Alþýðumaðurinn - 19.12.1931, Page 1

ALÞYÐD
I. árg.
Vkureyri, Laugardaginn 19 Des, 1931.
78,’fbl.
Síldareinkasalan
afnumin.
II.
Heiðri og lánstrausii landsins
misþyrmt. — Sinábátaútvegurinn
lagður í rústir. Hlaðið undir
misindis- og sporgöngumenn er-
lends auðvalds.
Undanfarið hefir þjóðin haft
hvoiutveggja, raun og gaman, af
því að hiýða á báða íhaldsflokkana
metast á um það, hver þeirra hafi
gert eða geri landinu meiri heiður
eða vanvirðu með gjörðum sínum.
Hér hafa þeir verið samtaka að
starfi, enda deilir hvorugur á ann-
an út af niðurlagningu einkasöh
unnar.
Það þarf ekki lengi að grafa eft-
ir því, hvíiík smán landi og þjóð
er ger með því að leggja niður rík-
isfyriríæki, á svo hastarlegan hátt,
að gefa þarf út bráðarbirgðalög til
að geta framkvæmt óhæfuna. — í
augum framandi þjóða geta slíkar
ráðstafanir tæplega átt sér stað
með siðaðri þjóð, nema ætla mætti
að stórglæpir hafi verið framdir í
sambandi við fyrirtækið. Nú var
högum Síldareinkasölunnar þannig
farið, að Alþingi og ríkisstjórn skip-
uðu meiri hluta þeírra manna, sem
með mál hennar fóru. Þegar því
fregnin um niðurlagningu einkasöl-
unnar og tilbúið gjaldþrot berst út
á meðal viðskiptaþjóða landsins,
geta þeir ekki litið á þetta öðruvísi
en sem byrjun á allsherjargjaldþroti
landsins, stafandi af glæpsamlegu
athæfi forráðamanna einkasölunnar,
því það er ekki til neins að hampa
framan í útlendinga ástæðu, annari
eins og þeirri, að ríkisfyrirtæki sé
gert — af ríkinu sjálfu — gjald-
þrota, fyrir það eitt að það er í
skuld; á því árí, sem öll atvinnu-
fyriríœki eru í hengjandi skuldum.
Erlendir viðskiftavinir þjóðarinn-
ar hljóta því að fá það álit á ríki
og jajóð, að best sé að eiga ekki
sitt undir því, og traust þeirra á
þjóðinni þverri, bæði í viðskiftalegu
og siðferðislegu tilliti.
Traustspjöll og álitshnekkir út á
við er ekkert smáalriði, en þegar
litið er nær sér blasir ekki betra
við. —
Það þarf ekki að rita langt mál
til að rifja upp fyrir almenningi á-
standið í síldarútveginum eins og
það var áður en Síldareinkasalan
var sett á stofn. Kúgun og ófyrir-
leitinn yfirgangur sænskra síldar-
kaupmanna, árlegt tap verkalauna í
stórum stíl, öryggisleysi verkalýðs-
ins og vonleysi um viðréttingu síld-
arútvegsins og aðstöðuleysi allra
smærri útgerðarmanna til að mynda
sjálfstæðan atvinnuveg,
Alt þetta er verkalýð og sjó-
mönnnum hér norðanlands í fersku
minni. —
Nú á að innleiða sama ástandið
aftur. Eyðileggja alt uppbygging-
arstarf í síldarútveginum, sem ált
hefir sér síað með hjálp einkasöl-
unnar, og veita erlendum og inn-
lendum fjáraflamönnum aðstöðu til
að plokka og kúga verkalýð og sjó-
menn eins og þá lystir.
í sambandi við kosningu fulltrúa
á aðalfund Síldareinkasölunnar í
haust, var rækiiega rætt um að-
stöðu og framtíð smábátaeigenda
hér norðanlands, undir skipulagi
einkasölunnar. Almennur áhugi var
vaknaður meðal þessara manna fyrir
því að reka síldveiði og síldarverk-
un sér til hagsbóta, og reynslan
frá síðasta sumri sýndi og sannaði
Verkamannafélag
Akurejrar
heldur fund á venjulegum stað
kl. 3,30 á morgun, Sunnudag-
inn 20. þ m. Sjá götuaugljís-
ingar. —
að þetta var hægt að framkvæma,
með hagsýni og vandvirkni, svo
frerni að atvinna þessara mann væri
studd og vernduð af einkasölunni.
Nú er þessu kollvarpað. Ef þessir
menn eiga að fiska síld framvegis,
verða þeir að láta sér lynda að
selja veiði sína fyrir hvað sem í
boði er, og þá einungis r.ýja, því
um heimaverkun er ekki að ræða-
Þessi vísir til sjálfstæðs atvinnu-
vegar hinna mörgu smáhátaeigenda
er algerlega drepinn með niðurlagn-
ingu Síldareinkasölunnar. Þó að
einhver hringur stærri útgerðar-
manna yrði stofnaður gagnar smá-
útgerðinni það ekkert.
Hér hefir nú verið drepið á fram-
tíðarhorfur verkalýðs og sjómanna
í sambandi við niðurlagningu einka-
sölunnar. En fram hjá nútíðinni
verður ekki gengið, því hún er
svört. —
Eins og sakir standa hafa sjó-
menn og útgerðarmenn ekki feng-
ið nema 2 krónur greiddar fyrir
hrásíldartunnuna. Saltendur eiga
eftir að fá einn þriðja af söltunar-
launum. Þeir eru flestir útgerðar-
menn að meira eða minna l'eyti. —
Með gjaldþrotaráðstöfun ríkisstjórn-
arinnar á einkasölunni, eru eignir
einkasölunnar feldar í verði um
heiming. Það er því vissa fyrir
að sjómenn, útgerðarmenn og salt-
endur verða fyrir stórskaða vegna
gjaldþrotsins. Þetta orsakar það
aftur að stöðvun kemur í síldar-