Austfirðingur - 12.11.1932, Blaðsíða 3

AUSTFIR&INQU*
3
AUSTFIRÐINGUR
V i k u blaö
Ritstjóri og ábyrgðarmaöur
Árni Jónsson irá Múla.
Sími nr. 70.
Verð árgangsins 5 kr.
>ÖOCffl£>60íŒE>flO<
æfa við blótsyrði og formælingar
múgsins. Að því er virtist var
mergurinn naálsing í öllum aðför-
um þessa hamstola mannsafnaðar
sá, að ef bæjarfulltrúarnir sarn-
þyktu ekki það, sem kommunist-
ar fyrirskipuðu, þá slyppu þeir
alls ekki út úr húsinu. Og ef þeir
þverskölluðust við þessari fyrir-
skipun mundi lífi þeirra ekki hlíft.
Fundi slitið.
Lögreglan ryður salinn.
Forseti bæjarstjórnar sleit nú
fundi, en tvær stundir liðu, frá
því fundi sleit, þar til bæjarfull-
trúarnir komust allir leiöar sinnar
og lögreglan hafði rutt húsið.
Um það bil sem fundi var slitið
gerðu upphlaupsmenn harð-
vítuga tilraun til að troðast inn í
húsið. En iögreglumenn í fordyri
hússins afstýrðu þvi með kylfum.
Lýðurinn rjeðist og að lögregl-
unni innan frá, en lögreglumenn
sneru bökum saman f fordyri
h&ssins og tókst að ryöja það. í
heim bardaga særðust nokkrir
lögregluþjónar, þar á meðal einn
af steinkasti í höfuðiö. Var nú
reynt að stilla til friðar og viidu
sósíalistar í bæjarstjórn hefja fund
að nýju, en torseti neitaði, sem
sjáifsagt var. Stóð nú enn í þófi.
Voru lðgreglumenn flestir í for-
dyrinu, en fáir í fundarsalnum,
innan við áheyrendapláss.
Útgöngudyr eru úr austurenda
hússins. lnn um þær dyr komust
nokkrir lögregluþjónar og er þelm
hafði fjölgað inni í húsinu gátu
þeir varnað því, að bolsar þeir,
sem inni voru, veittu bæjarfulltrú-
um eftirför, eða rjeðust að þeim.
Bæjarfulltrúar leituðu útgöngu um
þær sömu dyr. Er Sjálfstæðis-
menn kontu hver eftir annan út á
götu, rjeðist múgurinn að þeim og
urðu sviftingar, en ekki teljandi
meiðsl. í fyrstu atrennu komst þó
Maggi Magnús ekki frá húsinu, en
lögreglan varði hann meiðslum.
Forseti bæjarstjérnar leitaði ekki
útgöngu fyr en bæjarfulltrúunum
var borgið.
Kommunistar vopnast.
Er kommunistar sáu að bæjar-
íulltrúar gengu úr greipum þeirra,
®stust þeir um allan helming.
Qengu þeir nú á húsmuni, bekki,
borð og grindur og brytjuðu nið-
ur í barefli handa sjer. Urðu þeir
brátt betur vopnaðir með borð-
fótum og öðrum slíkum bareflum,
sem voru margfalt lengri en hin-
*r stuttu ky/fur lögreglunnar. En
lögreglumenn voru nokkrir, líklega
8 komnir inn á fundarsvæði sals-
'ns, inn fyrir meginþorra upp-
hlaupsmannanna, sem nú höfðu
fengið barefli í hendur. Sást nú
sú furðuiega sýn, að Hjeðinn
Valdimarsson, alþingismaður, rjetti
stólbúta og annað brak út um
glugga tii vopna handa þeim, er
gera vildu innrás í húsið að utan.
Þótt liðsmunur væri mikill, rjeð
ist lögreglan nú í að ryðja húsið.
Tókst nú harður bardagi, en lög-
reglumenn ruddu út á tiltölulega
skammri stund og urðu lítt sárir.
Ráku þeir flóttann út fyrir lóð
hússins. En úti á götunni biðu
upphlaupsmenn með bareflin úr
braki húsmunanna.
Lðgreglustjdri fyrirskipar atiögu,
en hverfur sjáifur burt.
Nú leið að þeim tíma, er Her
mann Jón«sson skyldi kveða upp
dóm í máli Magnúsar Guðmunds
sonar. Hann var eini fulltrúi Fram-
sóknar á þessum bæjarstjórnar
fundi og hafði fylgt aðgerðum
lögreglumanna inni í húsinu. Nú
kom hann út og bað upphlaups-
menn víkja af götunni, en þeir
sintu því engu. Þá gerði hann það
óhappaverk, að skipa lögreglunni
að yfirgefa staðinn með sjer og
vaða út í hina vopnuðu fylkingu,
Tókst nú harðasti og blóðugasti
bardagi dagsins. Umkringdu upp-
hlaupsmenn nú lögreglumennina
og rjeðust aftan að þeim með
lurkum og stórúm bareflum og
gátu með því móti veitt lögreglu-
mönnunum meiri og minni áverka
Svo gengdarlaust var æði þeirra
er að lögreglunni rjeðust að þess
voru nokkur dæmi, að lögreglu-
menn voru barðir og í þá spark
að þar sem þeir lágu meðvitund-
arlausir á götunni. Erlingur Páls-
son, yfirlögregluþjónn, sem fengið
hafði margar hótanir um að
verða drepinn fjekk litla skrámu
á höfuö, en varð verkfær sam-
dægurs. Alls særðust 21 af 26
lögregluþjónum og var þriðjungur
þeirra rúmfastur í gær, nokkrir
mikið veikir. Tveir þeirra eru
handleggsbrotnir, en þeir og aðr-
ir eru meira veikir af því hve
þeir eru marðir. Eigi hafa enn
verið nafngreindir neirdr upp-
hlaupsmenn er særst hafa, og
mun enginn alvarlega særöur.
Ólafur Þorsteinsson læknir á
Skólabrú, skamt frá bardagastaðn-
um, batt um sár einna 15 þeirra,
er fyrir áverkum urðu.
Leikslok.
Á miðvikudagskvöld hjeldu
kommunistar götufundi og sam-
þyktu að hefja allsherjarverkfall á
fimtudagsmorgun með stöðvun á
gas og rafmagnsstöð. En Hjeðinn
gerði atvinnubótamönnum orð að
mætatil vinnu á fimtudag.
Þá um kvöldiö bauð forsætis-
og fjármálaráðherra bænum þaö
fje, sem ávantaöi, til að halda at-
vinnubótavinnunni í sama horfi og
verið hefir til áramóta og tóku
bæjarráðsmenn Sjálfstæðisflokks-
ins því tilboði. Lögreglustjóri til-
kynti á miðvikudagskvöld áð hann
hefði nægiiegan mannafla til að
standast árásir upphlaupsmanna.
En sannað er að hann vildi enga
Haust.
Nú fölna bæði fjöll og grund,
nú fýkur í hin opnu sund.
Nú þagnar þrasta raust.
Og nú er hnigið heimsins ljós,
og horfin bæði lilja og rós.
Og komið — komið haust.
Nú flýr sá burt að forðast þröng,
sem fegurst bæði kvaö og söng
um sæla sumarstund.
Og blöðin falla bleik af grein
— nú byrja allra vetra mein.
Nú hryggist — hryggist lund.
Nú daprast hagur dalaranns,
nú dimmir aö á vegum manns.
Nú svíða gömul sár.
Nu syrgja þeir og sakna mest,
er sumariífið áttu best.
Nú hrynja — hrynja tár.
Nú dynur vetrar frost og fár,
nú finnur hver að hann er smár
og þránna þröngur skór.
Nú felur hver sig forsjón hans,
sem forlög setur smælingjans
og einn — og einn er stór.
Benedikt Gísleson.
aöstoð hafa fyrir iniðvikudags-
fundinn. Hann hefir í kaupdeilu
þeirri, sem var tilefni upphlaups-
ins altaf fylgt bolsum í bæjar-
stjórninui.
Reykvíkingar spyrja nú hvers-
vegna hann var svo óviðbúinn,
Hversvegna hann teymdi lögregl-
una út í þyrpinguna undir högg
vitstola æsingalýðs.
Dýrtíöin í Reykjsvfk
er í orðí kveðnu eitt mesta á-
Hyggjuefni Framsóknarmanna. En
þegar leita á ráða við dýrtiðinni
vtröur lítið úr öllu skrafinu hjá
Framsóknarmönnum. Flokkurinn
hefir tvo fulltrúa í bæjarstjórn
Reykjavík og er annar þeirra
Hermann Jónsson lögregiustjóri.
í kaupgjaldsmálunum hefir þessi
Framsóknarfulltrúi dregið taum
kommunista og upphlaupsmanna.
Það er meira að segja sannað,
að hann lagði mjög að Sjálfstæðis-
mönnum á bæjarstjórnarfundinum
að ganga tafarlaust að kröfum
kommunista, því annars yrðu þeir
drepnir. Framsókn tekst sennilega
seint að lækna dýrtíðina í Reykja-
vík með fulltrúum, sem beinlínis
ganga erinda kommunista, þegar
í hart slær.
Kaupið og krónan.
Bændum mun koma kynlega
fyrir sjónir, að blóðsúthellingarnar
í Reykjavík eigi að helgast af því
að farið var fram á, að unnið
væri í svartasta skammdeginu
fyrir eina krónu um klukkustund.
Atvinnuvegirnir eru að kyrkingu
comnir. En samt er það bókstaf-
ega dauðasök, ef minst er á
kauplækkun um „dauðasta tím-
ann". Það eru aðeins tvær leiðir
til þess, að atvinnuvegirnir geti
„náð andanum" eins
er. Önnur er kauplækkun, hin er
krónulækkun. Ef kaupgjaldinu er
haldiö til langframa fram yfir getu
atvinnuveganna, hlýtur af því að
leiða gengisfall. Ef gengislækkun
verður afleiðing ofbeldisverkanna
ofan á alt annað, mun verka-
mönnum skiljast, að forsjá mála
þeirra er ekki í góðum höndum.
Diiksverö.
Jónas Jónsson segir f Tímanum
að Jón Ólafsson fái 4000 dilks-
verð fyrir starf sitt í Útvegsbank-
anum. Hvað fær Jón Baldvinsson?
Hvað fær Haraldur Guðmundsson
mörg dilksverð fyrir aö stjórna
útbúinu á Seyðisfirði? Hvað fær
Jónas Þorbergsson mörg dilksverð
fyrir stjórnina á Útvarpinu ? Hvað
þarf mörg dilksverð til að greiða
bílferðir Jónasar Þorbergssonar ?
Hvað fær Guðbrandur Magnússon
mörg dilksverð fyrir störf sín í
áfengisverslun, Landsbanka og
haftanefnd ? Hvað fær Tryggvi
mörg dilksverð í Búnaðarbankan-
um ? Hvað fær Jón Árnason
mörg dilksverð í Sambandinu og
bankaráði Landsbankans? Hvað
hefir Jónas Jónsson sjálfur eytt
mörgum dilksverðum í heimildar-
leysi úr ríkissjóði ?
Útvarpið
og uppreisnin.
Framkoma Útvarpsins út af at-
burðum þeim sem geröust í
Reykjavík á miðvikudagskvöldið
sætir ámæli allra manna út um
land. Þegar slík vitfirring hefir
gripið múginn að lögreglan liggur í
blóði sínu, er misþyrmt, verst út-
varpiðallra frjetta. Útvarpsnotendur
utan Rvíkur fá að vita, að lent
hefir í bardaga milli upphlaups-
manna og lögreglu, og að lög-
reglan hafi beðiö lægri hlut. Slík-
ur frjettaburður þýðir í raun og
veru þaö aö höfuðstaðurinn sje í
fullkomnu uppreisnarástandi og að
lífi og limum hvers þess, sem þar
hefst við, geti verið hætta búin.
Á miðvikudagskvöldið gengu alls-
konar kviksögur út um iand. Var
jafnvel sagt að fleiri eða færri
menn hefðu látið lífið í bardagan-
um. Af frjíttum útvarpsins varð
ekkert um það ráðiö hvað í þessu
væri hæft. Þess var jafnvel getið
til að útvarpið væri svona þögult,
af því að það þyrði ekki annað
fyrir upphlaupsmönnum. Því þarf
akki að lýsa hvílíkum óhug sló
i alla menn við þá fregn, að lög-
reglan hefði verið ofurliði borin.
En einkum kom þetta illa við þá
sem eiga börn sín og ættmenni í
Reykjavík. Jeg þekki foreldra sem
ekki var svefnsamt á fimtudags-
nóttina, vitandi af börnum sínum
í bæ, sem helst leit út fyrir að
væri algerlega l.ominn á vald
namslausra byltingarmanna.
f hádegisútvarpinu á fimtudag-
inn var ekkert nánar af atburðum
sagt. Þá vissu menn að samkomu-
og komið