Alþýðumaðurinn - 15.05.1945, Side 1
XV.
arg.
Akureyri, Þriðjudaginn 15. Maí 1945
20 tbl.
Saraherjar vorsins
Líklega er alþýðu manna
aldrei jafn ijóst ldutverk vor-
yrkjumannsins, eins og á skift-
um vaturs og sumars. Veturinn
skilur eftir kalin sár, bognar
bjarkir, brotin lönd og blásnar
r
grundir. A þeim lnjáða vett-
vang kemur voryrkjumaðurinn
og hefur starf sitt í félagbvið sól
og sumar. Hann fer græðandi
höndum um allt, sem liðið hefir
undan veldi vetrar og frosta,
* vökvar og sáir og býr allt undir
betri tíma.
I* stórum dráttlim er mynd
voryrkjumannsins þannig í hug-
um vorum, en innra með honum
sjálfum dafnar ánægjan í starf,-
inu, vonin um fegri tíma, og
samkendin við gróandann í nátt-
úrunni —- verðmæti, sem eru
hans einkaeign og menningai*-
auki. •— Verðmæti, sem enginn
fær fulla hlutdeild í, nema sá,
sem er þátttakandi í starfinu.
Þess vegna er það, að jarð-
yrkjuþjóðirnar eru yfirleitt á-
nægðari, bjartsýnni, félagslynd-
ari og hjartahreinni en þær, sem
stunda rányrkju til sjávar, við-
skifti án framleiðslu eða stór-
iðnað. Samstarlið við móður
náttúru við græðandi og fegr-
andi störf, göfgar manninn og
bætir.
Þetla er algild regla. Skyld-
ust henni er kennd verkamanns-
ins, sem lítur yfir starf sitt á
liðnum degi, og sér að það hef-
ir þokað áætluninni — upp-
byggingunni — fram á leið, og
eygir fullkonmað verk nálgast
stig af stigi. Hann íinnur gildi
sitt fyrir framþróunina vaxa og
ánægjan yfir framgangi verks-
ins dregur úr lúa og þrautum,
sem erfiðið bakar lionum. Hann
er starfsafl nýsköpunarinnar.
Það eru því engir hugarórár,
þegar skáldið kýs sér sæti í járn-
brautarlestinni milli iDÓndans
og verkamannsins á þriðja far-
rými, til að leita sálu sinni hvíld
ar og endurnæringar hjá þess-
ara stétta mönnum, eftir ys og
glys,— arg og þvarg auðmanna-
hverfa stórborgarinnar. Gegnum
„erfiðismannsins hrjúfu hönd“
finnur það til sín strevma „hjart-
ans yl,“ sem í höfðingjasölunum
„hvergi var að finn:i“.
Fimrn ára funbulvetii styrj-
aldar er slotað. Þjóðirnar
ílaka í sárum. Borgirnar brotn-
ar. Hjörlun kalin af hatri og
grimmd.
Það er vor í náttúrunni —
ómetanlega heppileg tilviljun,
sem forðar hundruðum þúsunda
hrjáðrá manna frá kvöl og kröm,
sem ekki hefði orðið umflúin
ef styrjaldarlok hefðu átt sér
stað að hausti til, eða á öndverð-
um vetri. Voryrkjumennirnir
hefja störf sín. Það stendur
aldrei á hinni starfandi hönd
alþýðunnar. Akrarnir verða
sáðir. Borgirnar verða Ijyggðar
upp aftur smátt og smátt.
En hvar og hverjir eru vor-
yrkjumennirnir á sviði stjórn-
málanna og samskifta þjóða á
milli? Eru þeir — eða komast
— í samræmi við vor og sumar
í mannheimi? Tekst þeim að
græða kalsár heiftar og hefni-
girni í sálum mannanna með
græðismyrslum mannúðar og
náungakærleika? Finna þeir
gleði og gæfu voryrkumannsins
í staríi’ því, sem rás viðburð-
anna hefir kallað þá til að ynna
af höndum?
Bera þeir gæfu til að hafa sam-
starf við fulltrúa þeirrar stéttar,
er miðlar öðrum af „ylhjartans“
gegnum hrjúfa hönd erfiðis-
mannsins?
Þannig spyrja þúsundirnar í
dag
næstu daga og mánuði.
Og þeir munu verða fleiri og
fleiri á næstu mánuðum og ár-
um, sem treysta alþýðu allra
landa best til að skilja'lnð sanna
vor í mannheimi, komast í sam-
starf við það, og græða þau sár,
sem sárast blæða, og byggja upp
lamað og niðurbrotið þrek þús-
undanna, sem glatað hafa sálu
sinni í gjörningaveði’ttm undan-
farinna styrjaldarára. Þeirri al-
þýðu, sem hlýðir kalli matln-
kærleika og bræðralags, virðir
frelsisþrá einstakling&ins og sér-
einkenni þjóðanna, en lætur
ekki stjórnast af yfirdrollnun ein
ræðisvaldans, sem hefir kúgun
þjóðanna að framtíðarhugsjón
og lokatakmarki.
Samfelda dagskráin l.maí
Útvarpið hefir nýlega tekið
upp þá nýbreytni að flytja
nokkurs konar yfirlitsþátt á
Sunnudagsmorgna, yfir starf-
semi útvarpsins næstu viku á
undan. Ilelgi Hjörvar flutti
þessa þætti fyrst í stað, en varð
svo slysinn einu sinni, að deila
á innflutta skrílsmenningu, sem
mjög lætur hátt yfir sér síðari
hernámsárin, og sérstakir menn
— jafnvel sérstakur stjórnmála-
flokkur — virðast fagna sér-
staklega og vilja efla á alla
lund, en aðrir telja að verið
liafi vel til fallið að gera hríð
að henni — og meir en mak-
legt. Hvað sem veldur, lwarf
Helgi skyndilega frá þessum
þætti, en aðrir „varkárari“ hafa
komið í staðinn. S. 1. Sunnudag
ldýddi ég á þenna þátt hjá Ragn-
ari Jóhannessyni og skal játa,
að hann var áheyrilegur. Hafði
hann gott eitt að segja um flest
það, sem útvarpið hafði haft að
bjóða tvær undanfarnar vikur,
að mér skildist. Þar á meðal lét
liann þau orð falla, að samfelda
dagskráin síðari hluta dags 1.
Maí, hefði tekist vel og náð til-
gangi smum.
Ég efa það ekki að hún hafi
haft sérstakan tilgang og náð
honum, það sem hún náði, en,
að minni hyggju, hefir tilgang-
urinn verið sá, að blekkja al-
menning um sögn og þróun frels-
isbaráttu alþýðunnar í ýmsum
löndum, enda ekki annars að
vænta af aðal-höfundi dagskiár-
innar, sem jiekktur er að skefja-
lausum áróðri í útvarpinu í
þágu sérstakrar stjórnmála-
stefnu, sem byggir tilveru sína á
múgæsingu og upphlaupum
meir en á rólegu sta-rfi til frarn-
dráttar sínum málefnum.
Að vísu voru þetta kallaðir
þættir, atriði, myndir eða eitt-
hvað þess háttar, en öll var bygg-
ing dagskrárinnar sú, að auð-
séð var, að til þess var ætlast,
að fáfrótt fólk um þessa lvluti
átta alþýðunnar hefði verið há-
tæki það þannig að frelsisbar-
vaðasöm og keðja af upphlaup-
um og múgæsingi. Og með þess-
um aðförum hefði frelsið unn-
i-l. Meiri blekkingu á staðrr .nd
úm og sögulegujn heimildum
getur ekki. Það hefir verið hið
þrotlausa starf vökumanna al-
þýðu allra landa, sem fært hef-
ir hana fet fyrir fet fram á
braut þroska og menningar, sem
að síðustu liefir fært henni
mannréttindi og athafnafrelsi
nútímans. Fram hjá þessu gekk
samfellda dagskráin 1. Ma'í al-
gerlega, og verður vart lengra
komist frá réttu máli.
Svo eitt dæmi sé tekið, skal
þess getið að „föður jafnaðar-
stefnunnar“, eins og Karl Marx
hefir oft verið nefndur, var ekki
gert hærra undir höfði 1. Maí
en það, að lesa upp smá gleps-
ur úr ritum hans, þar sem hvatt
er til óvenjulegra athafna, þeg-
ar annað dugar ekki, en að engu
gelið þeirra firna af ritmáli,
sem eftir hann liggur, þar sem
frætt er um sosialismann
og hvernig lionum verður
rudd brautin með friðsömu
starfi fjöldans, undir hand-
-leiðslu vökumanna alþýðunnar,
en ekki öskurapa.
—O—
Kommúnistar stjórna
vel
Á aðalfundi KRON fyrir
skömmu upplýstist það ein-
kennilega fyrirbrigði í verslun-
arrekstri, að þrátt fyrir það að
félagsmönnum hafði fjölgað á
sl. ári upp undir 1000 manns,
hafði umsetning félagsins lækk-
að um uöska milljón króna. Það
lílur fyllilega út fyrir það, að
þeir hafi verið heldur „slappir“
viðskiftavinirnir, sem kommún-
istar létu Guðberg smala inn í
íélagið.
o—o
Lelðrétting
Maður skyldi ætla að friðar-
víman hefði verið farin að stíga
þeim til höfuðsins, sem lögðu
liönd að síðasta blaði, því í því
komust of margar og meinlegar
villur gegnum höndur prófarka-
lesara og prentaranna. Regin-
villan var sú, að vörusala Kaup-
félags Verkamanna Akureyrar
sl. ár var talin 1/2 milljón króna,
en átti að vera tæp 600 þúsund
króna. Þá var skírnarnafn for-
sætisráðherra Breta úr lagi fært,
en rétt er það Winston. Þá var
heiti Akureyrar í augl. Gagn-
fræðaskólans ekki rétt stafselt.
Þetla allt leiðréttist hér með, og
góðar vonir um að alll starfs-
kerfið við hlaðið verði í besta
lagi í framtíðinni.