Búnaðarrit - 01.01.1906, Blaðsíða 191
BÚNAÐARRIT
185
að hafa ákveðna stefnu, sem sé í samræmi við ríkjandi
staðháttu, framleiðslustefnu með kjöt, ull eða mjólk.
Það er fullsannað að ekki er hægt að sameina alla eft-
irsóknarverða afurðaeiginleika svo að við sé unandi. Og
þegar menn taka þá stefnu, verður fjárræktin það, sem
sumir kalla kák. Á einhverja eina afurðagrein verða
menn að leggja aðaláherzluna, ef heppileg ræktun
á að nást, en á hinar svo mikið, sem þarf til þess
að sú eina verði sem fullkomnust. Eg skal hér
nefna fjárkyn, sem til eru orðin og gefa af sér eina
aðalafurð: Ullarkynið á Spánarhálendinu, „merinos". Hin
mörgu kjötkyn á Englandi, Leicester, Cotswóld, Southdown,
Oxfordshiredown o. fl. Mjólkurkynið á fiæðilöndunum við
Norðursjóinn og Eystrasalt. Loks má nefna fjalllendis-
kynin, lyngféð (svarthöfða) og Cheviot, sem gefa af sér
töluvert mikla ull, jafnframt miklu og góðu kjöti.
2. Orðið kyn er haft yfir tegundareinstaklinga, sem
margt er til af og eru innbyrðis iíkir í skapnaði og út-
iiti. Kynafbrigði sauðfjártegundarinnar eru fjölmörg.
Kynin eru ýmist ræktuð eða óræktuð, öndverðleg. Rækt-
að kyn er t. d. Cheviot, og óræktað t. d. argaliféð.
Ræktuð kyn verða til eftir settum reglum manna,
sem grundvailast á þekkingu, framsýni og smekkvisi
þeirra. Ekki er ætíð langs tíma verk að koma, upp eða
„búa til“ ræktuð kyn, en til þess þarf þekkingu, áhuga
Þolgæði og oft ráð til þess að breyta lífskjörunum að
einhverju leyti og þá heizt næringunni. Óræktuð kyn
verða til, ef maður mætti segja, af sjálfu sér; staðleg
náttúruskilyrði (loftslag, jurtagróður og landslag) skapa
útlit þeirra og eiginleika að sumu leyti. Skynsemi og
smekkvísi mannsins hefir þar ekki hönd í bagga.
í hverju kyni eru:
a. Kynþættir, sem eru ýmist fleiri eða færri einstakl-
ingar af sömu ætt, sem rekja má til ákveðinna
foreldra. Hér má nofna t. d. Baldursheimskynþátt-
inn í Þingeyjarsýslu.