Alþýðumaðurinn - 25.02.1933, Blaðsíða 1

ALÞYÐUMAÐURINN
III. árg.
Akureyri, Laugardaginn 25. Febrúar,
1933.
11. tbl.
Pað er óþarfi að segja að langt sé
nú milli stjórnarhneykslanna. Og enn
er það Magnús Guðmundsson og
skjólstæðingur hans, sem komnir eru
á dagskrá.
1.3. þ. m. ritaði Héðinn Valdimars-
son grein í Alþýðublaðið, sem vakti
geysi athygli í Keykjavík. Segir hann
þar frá því sem hér fer á eftir:
»Árið 1914 stofnaði Jóhann Jó-
hannesson fasteignasali »minningar-
sjóð hjónanna Jóhanns Jóhannessonar
og'Sigurbjargar Guðnadóttur*. Stofn-
íéð voru ýmsir fjarmunir, er Eggert
Claessen var falið að koma í peninga
og afhenda sjóðnum, sem var undir
stjórn ríkisstjórnarinnar, samkvæmt
sérstakri skipulagsskrá frá 14. Oktober
1914. — Tilgangur sjóðsins er að
veita fátæku ellihrumu fólki, eidra en
65 ára, lífsuppeldi til dauðadags. Til
þess að fullnægja þessum tilgangi
skyldi kaupa jörð i sveit á heilnæmum
stað, þar sem fagurt væri og vistlegt
fyrir gamalmennin. Skyldi byggja hús
vandað að gerð, en stofnunin skyldi
skýrð »Æfikvöld«. — Stjórnarráðið
skyldi sjá um bygginguna og hafa út-
boð um hana, og skyldi öll tilhögun
hennar miðuð við tilganginn. Hiísiö
skyldi vera fullbyggt og siofnunin
vigö og taka til starfa d aldaraf-
mœli konu Jóhanns, 13. April 1973
(4. og 5. gr.).
vPangað til skal hann (sjóöur-
dnn) vera á vöxtum með sömu
trygging sem lög skipa fyrir d
hverjum tima sem er um ómynd-
ngra fé, — en að ððru leyti ræður
stjóarráðið ávöxtun sjóðsins.*
Þessu næst skýrir Héðinn frá hversu
stofnandinn gekk vel frá ðllu til trygg-
ingar því að sjóðurinn gæti komið til
að \inna hlutverk sitt á tilsettum
tíma. 1930 var sjóðurinn orðinn 173
þús kr. auk nokkurra eigna, er til
hans áttu að falla og voru í umsjá
Eggerts Claessen. Reiknast Héðni svo
t l að árið 1973 gæti sjóðurinn —
með sæmilegri vöxtun — verið orð-
inn rúmar 2 milj. króna, og þá hægt
að byggja veglegt »Æfikvöld* eins
og gefandinn hafði hugsað sér, þar
sem »fátækt, ellihrumt fólk* gæti notið
góðrar elli við ylinn af kærleika hinna
góðkunnu. hjóna.
En harmþáttur þessa leiks hófst
síðastliðið haust, — og leikend-
urnir eru engir hversdagsmenn, —
heldur Vigfús Einarsson skrifstofu-
stjóri í atvinnumálaráðuneytinu, sá,
er aðallega hefir haft umsjón með
sjóðnum, — og dómsmálaráðherrann,
Magnús Guðmundsson. Segir Héðinn
framhald sögunnar á þessa ieið;
»Fyrir nokkrum árum réðist Vigfús
í það að kaupa lökustu jörðina í Mos-
fellssveit, Hlaðgerðarkot, er hann end-
urskýrði Reykjahlíð. Jörðin er lítil og
var léleg bygging þar og sólargangur
lítill vegna fjalla að sunnan. Jörðin
var að faste'gnamati 2,600 kr.t þar af
landverð 2100 kr. — Engin sérstök
hlunnindi eru við jörðina, nema heitt
vatn og þó ekki mikið. Vigfús hefir
reist þarna miklar byggingar, en gert
litlar jarðabætur. Við nýafstaðið fast-
eignamat er jöröin metin 31 þtísund
kr. viröi, par af landverö 4900 kr.
Búskapurinn hefir eðlilega gengið illa
á þessari margyfirbygðu jörð og mun
Vigfús hafa stórtpað á jörinni ár frá
ári. Út d þessa jörÖ fœr Vigfús
lánaö úr sjóönum.
En ekki nóg með það. — Vigfús
hatoi enga löngun til þess að tapa ár-
lega á jarðeign og búskap. Hann
hefir viljað selja jörðina — að sagt
er á 15 þús. kr. eða 2]/2 sinnum
fasteignamatsverðið, en enginn viljað
líta við kotinu yfirbygða. En Vigfús
er séður maður og hefir góða að-
stöðu og niikið hugmyndaflug. Hann
hefir sjóð Jóhanns undir höndum, en
það er dýrí að greiða vexti. Hann
lœtur pá sjóöinn kaupa kotið ásamt
10 kúm. ekki á 31 þúsund kr., eöa
75 þús. kr., heldur fyrir níutiu þús-
und krónur. — Rannig er hægt að
snúa tapi í gróða á kostnað gamal-
menna-framtiðarinnar. — Til þess að
hafa allt í lagi staðfestir Magnús
Guömundsson, sem aö rétlu lagi
hefir yfirstjórn sjóösins, söluna, sem
fór fram 1. nóvember 1932, viku áður
en undirréitardómurinn féll á Magnús.«
Nú vita allir, sem til þekkja, að
jörð þessi ski'ar ekki einu sinni sæmi-
legum vöxtum af þessari upphæð,
hvað þá upphæðinni sjálfri, fyrir utan
það að þessi jarðakaup eru þverbrot
á skipulagsskrá sjóðsins.
Ems og von er til, hafa þessi mál
vakið geysi athygli og umtal viða um
land. »Alþýðubl.«, »Verklýðsbl.« og
»Tíminn hafa tekið fast á málinu, en
íhaldsblöðin »Morgunbl.« og »Vísir«
hafa algerlega þagað. Og ekki hefir
útvarpið verið að segja frá jafn óveru-
legum fréttum og þetta.
Dæmi þetta er ágætt sýnishorn af
því hvernig herrar þessir haga sér í
æðstu stöðum ríkisins, þegar þeir
finna öryggið af sambræðslu íhald-
anna á bak við sig. En krafa allra
manna, sem ekki eru samdauna svindil-
braski þessara herra, hlýtur að verða
á einn veg. Héðinn segir síðast í
grein sinni:
»Sé nokkuð réttlæti enn til í land-
inu, verður svo að taka f þetta mál,