best hef jeg kennt þess í kvöld
hve kuldinn er nístandi sár.
Nú gæfi jeg ánægður alit,
sem átt hef jeg dýrmætast til,
ef fundið jeg fengi þá hönd,
sem færði mjer sælunnar yl. —
Það syrtir í hjarta og sál
af sorgum frá liðinni tfð.
í táranna titrandi djúp
nú tæmd er hver draumelfur blíð.
Jeg klökkur má beygja mín knje
og kuldanum gefa öll völd.
Jeg er einn; — þaö er enginn sem
vill
í ofninn minn leggja í kvöld. —
Knútur Þorsteinsson
frá Úlfsstöðum.
bundin, að fráfælandi sje. Úr
flokki Sjálfstæðismanna hafa kom-
ið raddir um ýmsar leiðir, sem
fara mætti að þessu takmarki.
Austfirðingur hefir bent á svipað
fyrirkomulag kosninganna eins og
það, sem fulltrúar Sjálfstæðismanna
í kjördæmanefndinni leggja til. Og
áður voru komnar fram raddir um
annað fyrirkomulag, úr öðrum
áttum, en Sjálfstæðisflokkurinn
hefir enga afstöðu tekið tll þeirra
tillagna, sem fram hafa komið.
Ekki er enn hægt að tala um
stefnu Sjálfstæðisflokksins, aö því
er snertir kosningaaðferð, þrátt
fyrir tillögur fulltrúa flokksins í
kjördæmanefndinni. Flokkurinn
hefir ekki, svo vitað sje, tekið af-
stööu til þeirra. Hinsvegar ætti að
mega telja víst, að Landsfundur
Sjálfstæðismanna, er nú stendur
yfir, aðhyllist þær í aðalatriðum,
og þá geta jafnaðarmenn fyrst
farið aö tala um stefnu Sjálfstæð-
isflokksins um fyrirkomulag kosn-
inganna, en fyr ekki.
2.
Jafnaðarmaðurinn telur það aug-
Ijóst, að þingmenn geti orðið 60,
ef kosning fari fram samkvæmt
tillögum Sjálfstæðismanna í kjör-
dæmanefndinni. Einn góður Fram-
sóknarmaður hjelt því nýlega fram
í viðtali, að þeir mundu verða
minnst 80 eða jafnvel 100. Ekki
þekkir Austfirðingur þær hugsana-
leiðir, sem leitt hafa til þessara
ályktana, en gaman væri aö fá að
kynnast þeim, og sjá rökin, sem
fram væru færð. Frá sjónarmiði
þeirra manna, sem gjört hafa sjer
far um að rannsaka þetta, er
þetta gjörsamlega óhugsandi. Þaer
rannsóknir, sem fram hafa farið
um þetta, sýna, að 12—15 upp-
bótarþingsæti muni nægja. Hitt er