Búnaðarrit - 01.01.1906, Blaðsíða 77
BÚNAÐARRIT
73
mörg þeirra að minsta kosti, sem fyrirmynd, er þau
sömdu samskonar reglur eða lög. En þessum mikils-
verða tilgangi hafa félögin ekki náð, — ekki nema að
litlu leyti. Elest þeirra hafa, einkum framan af skuldað
umboðsmanni sínum, L. Zöllner, meir og minna, og sum
eru háð honum enn þann dag í dag. Félögin hafa einnig
lánað út hinar pöntuðu vörur til félagsmanna, og það
án nokkurra samninga eða skilyrða. Heflr oft gengið
erfiðlega að ná þessum skuldum inn, og fyrir það sama
hafa félögin lent í skuldum við umboðsmanninn ár frá
ári. Þessi fólagsverzlun heflr því verið skuldaverzlun,
bæði út á við og inn á við. — Að því er íslenzku vöruna
snertir, hafa flest félögin falið sama umboðsmanni sinum
að selja hana í umboðssölu, eða réttara sagt, þau hafa
skifst á við hann um vörur. Verzlun þeirra hefir að eins
verið i raun og veru vöruskiftaverzlun þegar á alt er
litið. Lítið hafa félögin gert, og sum ekkert til þess að
bæta vöruvöndun á íslenzkum afurðum. Það er helzt
„Kaupfélag Þingeyinga" og Svalbarðseyrar, er gert hafa
tilraunir í því efni, einkum að þvj er ull snertir. 'Einnig
hefir „Kaupfélag Þingeyinga" stutt, beinlínis og óbeinlínis
að umbætum í fjárræktinni. og þá einkum i þá átt að
auka vænleik og þunga fjárins. Sein dæmi um það
skal þess getið, að.árið 1884. var meðalþungi á 1 vetra 2
vetra sauðum í félaginu 109.2 pd.; en 10 árum síðar, 1893
var meðalþyngdin 124,0 pd. — Á seinni árum hefir verið
reynt að hafa áhrif á hestaverzlunina i þá átt að vanda
val þeirra og gera mismun á verði þeirra eftir gæðum; en
slíkar tilraunir hafa náð skamt,, og eigi komið að sýnilegum
notum, enda hefii' verðmismunurinn í félftgunum verið svo
hlægilega líHll, að það hefir eigi þótt svara kostnaði að gera
ueitt vei ulegt til umbóta í meðferð eða uppeldi hrossanna.
Milliliðunum í verzluninni hefur félögunum ekki tekisl
að fækka svo sem þurfti. Flest, þeirra hafa keypt vörur
sinar fyrir milligöngu erlendra umboðsmanna, en þeir
hafa aftur fengið vörurnar annaðhvort hjá stórsölum,