Búnaðarrit - 01.01.1906, Blaðsíða 168
162
BÚNAÐARRIT
frá síðustu ísöld, og þegar þess er gætt og svo hins, að
allar jurtaleifar rotna hér seint, er auðsætt, að mikið
hefir ekki þurft að bætast við á hverju ári til þess að
fylla upp grunn stöðuvötn. Eftir því sem grynnir 1
tjörnunum færist flóagróðurinn lengra og Iengra út, og
að lokunum hverfur sjálfur vatnagróðurinn, en fífa og
starir taka þar bólfestu. Jarðvegur sá, sem þá er um
að ræða, er mjög vatnsborin móleðja og má sjá þess
mörg dæmi i flóatjörnum á Mýrunum. Jarðvegur þessi
er því aðallega samsettur af jurtaleifum órotnuðum eða
mjög lítið rotnuðum og líkist að því leyti reiðingnum,
þótt seigjuna vanti. Allvíða verða flóarnir að mýruin
með tímanum, en sú þróun er mjög seinfara. Jarðveg-
ur í flóum og mýrum eða mýrlendi yflrleitt, er því efni
í gróðrarmold meira eða minna gott (þ. e. meira eða
minna rotnað o. s. frv.) eftir því sem á stendur á staðn-
um. Til þess að skýra þetta nánar, skulum vór athuga
nánar, hvernig moldin myndast.
Það sem vér köllum mold í mæltu máli eru leifar
plantna og dýra eða lífræn efni á ákveðnu upplausnar-
stigi. Stöðugar efnabreytingar eiga sér stað í moldinni,
en á mismunandi stigi eftir því, hver efni eru í mold-
inni og eftir því, hve greiða göngu loftið á til þeirra,
Efnin sýrast (þ. e. taka í sig súrefni úr loftinu) og rotna
fyrir áhrif margskonar gerla. Hafi súrefnið greiða götu
til moldefnanna verður sá endirinn á, að þau breytast í
kolsýru, vatn, ammoniak, saltpéturssýru o. s. frv., þ. e.
í ólífræn efni. Þar sem loftið kemst vel að moldinni
mundi hún því hverfa með öllu, ef nýjar kynslóðir dýra
og plantna legðust ekki lík og mynduðu ný moldarefni.
Allar moldarbreytingar eru mjög svo flóknar, sumar
orsakast af gerlum, sveppum, ánamöðkum o. fl., en
aðrar eru hreint og beint efnabreytingar (eða „kemiskar"
breytingar). Þar sem lítið loft kemst að, eins og í
vatnsósa jarðvegi í mýrlendi, eru efnabreytingarnar mjög
seinfara og sundurliðan efnasambandanna mjög ófull-