Austfirðingur - 25.06.1932, Page 1

3. árgangur
Seyðisfirði, 25. júní
1932
22. tölublað
Fyrsta afrek stjðrnarinnar
Þegar samsteypustjórnin var
mynduð nú fyrir skemstu, má
fullyrða, að allur þorri þjóðarinn-
ar hugði að mikil gæfa mundi
fylgja þeirri ráðstöfun. Menn voru
orðnir dauðþreyttir á því stjórnar-
fari, þar sem glapræði fjármál-
anna og gerræði dómsmálanna
óg sait árum saman, svo að ekki
mátti á milli sjá, og þar sem veit-
ingavaldið var gerbiint á rjettlæti
og velsæmi. Sjálfstæðismenn höfðu
að minsta kosti vænst þess að
myndun samsteypustjórnarinnar
boðaöi þau tímamót, að framund-
an væri meira heiibrigði í stjórn-
arfarinu, en ríkt hefir á úndan-
förnum árum. Og Sjálfstæðismenn
höfðu fullkomna ástæðu til aö
vænta þessa. Á eldhúsdaginn í
vetur lýsti Ólafur Thors því yfir,
að þótt hann beittist fast á móti
tveim af rfiðherrum Framsóknar,
þá væri ekki fyrir það að synja,
að sá flokkur hefði þeim mönn-
um á að skipa að vel mætti við
una í landsstjórn. Og í greinar-
gerð þeirri, sem Jón Þorláksson
birti um myndun samsteypustjórn-
arinnar, leggur hann fiherslu á þá
samvinnu, sam með þessu fáist
við „þann hluta Framsóknar, sem
stendur næstur Sjálfstæðismönnum
í skoðunum".
Framsókn velur svo í stjórnina
tvo klerklæröa menn. Ásgeir Ás-
geirsson er þektur um fram aðra
leiðtoga flokks síns að hófsemi í
skoðun og prúðmannlegri fram-
komu. Sjera Þorsteinn Briem er
pólitískur nafnleysingi, óskrifað
blað. En það þótti ekki illa fara,
að þetta hreinleikans krossmark,
yrði hengt upp eins og altaris-
tafla í kapellu hins nýborna stjórn-
málavelsæmis. Annars spáðu ýms-
ir miöur góðgjarnir menn, að
altaristafla sú væri raunar leyni-
hurð, svo að þeir Jónas og
Tryggvi gætu haft aðgangaö kap-
ellunni, þótt settir væri út af
sakramentinu. En hvaö var um
aö fást, Magnús Guðmundsson
var geröur að „æðsta verði laga
rjettar og siðgæðis", og honum
var trúandi til aö gæta dyranna.
Nú hefir siðbótarstjórnin ekki
lengi setið, en þó nógu lengi til
þess að bregðast því trausti, sem
Sjálfstæðismenn báru til hennar í
öndverðu. Fyrsta afrek stjórnar-
innar er að gera Tryggva Þór-
hallsson að aðalbankastjóra Bún-
aðarbankans. Með þeirri veitingu
hefir stjórnin hreint og beint hrækt
framan í þá Sjálfstæðismenn, sem
fiafa veitt henni fulltingi. Þaö er
óvíst hvort fyrverandi stjórn hefir
nokkurn tíma sýnt meiri ósvífni í
embættaveltingu. Hjer hafa leyni-
dyrnar sýnilega verið opnar. Þor-
steinn Briem skrifar undir veiting-
una, en starfsbræöur hans í stjórn-
ir.ni verða ekki sýknaöir af
hlutdeild í því verki. Þótti nóg
um í fyrra haust þegar Helga
Briem var veitt eitthvert feitasta
embætti landsins, eftir að uppvíst
varð að Útvegsbankastjórnin hafði
gefið út í fullkomnu lagaleysi seðla
fyrir 750 þúsund krónur. Hjer á í
hlut fráfarandi stjórnarforseti, mað-
urinn sem ásamt Jónasi Jónssyni,
er sekastur um ófarnað hins ís-
lenska ríkis. Honum er troðið í
stöðuna á þann hátt, að heiðvirö-
ur maður er látinn staHda upp
fyrir honum. Svo góðan enda ffi
„ódygð og svikin" á vorum dög-
um.
Það er ekki nema rúmt ár síð-
an að einhver merkasti lögfræð-
ingur landsins lýsti því yfir á
opinberum fundi í Reykjavík, aö
aliir þáverandi ráðherrar Fram-
sóknar, hefðu gerst brotlegir við
hverja einustu grein þess kafla
hegningarlaganna, sem er um brot
í embættisfærslu.
í þingbyrjun í fyrra, fyrir tæpu
árisíðan, hafði Ólafur Thors meö-
al annars þessi ummæli um
Tryggva Þórhallsson. (Orðrjett úr
Alþingistíðindunum):
„Jeg vil ekki þola það til
langframa, að þeir menn stjórni,
sem hafa auk alls annars farið
svo með fje ríkissjóðs, að þeg-
ar guð og gæfan lögðu oss í
ríkissjóðinn 15 millj. kr. í af-
gang, hafa þeir ekki eingöngu
eytt því öllu, heldur safnað
stórum fúlgum af skuldum, svo
að nú þegar hallærið skellur
yfir, er ómögulegt að rjetta at-
vinnurekendum og þiggjendum
hjálparhönd, hversu illa sem
komið er fyrir þeim. Og þegar
ofan á þetta sukk bætist sú ó-
skammfeilni, að hæstv. forsrh.
lýsir alveg ófeiminn yfir því, að
hann ætli beint að stela úr
ríkissjóÖHum. (Forseti hringir).
Jeg sagði „að stela"; jeg segi
ennþá „að stela". Og jeg skal
stefna hæstv. forsrh. fyrir þessa
bók („Verkin tala“) og sýna
honum að það er óviðurkvæmi-
legt að skrifa og gefa út á al-
þjóðarkostnað óverðskulduð
meiðyrði um einstaka menn.
Þaö heitir á íslensku „aö stela".
(Forseti hringir). Já, hæstv, for-
seti, það heitir að stela. (For-
seti hringir). Samt heitir það
að stela. Og að prenta login
meiðyrði um þingmenn á kostn-
að ríkissjóðs, það er atferh
sem ekki má láta ómótmælt,
þótt erfitt sje að hlusta á hin
rjettu orð um það. Slíkt m(i
ekki þolast fitölulaust, hver sem
það gerir og hvenær sem það
er gert.“
Engum sem áhlýddu duldist að
Ólafi var fullkomin alvara, þegar
hann mælti þessi orð. Viöstaddir
Sjálfstæðismenn voru honum þakk-
látir fyrir þessa skorinorðu tiptun
á Tryggva Þórhallssyni. Orðin voru
stór en þau voru sprottin af særðri
rjettlætistilfinningu og heilagr
bræði. Það fundu allir áheyrendur.
Loks skulu hjer tekin upp
nokkur orð Magnúsar Guö-
mundssonar um fjármálameðferð
stjórnarinnar í ræðu, sem útvarp-
að var á eldhúsdaginn — fyrir
tveim mánuðum sfðan:
„Gífurleg skuldasöfnun ígóð-
um árum samfara notkun allra
tekna þeirra sömu góðæra er
svo stór pdlitfsk synd að
hún verður ekki fyrirgefin“.
(Leturbr. hjer.)
Hart má það vera fyrir mann,
sem svo hefir talað, að sitja
þegjandi hjá, þegar ekki einu
sinni er verið að „fyrirgefa" held-
ur einnig verölauna „pólitískar
stórsyndir* fyrverandi stjórnarfor-
manns?
Hjer er ekki til neins að bera
því við, aö „aumingja Tryggvi"
hafi nú snögglega orðið atvinnu-
laus, svo að það verði að hjálpa
honum í guðsþakkaskyni. Tryggvi
Þórhallsson hefir verið forsatis-
ráðherra í 5 ár, og haft að minsta
kosti 150 þúsund króna tekjur á
þeim tíma. Óþarft virðist því að
stofna til sjerstakra „atvinnubóta“
handa honum nú þegar. Hann
aetti ekki síður að vera „brynjaö-
ur" gegn kreppunni en bændurnir!
Um þessar mundír eru viðsjár
í þjóðfjelagi voru meiri en nokkru
sinni fyr. Flokkur manna vill feigt
það .þjóðskipulag, sem hjer ríkir,
og neytir allra bragða til aö grafa
undan rótum þess. Sá flokkur
hefir á undanförnum árum haft þá
rjettmætu ástæðu til eflingar, að
stjórnarfarið hefir veriö slíkt, að
ósamboðið er hverju þjóðfjelagi,
sem vill siðað kallast. Hinni nýju
stjórn var ætlað að efla siðgæði
og heilbrigði í opinberu lífi þjóð-
arinnar. Hún hefir bætt rotnunar-
bletti við kaunin sem fyrir voru.
Tryggvi Þórhallsson hefir verið
skipstjóri á þjóðarskútunni í fjár-
mfilalegri og siðferðilegri kafsigl-
ingu undanfarinna ára. Enginn
hefði harmaö, þótt hann hefði
fengið að vinda klæði sfn f næði
eftir sjóvolkið. En aö dómi Sjfilf-
stæðismanna fyr og síðar er
Tryggvi pólitískur sakamaður. Og
þessvegna unir flokkurinn því ekki,
að honum sje tildrað í ábyrgðar-
mikla stöðu.
Fjármfilaspillingin og misbeiting
veitingavaldsins voru höfuðein-
kenni fyrverandi stjórnar. Nýja
stjórnin hefir ratað í sama for*
æðið. Ef Magnús Guðmundsson
kýs að eiga hlutdeild í slíku stjórn-
arfari, gerir hann það fyrir eigin
reikning en ekki Sjálfstæðisflokks-
ins.
Þistlar.
—o—
1.
Tíminn er ©rðinn svokostuleg-
ur síðan stjórnarskiftin urðu að
allir brosa að honum. Blaðið er
orðið að „almenningi" fyrir Fram-
sóknarfjeð, þar sem „eitt rekur
sig fi annars horn, eins og grað-
pening hendir vorn“. Ritstjórinn
skammar „íhaldið* fyrir svik í
kjördæmamálinu. Jónas skammar
Ásgeir fyrir svik í kjördæmamál-
inu, og er helst á honum aö skilja
að „íhaldið" hafl valiðalla menn-
ina í stjórnina. Tryggvi vill tala
um framtíðina, en ekki fortíöina,
en ieggur áherslu á að Framsókn
hafi meirihluta stjórnarinnar. Jón-
as lætur f veðri vaka að Tryggvi
hafi verið veikur og uppgefinn
og því beiðst lausnar. Tryggvi
segir að flokkurinn hafi einróma
samþykt, að stjórnin beiddist
lausnar. Jónas hefir í sífeldum
heitingum við nýju stjórnina.
Tryggvi leggur blessun sfna yfir
hana og skorar á alla flokksmenn
sfna að styðja hana með ráðum
og dáð.
2.
Jafnaðarmenn hafa látið í veðri
vaka, að Magnús Guðmundsson
hafi verið settur í stjórnina tii
þess aö kveða niöur ýms saka-
mál, sem Jénas höföaði f bræði
sinni, um Ieið og hann hröklaðist
frá meðal annars ákæru fi hendur
Magnúsar sjálfs og forstjóra Kveld-
úlfs. Núhafa aö vfsu sum þessara
mála verið stöövuð, þar ð meöal
sakamálsákæran á hendur íslands-
jankastjórunum. En það er ekki
Magnús Guðmundsson sem hefir
afturkallað þaö mál, heldur hefir
fjármálaráðherrann, Ásgeir Ás-
geirsson óskað eftir að ffi máls-
skjölin til frekari athugunar. Senni-
egt er að hann athugi þfi jafn-
ramt hvað hæft er í sökum jjeim
sem bornar hafa verið á Jón