Búnaðarrit - 01.01.1903, Blaðsíða 28
24
vel ræktuðum girtum blettum, með fullum eignarrétti yfir
landskikanura. Vinnan sjálffengin mikinn hluta ársins, í
beggja þökk, á stóra búiuu, og drjúgir aurar fyrir rjóraann,
látinn í smjörbúið. Eg vék að þessu fyrir þrem árum i
Búnaðarritinu og hefi víða vakið máls á þvi. Mótbárurnar
hafa auðvitað mint á fjárskortinn, og þó enda meira á anu-
að — því að áræði og dugnaður draga langt — að hús-
meuska i sveit hafi gefist svo illa, en það segir elikert. Reikn-
ingurinn hefir vorið ramskakkur. Eyrsta og síðasta skilyrði
til þrifa er að skilja hvað ber sig og borgar. Á því þurfa
allir þeir, sem veginn vilja vfsa f landbúnaðinum að klifa
ár og sið. En húsmenskubýlin eftir minni hugsjóu og von
— girt og alræktað sjálfseignarland eingöngu fyrir kýr —
geta nú fyrst komið upp, þegar og þar sem rjómanum verð-
ur komið i enska peninga, og fyrir þau býlifinst mér eg goti
gjört upp reikningsdæmið svo að lífvænlegt verði. í þess-
um stjórnlausa straum til kaupstaðanna — eg tala eftir
kunnugleika minum í Reykjavik — er mikill partur, enda
meiri hluti þessa innflytjanda fólks, ungt fólk, sem engan
veg sór til að taka saman og sjá fyrir sér og börnum sín-
um í sveitinni, eius og nú á stendur. Það er ekki tóm
„kaupstaðarsótt“ að fólkið flýr sveitirnar. Þetta unga fólk
mundi margt verða kyrt áfram f sveitinni, sæi það sér afkomu
þar. Það er brýn skylda að hjálpa því til þess. Ef menn nú
kannast við, að þetta ástand sem er, þossi gegndarlausa
eyðing sveitanna, er á alla grein voði fyrir þjóðina, og fái
trú á svona breyttu búskaparlagi fyrir meiri eða minni
hluta landslýðsins, þá verður að loggja mikið í sölurnar,
til að koma slíkum húsmannabýlum upp, sem hér hafa ver-
ið nefnd. í Búnaðarritinu 1900, bls. 74—75 er lítið eitt
skýrt frá þvf, hvernig slíkri hjálp er fyrir komið í Dan-
mörku. Og samhliða slíkri ræktunarvon landsins, með sam-
þyrping fólksins, er siðmenningarvonin með skólahaldi og
félagssamvinnu í ótal greinum.
Eg gleymi forðinni, en þetta var eg að hugsa, er eg
horfði yfir þennan góða blett, sem landið á þarna undir
Jöklinum. Eftir var Kambsskarð áleiðis til Ólafsvíkur.