Alþýðumaðurinn - 04.04.1945, Blaðsíða 2

2
ALÞ??UMAÐURINN
Nýtlskn tunnnverksmiðja
Niðurlag.
I fyrri liluta þessarar greinar
var drepið á helstu atriðin í verk-
smiðjumálinu, þeim til athugunar,
sem eitthvað vildu hugsa um málið
Nú skal ég skýra það frekar hvaða
leiðir væri fljótlegast að fara, og
hvernig myndun og síðar rekstri
þessa fyrirtækis yrði haganlegast
fyrir komið.
Það er þegar búið að skora á bæj
arstjórn að taka þetta mál til athug
unar. Eg tel réttast að byrja með að
fá umsögn bæjarstjórnar sem allra
fyrst um það hvort ijún vill sinna
málinu, og á hvaða grundvelli. Eg
tel myndun hlutafélags, þar sem
bærinn er hluthafi, bestu leiðina,
og ég get ekki séð að það ætti á
nokkurn hátt að draga úr stuðningi
og styrkveitingu frá Nýbyggingar-
ráði að fyrirtækið verði að mestu
eign þeirra, sem við það eiga að
starfa og skipta.
Verksmiðjuhúsið og skála til
tunnúgeymslu tel ég sjálfsagt að
byggja niðri við Tanga — ofan við
væntanlegar síldarsöltunarstöðvar.
Verður nú þegar að ákveða pláss
fyrir þessa starfrækslu á þessum
stað.
Vélar verksmiðjunnar tel ég sjálf-
sagt að fá frá Svíþjóð, strax og leið
ir opnast þaðan. Og þeim verður
að fylgja fagmaður, sem leiðbeini
við niðursetningu þeirra og komi
starfinu af stað. Ætti í þessu að fel
ast tvennskonar trygging. Hagan-
legt fyrirkomulag og góð vinna frá
byrjun.
Þá tel ég að jafnframt innkaup-
unum á vinnuvélum, sé rétt og nauð
synlegt að gera sanminga um inn-
kaup á tmmuefni frá Svíþjóð. Með
því hygg ég að tryggt yrði betra
efnisval, en að kaupa áf Pétri og
Pál i, án eftirlits eða nokkurra sér-
stakra sjónarmiða.
Og í þriðja lagi væri sjálfsagt að
binda við þessi áframhaldandi ár-
legu viðskifti, samninga um sölu á-
kveðins tunnufjölda af síld. Er ekk
ert annað líklegra en að hægt væri
að fá öll þessi viðskipti við eitt og
sama firma úti og myndi verða að
því æskileg trygging í framtíðinni,
án þess ég telji að það síldverkun-
arfélag, sem ég ræði um síðar,
bindi starf sitt eingöngu við Sví-
þjóðarsíld. En því ræði ég þetta
þrennt — innkaup vinnuvéla, kaup
á tunnuefni, og síldarsölu, í sam-
bandi hvað við annað, að allt þetta
sé haft bak við eyrað þegar í fyrstu
Þá kem ég að stofnun þess hluta-
félags um tunnuverksmiðjuna og
rekstur hennar, sem ég hefi drepið
á hér á undan. Tel ég að þar eigi
þrír aðilar að koma til. Bæjarfélag
ið, verkamennirnir, sem vinna við
verksmiðjuna, og síldarsaltendur
hér á staðnum. Fyrst leggi bærinn
fram það fé, sem hann telur sig
geta lagt í fyrirtækið. Samtímis,
eða að fengnu loforði bæjaiúns,
myndi hæfilega margir verkamenn
með sér samtök og leggi fram fé —
vissan hluta stofnfjár verksmiðj-
unnar — og verði þeir fastir starfs-
menn í verksmiðjunni þann tíma
úr árinu, sem hún starfar, en það
hef ég áætlað 7—8 mán. Frá því í
Okt. fram í Maí. Með því að sömu
menn vinni ár eftir ár í verksmiðj-
unni vinnst tvennt — meiri afköst
og betri vinna, en þetta tvennt eru
einmitt tveir traustustu hornsteinar
þessa fyrirtækis.
Ef framlag bæjarins og verka-
mannanna nægir ekki til að koma
verksmiðjunni á fót -— má líka
reikna með styrk frá Nýbyggingar-
ráði — væri ekki óeðlilegt að síld-
arsaltendur styddu að þessu með
framlagi hlutafjár. Það er engin
smáræðis trygging í því að hafa æv
inlega nægar tunnur á staðnum og
þurfa ekki að binda sig fyrirfram
fjárhagslegum böndum hjá væntan-
legum kaupendum. Væri máske
ekkert annað eðlilegra en að þessir
þrír aðilar ættu og rækju tunnu-
verksmiðjuna, og yrði samtímis
aukin síldarverkun hér á staðnum
með það fyrir augum að skapa
markað fyrir tunnurnar, og auka
sumaratvinnu í bænum fyrir verka
konur og nokkurn hluta þeirra
manna, sem vinna í verksmiðjunni
á vetrum. Ætti að stefna að því að
verka aldrei minna af síld hér í
bænum á sumri hverju en 50—70
þús. tunnur. Væri ekkert eðlilegra
en að verksmiðjufélagið sjálft ræki
síldarverkun í myndarlegum stíl,
einmitt með tilliti til þeiri'a samn-
inga, sem ég áður hefi drepið á.
Þetta mál þarf svo ekki að verða
mikið lengra. Eg hef kastað þess-
um athugunum og tillögum fram,
ekki sem síðasta orði í þessu máli,
heldur sem grundvelli, sem nota
mætti til hliðsjónar við frekari und
irbúning og síðar ákvarðanir. Virð
ist mér að mál þetta ætti að ganga
fram hið allra fyrsta, og hér sé um
það fyrirtæki að ræða, sem ætti að
vera tryggt í framtíðinni, og veita
allverulega atvinnuaukningu í bæn
um þann tíma ársins, sem mest er
þörf fyrir hana.
Halldór Friðjónsson.
A Iþýðuflokksfundur
Eins og auglýst er í blaðinu í
dag verður fundur í Alþýðuflokks-
félaginu n. k. Föstudagskvöld. Er
þess vænst að félagsfólkið mæti vel
og taki þátt í afgreiðslu þeirra
merku mála, sem þar verða til með
ferðar.
Aðalfundur V. A.
Eins og auglýst er í blaðinu í dag
verður aðalfundur Verklýðsfélags
Akureyrar haldinn á Sunnudaginn
kemur. Er þess að vænta að félags-
fólkið fjölmenni á fundinn og svari
þannig á viðeigandi hátt lyguni
Björns Jónssonár, Snædals og Ja-
r _
kobs Arnasonar um félagið.