Austfirðingur - 23.04.1932, Side 1

3. árgangur
Seyðisfirði, 23. apríl 1932
13. tölublað
Sumarmál.
Því verður ekki neitað, að ekki
heilsar sumarið hlýlega. Eftir af-
burða góðan vetur er nú súld og
fannkoma á degi hverjum. Engin
hætta er þó á fóðurskorti í vor,
því fje gengur vel undan vetri og
miklar og góðar heybirgðir fyrir
hendi. Alt um það er útlitið hvað
afkomu bænda snertir ömurlegra
að mörgu en nokkru sinni fyr.
Qóðæri hefði þetta verið, ef búið
hefði verið á gamla vísu, afurðirn-
ar notaðar að miklu leyti heima
fyrir, til matar og fatnaðar. Nú
eru þeir orðnir fáir bændurnir,
sem ,búa að sínu“ að gömlum
skilningi. Nú eru afurðirnar að
mestu látnar á markað og annað
keypt þess í staö. Af þessu leiðir
að bændur eru orðnir háðir dutl-
ungum almenns markaðs miklu
meira en áður var. Árið 1931
fengu bændur fyrst fyrir alvöru
að kenna á afleiöingum krepp-
unnar. Enn er ekki sjeð til fulln-
ustu hvaða verð bændur fá fyrir
afuröir sínar síðastliðið haust, en
búist er við að lambsverðið verði
ekki meira en einar 8 krónur
þegar upp er gert. petta er Iágt
verð, ekkert hærra en var fyrir
stríð, en vinnulaun og kostnaður
allur margfaldur.
Þau tíðindi sem gerast út um
heiminn gefa ekki bjartar voriir,
hvað framleiðslu okkar snertir.
Allsstaðar reyna þjóðirnar að
vinna bug á kreppunni með því
að girða sig tollmúrum og forð-
ast sem mest kaup á erlendum
vörum. Norðmenn virðast ráðnir
í því, að sjá sjálfir fyrir þörfum
sínum á kjöti. Englendingar halda
í bili fast við harðvítuga tolla-
stefnu. Spánverjar fara að dæmi
annara þjóða. Enginn veit hve á-
stand þetta helst lengi.
íslenskir framleiðendur til lands
og sjávar eiga örðugra uppdráttar
nú en nokkru sinni fyr í minnum
þeirra manna, sem nú lifa. Frá
löggjöfinni er einskis bjargræðis að
vænta. Hagur ríkisins er svo, að
þaö er ekki gefandi, heldur þiggj-
andi. Nýjar álögur eru boöaðar
með hverju tungli.
Og í þessu öngþveiti er altaf
aliö á tortryggni og sundrung
milli stjetta þjóðfjelagsins. Það er
mjög eftirtektarvert, að þeir menn
sem predika frið á jörðu og alls-
herjar bræðralag, byrja með því
að kynda sundrungar-bál í sínu
eigin þjóðfjelagi. Hjer á íslandi
er meiri jöfnuður stjetta en nokk-
ursstaðar ella. Hjer var komist
næst þeim jöfnuði manna á með-
al sem jafnaðarmenn allra Ianda,
te'ja takmark baráttu sinnar. Hing-
aö átti því jafnaðarstefnan minna
erindi en í nokkurt annað land.
Og það hefir þá einnig farið svo,
að áhrif stefnunnar hjer hafa farið
í alveg öfuga átt við takmark
hennar.
Ef komast á heilu og höldnu
úr þeirri kreppu, sem nú þjakar
alt atvinnulíf þjóðarinnar, verður
að gera sjer ljóst að á framleiðsl-
unni veltur öll afkoma lands og
þjóðar. Sú stefna sem nú veður
uppi, að gera atvinnurekendur til
lands og sjávar nær rjettlausa,
verður að víkja. Þeir menn, sem
ástunda öllum dögum að vinna
atvinnurekendum tjón á einn og
annan hátt, verða að hætta að
gera tilkall til þess að heita góð-
ir þegnar þjóðfjelagsins. Þjóðinni
hefir aldrei riðið á því meira en
nú, að hverskonar ofbeldi og rang-
sleitni víki. Þau undirstöðuatriði
löggjafarinnar, sem viðhalda rnis-
rjetti þegnanna verða að hverfa.
Við vonum öll að vorhretunum
fari að linna og sumarið verði
bjart og gróðurríkt. Við vonum
líka, að vorhretum íslensks þjóð-
málalífs fari að linna, að sólin
brjótist fram úr þeim skýjum, sem
nú grúfa yfir, og nýr og bjartari
dagur renni.
Gleðilegt sumar!
Þistlar.
—o—
1.
Þarna ljet Árni ljúga fallega í
sig — sagði einn af bestu Fram-
sóknarmönnum á Hjeraði í vetur,
þegar Austfirðingur birti þá fregn,
að Framsókn ætlaöi aö fjölga þing-
mönnum Rvíkur upp í 8. Og flokks-
menn hans, sem hjá voru staddir,
tóku í sama strenginn og skemtu
þessir ágætu Tímamenn sjer góða
stund við að gera gys að Aust-
firðingi og ritstjóra hans fyrir að
hlaupa með slíkan söguburð.
2.
Það má ekki undra neinn, þótt
menn ljetu segja sjer þau tíðindi
tvisvar, að Framsókn væri svo
gersamlega horfin frá fyrri að-
stöðu sinni í kjördæmamálinu.
í fyrra vor var öllu hleypt í upp-
nám yfir því ódæði, að nokkrum
skyldi til hugar koma, að „brask-
lýðurinn" og „götuskríllinn" í
Reykjavík — annað fólk er þar
ekki, eins og Tímamenn vita —
mætti fá íhlutunarrjett um þjóö-
mál á borð við aðra landsmenn.
Frambjóðendur Tímans sýndu
fram á það fyrir kosningarnar, að
þjóðfjelagið væri í voða statt, ef
ekki væri setið á Reykvfkingum.
Einn ágætur húseigandi og opin-
ber starfsmaður í höfuðstaðnum,
Halldór að nafni Stefánsson, færði
full rök að því, að Reykvíkingar
væru fullsæmdir af tveim þing-
mönnum, en ættu raunar ekki
heimting nema á einum!
3.
Halldór Stefánsson hefir nú lýst
því yfir fyrir sitt leyti, að hann
telji sjer tillögur Framsóknar í
kjördæmamálinu alveg óviðkom-
andi. Hann er ekki kominn til að
láta sannfærast, pilturinn sá. Og
nú fá kjósendur tækifæri til að
dáðst að skaflajárnaðri staðfestu
þessa gæðings. Já, Halldór er að-
dáunarverður. Hann yfirgaf óðul
sín og lendur til þess að setjast
við borö með „afætum“ og „em-
bættalýö", af því að hvergi var
völ á jafn hæfum manni til að
rækja starf hans. Hvílík sjáltsafneit-
un! Halldór er „princip“-sterkur
maður og það á best við hann
að segja altaf nei. En þegar vel er
boðið, getur hann líka sagt já. Þá
verður hann sterkari en princip-
in. Slik eru ofurmenni. Nú, þegar
um er að ræða úrlausn hins
mesta rjettlætismáls spyrnir Hall-
dór breiðum fæti við ©g segir nei.
Svo staðfastur er hann, segjafylg-
ismenn hans. En hundheiðnar
„íhaldssálir" segja: svo þröngsýnn
er hann og óbilgjarn, svo ríkur er
hann af þeirri skapgerö, sem á ís-
lensku heitir sauðþrái!
En rollurnar hætta að stappa
þegar þeim er boðið deig, og
Halldór mundi líka sýna sig sterk-
ari en „principið", ef „afætustarf-
ið“ væri í veði.
4.
En það eru ekki allir Fram-
sóknarmenn eins staðfastir og
Halldór Stefánsson. Ingvar Pálma-
son greiddi stjórnarskrárfrumvarp-
inu atkvæði til neðri deildar. Og
flokkurinn ber fram frumvarp um
að fá þaö bundið í stjórnarskrá
landsins, að þingmenn Reykjavík-
ur skuli vera 8. Það er ekki leng-
ur óttinn við Reykjavík, sem ræð-
ur aðstöðu Framsóknar til máls-
ins. Nei, það á að níðast á kjós-
endum utan Reykjavíkur, sem ekki
fylgja Framsókn að málum. í 14
kjördæmum utan Reykjavíkur fjekk
Framsókn samtals 8856 atkvæði
og 18 fulltrúa. Aðrir flokkar fengu
samtals í þessum sömu kjördæm-
um 6680 atkvæði og engan full-
trúa. Þetta er það rjettlæti, sem
sumir Framsóknarmenn vilja út-
hella hjartablóði sínu fyrir!
5.
Sýslufund lauk í fyrrinótt. Hafði
veriö unnið mjög kappsamlega að
fundarstörfum alla vikuna. Nokkru
eftir miðnætti á föstudagsnótt kom
Karl Fjnnbogason inn á sýslu-
fundinn. Hann haföi víst verið aö
hugsa um kjördæmamálið og orð-
ið andvaka. Nú baðst Karl þess
að mega tala og var honum leyft
það. Vildi Karl þá að sýslunefnd-
armenn greiddu atkvæði um það,
hvort ekki ætti að breyta sýslu-
nefndarlögunum í þá átt, aö
höfðatala hreppanna rjeði fulltrúa-
tölu þeirra í sýslunefnd. Einn
sýslunefndarmanna stakk þá upp
á því, að Karl fengi atkvæðisrjett
á fundinum og spurði Karl hvort
hann mundi sjálfur greiða tillögu
sinni atkvæði. En þá kvað Karl
nei við og varð ekki af atkvæöa-
greiöslu. Fanst sýslunefndarmönn-
um, sem þreyttir voru eftir viku
erfiðar fundarsetur, lítið til um
þetta „sprelP skólastjórans að
næturlagi.
En það er fleira í sambandi við
þetta mál, sem Karl gæti haft sjer
til afþreyingar á andvökustundum.
Hann gæti til dæmis velt því fyrir
sjer, hvort ekki væri rjett af hon-
um að bera upp í bæjarstjórninni
áskorun til Alþingis um að af-
nema ákvæöin um hlutfallskosn-
ingar til bæjarstjórna. Óg svo
gæti hann spurt sjálfan sig að því,
hvort ekki væri rjett, að koma
því inn í stjórnarskrána, að alls-
staðar þar sem Framsóknarmenn
hefðu 36% einhverrar heildar,
skyldu þeir skoðast meirihluti og
ráða úrslitum allra mála.
6.
15 miljónir fjekk Framsókn
fram yfir fjárlög á þremur árum.
Til Fjarðarheiðarvegar var farið
fram á Viooo — einn þúsundasta
hluta þessarar upphæðar, 15 þús.
En tillagan var feld. Mikil stoð er
það Austfirðingum að hafa fjóca
áhrifamikla stjórnarflokksmenn á
þingi, og auk þess það „verkið“,
sem hæst talar.
Sýslufundi N.-Múlasýslu
lauk á föstudagsnótt. Hafði
sýslunefndin mjög hraðað störfum,
vegna þess að þrír nefndarmanna,
Steindór í Syðrivík, Hannes Magn-
ússon og Halldór Ásgrímsson
þurftu að komast heimleiöis með
Esju.