Alþýðumaðurinn - 24.03.1931, Qupperneq 1

13. tbl.
Viiiitii og lipiíisiyr.
Pað er sannað — enda af flesf-
um viðurkent — að stytting vinnu-
tímans, úr 12—14 kl.st. á dag nið-
ur í 9 — 10 st., eíns og nú er all-
víða, hefir ekki orðið til þess, að
dagsverk verkamannsins minkaði.
Pó er því enn haldið fram af
ýmsum, að framleiðslan minki að
sama skapi sem vinnudagurinn
styttist. T. d. var þessu haldíð
fram, þegar þingmenn Alþýðuflokks-
ins börðust fyrir togaravökulögun-
úm í þiiiginu.
Hefir reynslan við framkvæmd
þeirra — meðal annars — sannað,
að þreyttir menn vinna yfirleitt ekki
hálft verk, móts við það, sem þeir
gera óþreyttir, og þegar menn vita,
að þeir hafa ekki þol til að vinna
svo langan tíma sem vinnan er á-
kveðin, þá verður flestum að hlífa
sér strax að morgni.
Er það álit ýmsra — og styðst
við reynslu bæði hér og erlendis —
að vel megi stytta vinnudaginn nið-
ur í 7 —8 stundir eftir hvað vinnan
sé erfið, án þess að eftirtekjan
minki, frá því, sem er yfirleitt, þar
setn unnið er 12—14 st. á dag.
Er hlægilegt að þrátt fyrir þessa
reynslu og álit, skuli við opinbera
vinnu vera gefinn kostur á að vinna
12 stundir eða meira á dag. En
kapp lagt á að gjalda aðeins óhæfi-
lega lágt fímakaup.
Ráðsmenn þess opinbera hljóta
þó að vita, að á 9 st. yrði eins
mikiu verki afkastað. Svo þess
vegna mætti eins vel hækka tíma-
kaupið ef vinnudagurinn styttist.
En þetta verður ekki hlægilegt, þeg-
ar það er athugað, að af þessum
langa vinnutíma leiðir, að verka-
maðurinn hefir engan tíma afgangs
frá vinnunni, nema til að borða og
sofa. Með þessu er komið að
mestu í veg fyrir, að verkalýðurinn
njóti fræðslu og skemtana samtímis
því, sem hann vinnur fyrir kaupi.
Jafnvel lestur í heimahúsum getur
ekki orðið nema mjög lítill. Eink-
um vegna þess, að langur vinnu-
tími geiir menn lamaða og þeir
hafa ekki fjör til að nota sér
þær frístundir, sem gefast, til annars
en að liggja og sofa.
. Pegar alt þetta er athugað, verð-
ur skiljanlegt, að sá verkalýður, sem
verður fyrir vinnuþrælkun, nái ekki
mikilli mentun, nema afburða manns-
efni — En burgeisamir hafa löng-
um séð, að því iamaðri og óment-
aðri sem verkalýðurinn er, því frek-
ar unir hann lágum launum og
lélegum aðbúnaði. Pví mentaðri og
fjörmeiri, því meiri kröfur til jafn-
réttis og kjarkur fil að fylgja kröf-
unum fram. Pað er afarleitt að
hafa ástæðu til að segja, að þó nú
sitji í stjórnarsætum ríkisins að
mörgu leyti víðsýnir umbótainenn,
þá skuli samt, eins og áður með-
an þröngsýn íhaldsstjórn sat að
völdum, fátækasta stétt ríkisins vera
vinnuþrælkuð og arðrænd með ó-
hæfilega löngum vinnutíma á dag
og ósanngjarnlega lágum vinnu-
launum.
Við opinbera vinnu er víða,
hvorki virt lög ríkisins um 10 st.
vinnudag, eða hinn eðlilegi réttur
verklýðsfélaganna að verðleggja
vinnuafl verkalýðsins. Eins og getið
hefir verið í blaðinu, hafa þing-
menn Alþýðuflokksins lagt fyrir Al-
þingi frumvarp um að við alla op-
inbera vinnu verði lögboðinn 9 st.
vinnudagur, og að kauptaxti verk-
lýðsfélaganna gildi alstaðar við þá
vinnu.
Með frumvarpi þessu er verið að
koma í veg fyrir,- að það opinbera
leggist á sveif með knífnustu vinnu-
veitendum, til þess að þrýsta niður
kaupi verkalýðsins, og í öðrulagi
stytta vinnutímann svo að nokkur
tími verði afgangs frá vinnunni og
nauðsynlegri hvíld, sem verkalýður-
inn geti notað til að afla sér fróð-
leiks og skemtana, og ekki síst
tími til að hirða um heimilin og
sinn eigin líkama.
Heimilið er sá reitur, sem mest
er um vert að vel sé hirtur, bæði
vegna þeirra eldri og yngri. Flest
fulltíða fólk hugsar fyrst og fremst
um, að efgnast ánægjulegt heimili,
og veit, að gæfa hvers manns stend-
ur og fellur að miklu leyti með
heimilinu. Fyrir börnin eru góð
heimili skilyrði fyrir eðlilegum
þroska, og áhrif heimilanna á ung-
linginn munu að jafnaði vara
æfilangt.
Pað er því ekki þýðingarlítið að