Búnaðarrit - 01.01.1903, Blaðsíða 122
118
Þessir sparisjóðir þurfa þá auðvitað að geta fengið nægi-
legt fé með bærilegum kjörum. Það er eitt nauðsynlegt
ritgjörðarefni, hvort heldur í Búnaðarritinu eða annarstaðar,
að skýra frá. livað langt inenn eru komnir i félagslántöku
og félagssamvinnu víða erlendis, og er ótrúlegt hvað „fá-
tækir smáir“ geta með því áorkað, en margur er þar auð-
vitað „Þrándurinn11 i götu þjóðar vorrar, þegar til félags-
samvinnu-lifsins kemur.
XIV.
Eg gafst upp við að fara um Strandir, en kleif yfir
Klofninginn frá Hvammi, lengstan óveg sem eg hefi farið, og
þar sem er sagður vondur vegur vestra, er áreiðanlegavond-
ur vegur; en að Skarði varð eg að koma. Dóttursonur
Kristjáns kammerráðs Magnússens, Guðmundur kaupmaður
Jónasson í Skarðsstöð, heldur nú staðinn og annast systir
hans um húið. Mikil eru túnin á Skarði og 20 kúa fóður
kemur úr eyjum, og Ólöf Loftsdóttir „á þar enn tóttir“ í
Smjördal norður í túninu, og vonandi færist hráðum smjör-
skemman hennar suður að ánni, sem skilur höfuðhólið frá
Manheimum. Skógurinn er nú horfinn úr hvamminum í
landi Geirmundar konungs, en reiðgöturnar utan frá heita
enn Skógargötur, og áður hétu þær Leynigötur, af því að
eigi sást til mannaferða á þeim, og efst á höfðanum, sem
hvamminum lokar að innanverðu, minnir Bóndavarða á þá
málvenju liðinna alda, er hóndaheitið var aðall og einkeuni
höfðingja.
Á Skarðsströndinni var ekkert búnaðarfélag og enginn
talinn liklegri til forgangs að kotna því á fót en Guðmund-
ur kaupmaður, en eigi treystist hann til þess að sinni, og
eigi heldur gamall og nýtur jarðabótamaður, Guðlaugur
Daðason á Heiðnabergi, er eg átti tal við um það efni.
Búskapur er yfirleitt fremur bágborinn á báðum Ströndun-
um og þó öllu fremur á hinni nyrðri. Af bændum á landi
í Dagverðarnessókn var fullur helmingur á skútum vestra,
og þá auðvitað enginn verkfær karlmaður heima.