Austfirðingur - 14.07.1932, Blaðsíða 1

3. árgangur
Seyöisfirði, 14. júlí 1932
23. tölublað
Ólafur Qíslason
framkvæmdarstjóri.
Föstudagskvöldiö 1. þ. m. and-
aðist á Landakotsspítalanum í
Reykjavík Olafur Qíslason fram-
kvaemdarstjóri frá Viöey. Hafði
hann lagst í liðagigt þrem vikum
fyr og legið þungt haldinn allan
tímann. Á sjúkrahúsiuu var hann
aðeins fáa daga, og varð lungna-
bóiga hið endanlega banamein.
Fullu nafni hjet hann Björn
Ölafur og var fæddur 4. sept.
1888 á Eydölum í Breiðdal. Voru
foreldrar hans hin alkunnusæmd-
arhjón Qfsli Högnason og Þor-
björg Magnusdóttir, systir Eiríks
Magnússonar háskólakennara í
Cambrigde. Eignuðust þau hjónin
að eins tvo syni, Magnús sýslu-
mann Sunnmýlinga og Ólaf.
Um aldamótin fluttist Ólafur
með foreldrum sínum að Búðum
í Fáskrúðsfirði. Um þær mundir
rak þórarinn Tulinius, verslun á
Fáskrúðsfirði og fór Ólafur til
hans sem búðardrengur um ferm-
ingaraldur. Fjekst hann alla æfi
SÍðan við verslun og margháttaða
kaupsýslu. Kom það snemma í
ljós að ólafur var óvenjulegum
dugnaði gæddur og hæfileikum.
Var honum rúmlega tvítugum
falin forstaða Tuliniusarverslunar
á Borgarfirði. Var verslunin mjög
lítilfjörleg þegar ólafur tók við.
En þar urðu snögg umskifti. Versl-
unin efldistmjög undir handleiðslu
Ólafs. En auk þess fór Ólafur að
gefa sig við málum sveitarinnar
og reyndist henni hin mesta lyfti-
stöng. Átti hann t. d. mikinn þátt
f því, að síminn var lagður til
Borgarfjarðar. Hið sama er að
segja um læknisbústaðarmállð.
Læknissetur fyrir Úthjerað var þá
um tíma á Borgarfirði, en var
síðar flutt aö Hjaltastað. Yfirleitt
var hann mjög viðriðinn öllfram-
faramál Borgfirðinga á þeim tíma.
Um 1920 fluttist Ólafur frá
Borgarfiröi til Norðfjarðar. Höfðu
Sameinuðu íslensku verslanirnar
keypt eignir Qísla Hjálmarssonar
og varð Ólafur þar verslunarstjóri.
Kom Ólafur þar upp stórrekstri
og bygði þar hin vönduðustu
fiskihús hjer eystra. Á þessum ár-
um var Ólafur einn aðalmaðurinn
í stofnun íshúsfjelags Norðfirðinga.
Um 1926 fluttist Ólafur að Viðey
og tók við forstöðu Kárafjelags-
ins. Fjelagiö var þá algerlega að
þrotum komið en hjelt þó áfram
starfsemi þar til um síðustu ára-
mót. En þótt það stöðvaðist nú
í hinum miklu allsherjarörðug-
leikum, sem að öllum atvinnu-
rekstri steðja, þá hafði þó fjelagiö
bætt hag sinn stórlega þau ár sem
Ólafur veitti því fofstöðu.
Þótt aðalstarf Ólafs syðra væri
vitanlega við Kárafjelagið, þá átti
hann þó mörgum öðrum störfum
að gegna og þá fyrst og fremst í
þágu útgerðarinnar. Þannig er
stofnun fisksölusambandsins verk
Ólafs Qíslasonar, fremur en nokk-
urs annars einstaks manns, og
vita kunnugir að stofnun þess og
viðgangur hefir mátt þrekvirki
kallast.
Ólafur var einn af stofnendum
refaræktarfjelags íslands, og var
þar um nýmæli að ræða í at-
vinnurekstri hjer á landi.
Meðan fslandsbankamálið stóð
yfir 1930 gengust ýmsir kaup-
sýslumenn fyrir því að safnað var
fje til viðreisnar bankanum. Var
Ólafur í fjársöfnunarnefndinni á-
samt Eyjólfi Jóhannssyni fram-
kvæmdarstj. Mjólkurfjelagsins og
Guðmundi Ásbjörnssyni kaup-
manni. Þeir fjelagar iögðu saman
daga og nætur við verk sitt, enda
varð þeim meira ágengt, en nokk-
ur maöur hafði gert sjer í hugar-
lund. Og má fullyrða að starf
þeirra olli eigi litlu um þi stefnu-
breyting, sem um málið varö inn-
an þingsins.
Ólafur kvæntist rúmlega tvítug-
ur Jakobínu Davíösdóttur, Ketils-
sonar, frá Akureyri, systur Jóns
Davíðssonar á Fáskrúösfirði, hinni
mestu ágætiskonu. Er nú tvöfald-
ur harmur aö henni kveðinn því
daginn eftir lát Ólafs, andaðist
bróðursonur hennar, hinn efnilegi
rithöfundur Davíð Þorvaldsson, er
síðustu árin hafði dvaliö á heim-
ili þeirra hjóna. þau hjónin eiga
7 börn á lífi, 3 syni og fjórar
dætur. Er eista dóttir þeirra Mar-
grjet á skrifstofu í Reykjavík. Syn-
irnir tveir Gísli og Davíö við
mentaskólanám. Hin börnin eru
öll í heimahúsum og þrjú innan
viö fermingu.
Hjer hefir verið stuttlega rakinn
æfiferill Ólafs Gíslasonarog raun-
ar lítið um manninn sagL Jeg
ætla aðeins að bæta við nokkr-
um orðum. Það eru orðin æði-
mörg ár síðan við Ólafur kynt-
umst fyrst, en traust mitt ð Ólafi.
vegna framúrskarandi dugnaðar og
ósjerplægni, og ást míná honum,
vegna drengskapar hans og mann-
kosta, hefir farið vaxandi með
hverjum degi sem jeg hef þekt
hann.
Ólafnr hafði engrar skólament-
unar notið. Hann var þó ágætlega
vel að sjer, talaði t. d. auk skandi-
navisku málanna bsði ensku og
frönsku. Hann leysti störf sín öll
svo af hendi, að honum var jafn-
an falið anuað vandasamara, er
einu slepti. Ólafur var íslending-
ur f húð og hár eins og ætthans
bendir til. En hann hafði komist
hjá þeim þjóðareinkennum íslend-
inga, sem mest hafa staðið okkur
fyrir þrifum, tómlætinu og fram-
kvæmdaleysinu. Hann var sívak-
andi, síkvikur, sístarfandi. Hann
var skarpur í hugsun, snarráöur
og gæddur þeim eldlega áhuga að
einsdæmi má telja. f störfum hans
var ekkert hik eða óþarfa dund.
Þótt hann væri ekki heilsuhraust-
ur, þá sópaði af honum starfsgleð-
in og lífsþrótturinn, hvar sem
hann fór. Hann vann verk sfn
bæði skjótt og vel. Hann var ó-
sjerhlífínn og hjálpfús og lausvið
hroka og yfiriæti. Honum varð
vel til starfsmanna og hann öðl-
aðist ekki elnungis virðingu og
traust heldur einnig vináttu þeirra
sem honum kyntust. Jeg hef ástæðu
til að trega Ólaf umfram flesta
aðra menn. Og Áustfiröingar
mega syrgja hann, sem einn af
sínum allra nýtustu sonum.
Nú er hann látinn, aðeins 43
ára gamall. Skarð hans er vandfyit.
Árni Jónsson.
Þistlar.
—o—
1.
Loks er lokið hinni harðvítugu
deilu, sem staðið hefir nokkrar
vikur útaf rekstri síldarbræðslu-
stöðvar ríkisins á Siglufirði. Hefir
áður verið skýrt hjer í blaðinu frá
upphafi þeirrar deilu. En það var
að verkamenn þeir, sem viö verk-
smiðjuna vinna, lækkuðu kaup sitt
allmikið frá því, er var í fyrra.
Höfðu þeir þá haft um 600 kr.
um mánuöinn, þar af rúman helm-
ing i fast kaup, en hitt f eftirvinnu,
naturvinnu og heigidagavinnu. En
helgidagurinn var 50% lengri en
annarsstaðar hjer á landi, eða 36
stundir. Stjórn verksmiðjunnar
sýndi fram á að reksturinn gæti
alic ekki staöist að óbreyttu kaup-
gjaldi, og mjög tvísýnt mundi verða
um afkomu fyrirtækisins, þótt sú
kauplækkun fengist, sem fariö var
fram á.
2.
Verkamenn á Siglufirði, undir
forustu Guðmundar Skarphjeðins-
sonar, sem átti sæti f stjórn verk-
smiðjunnar þangað til f vor, sporn-
uðu við því, að samkomulag feng-
ist um þaö kaupgjald, sem stjórn
verksmiðjunnar þóttist bær að
greiða. Út af þessu hófust deilur
miklar milli Guðmundar Skarp-
hjeðinssonar og Sveins Benedikts-
sonar. Kom þar að lokum, aö
Sveinn bar þær sakir á Guðmund,
að hann hefði svikið skatt og
skoraði á Guðmund að stefna
sjer fyrir ummælin ef hann þyrði.
Sama daginn, sem grein Sveins
kom út, hvarf Guðmundur Skarp-
hjeðinsson, og hefir ekkl síðan til
hans spursf.
3.
Flokksmenn Guömundar telja
aö hann hafi fyrirfarið sjer, og
það er helst á þeim að skilja, að
Sveinn hafi orðið banamaður hans.
Vafasamt er þó aö þessir sömu
menn hefðu haldið því fram, að
Guðmundur hefði drepiö Svein, ef
Sveinn hefði skyndilega horflð eft-
ir þær árásir, sem á hann voru
gerðar. Það er eftirtektarvert, að
málsvarar Framsóknar, Jafnaðar-
manna og Kommúnista eru allir
sammála um að fordæma Svein
eins og einhvern ódæðismann á
sviði fslenskrar blaðamensku. Og
þó hafa þessir sömu menn sjer
það til lífsuppeldis, að gera árásir
á samborgara sína, oft úr skúma-
skotum og undir dulnafnum. Er
þetta svo aö skilja, að þegar þeir
Jónas frá Hrlflu, Ólafur Friðriks-
son og þeirra nótar, ráðast á and-
stæðinga sína með þeim sakar-
giftum, sera hendi eru næstar, þá
sje það í þeim tilgangi gert, að
þeir Mhverfi“?
4.
Nú munu til eðlilegar skýringar
á hvarfi Guðmundar Skarphjeð-
inssonar og vinir Guðmundar ættu
miklu fremur að halda þeim skýr-
ingum á lofti, heldur en hinu,
að hann hafi kosið að hverfa
vegna árása Sveins. því hafi árás-
irnar ekki átt við nein rök aö
styðjast var Guðmundi innan
handar að hreinsa sig af þeim og
klekkja jafnframt á Sveini. Hitt,
að hann hafi ráðið sjer bana, eins
og flokksmenn hans halda fram,
hlýtur að styrkja þann grun, að
ekki hafi alt verið með feldu um
skattaframtal hans. En ef til vill
telja Jafnaðarmenn málið jafnað
meö þvf, að Svelnn hefir nú sagt
af sjer starfi sínu við Síldar-
bræöslustöðina.
5.
Austfiröingur er eitt þeirra sár-
fáu íslensku blaða sem gert hefir
aö umtalsefni lögiausa seðlaútgáfu