Alþýðumaðurinn - 23.05.1945, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUMAÐURINN
Þriðjudaginn 8. Maí 1945
I fylgd meö sól og sumri:
Menningarmál.
Það tilkynnist, að
ANNA PÁLSDÓTTIR frá Atlastöðum
andaðist að heimili sínu, Ægisgötu 12, aðfaranótt 20. þ. m. —
Jarðarförin verður ákveðin síðar.
Jóhann Jónsson, börn og tengdasonur.
1. Félagið telur, að bráða
nauðsyn beri til að bæta bið
allra fyrsta úr húsnæðisvand-
ræðum Barnaskólans, og álítur
það mál best leyst með byggingu
nýs barnaskólahúss úti á Odd-
eyrinni og sé bænum þá skipt í
tvær skólasóknir.
2. Vakin sé athygli almenn-
ings á húsnæðisskorti Mennta-
skólans, og síðan haldið með
festu og einbeitni á því máli,
uns ríkið hefir reist myndarleg-
ar hyggingar yfir þessa stofnun
og heimavistir fyrir nemendur.
3. Unnið að því, að iðnskólar
njóti mun hærri styrks ríkis og
bæja en verið hefir; jafnframt
sé stutt að því, að skólanám iðn-
nema sé skipulagt betur, svo að
hagkvæmara verði og nota-
drýgra.
4. Félagið leggi sinn áhuga-
skerf og fylgi til þess, að nýja
sjúkrahúsið komist myndarlega
upp.
5. Félagið beiti sér fyrir því,
að bygging ráðhúss sé hafin svo
fljótt sem unnt er.
6. Félagið vinni að því, að
bæjarfélagið taki kvikmynda-
sýningar hér að nokkru eða öllu
í sínar hendur — fyrst og fremst
hinar svo kölluðu barnasýning-
ar.
7. Unnið sé að því, að efla á-
huga almennings og bæjaryfir-
valdanna fyrir aukinni fegrun
bæjarins.
8. Komið sé upp góðum sund-
skýlum fyrir sundlaug bæjarins,
og sundskilyrði bætt þar að
vetrinum.
9. Stutt sé að því að skilyrði
til íþróttaiðkana batni, fyrst og
fremst með því að hvetja íþrótta-
félögin til sameiginlegra átaka
í þeim málum og auka skilning
almennings á þeim.
10. Félagið telur það varða
mjög almenningshag og heill,
að bættar almenningstryggingar
komist á sem allra fyrst og vill
stuðla að því á allan hátt.
11. Félagið telur það athug-
unarvert, hvort ekki færi vel á
því, að Akureyri, jafn mikill
ferðamannabær og hún er orðin
og verður í framtíðinni, ræki
gestahótel yfir sumarmánuðina,
en um vetur menningarlegt
skemmtanahald, sérstaklega fyr-
ir hina upprennandi æsku, svo
að henni verði fremur haldið
frá lélegum skemmtistöðum.
12. Unnið sé að því, að á-
hugafélög um ýms menningar-
mál skapist og blómgist, er beiti
sér fyrjr velferðarmálum, svo
sem fyrir dagheimilum harna,
leikvallarekslri, byggingu og
starfrækslu elliheimilis o. fl. en
þó sé þetta rekið undir umsjón
bæjarins eða af honum.
GREINARGERÐ
Fáum bæjarbúum mun ó-
kunnugt um, að Barnaskólinn á
við mikla húsnæðisörðugleika
að etja. Hafa þau vandræði vax-
ið frá ári til árs og er nú svo
komið, að til stórrar vansæmd-
ar horfir fyrir bæjarfélagið, ef
það horfir öllu lengur aðgerðar-«
laust á þau mál. Hér er því hald-
ið hiklaust fram, að barnaskól-
arnir séu þær menntastofnanif
landsbúa, sem mest á veltur,
hvort vel tekst um. Þar er grunn-
urinn lagður að menntun hins
verðandi þjóðfélagsþegns, og ef
sá grunnur er haldlítill, verður
yfirbyggingin oftast svikul. Því
eru barnaskólarnir þeir skólar,
sem síst mega við þrengslum og
naumleika af hvaða tagi, sem er.
Vafalaust munu skiptar skoðan-
ir um, hvernig best verður bætt
úr lnisnæðisvandræðum barna-
skólans hér, og er ekki ólíklegt,
að ódýrast verði að byggja við
barnaskólahúsið á Brekkunni.
Þar er einnig stutt til íþrótta-
hússins og sundlaugarinnar, og
eru það hvort tveggja miklir
kostir. Hins vegar er a. m. k.
yngstu nemenduiíum nær því of-
ætlun að sækja þangað skóla
neðst af Tanganum og yst af
Eyrinni, en mestu máli skiptir
þó, að mjög stórir skólar munu
oftast gefa verri raun en fámenn
ari skólar.
Segja má, að Menntaskólinn
á Akureyri sé fyrst og fremst
ríkisstofnun, og því heyri það
ekki bæjarmálum til að ræða um
lnisnæði hans eða húsnæðis-
skort. Rétt er þetta að vissu
leyti, en ætli Akureyringum
þætti ekki allmikill sjónarsvipt-
ir, álitshnekkir og menningar-
missir að, ef skóli þessi yrði
héðan fluttur? Enginn veit, hvað
í því máli kann að gerast í fram-
líðinni, og víst er, að sumir
skólamenn hyggja ménntaskóla
betur setta í sveit en kaupstað.
Þótt ekki séu líkur til, að
Menntaskólinn á AkureýVi verði
héðan fluttur um sinn, mundi
það festa og tryggja tengd skól-
ans við bæinn, ef bæjarbúar létu
sig miklu skipta, hvernig ríkið
býr að honum. Nú mun svo
komið, að illhlítandi sé að búa
við þrengslin í skólanum, ekk-
ert rúm fyrir skólasöfn né sóma-
samleg geymsla fyrir kennslu-
tæki. Þó vitum við, að skólinn
nýtur hins mesta álits, en ekki
vegna húsnæðisins, heldur þrátt
fyrir það, sökum prýðilegrar
forstöðu og ágætra kennslu-
krafta.
Iðnskólum hefir fram að
þessu verið fremur lítil rækt
sýnd af ríki og bæ. lðnaðar-
mannafélög á hverjum stað liafa
hingað til rekið þá með lítils-
háttar styrk frá ríki og hlutað-
eigandi bæjarfélagi, og hefir
yfirleitt farist það vel. En vöxt-
ur iðnaðarins er nú mjög ör, og
kröfurnar vaxa líka í sífellu
til menntunar iðnaðarmannsins.
Fyrirkomulag iðnskólanna er
því þegar orðið all-úrelt og
þyrfti bráðrar endurskoðunar
við, og færi vel á því, að Akur-
eyri, sem á iðnaði og iðnaðar-
mönnum a. m. k. að all-veruleg-
um hluta vöxt sinn og viðgang
að þakka, hefði þar forustu fyr-
ir um endurbætur.
Nú verður ekki rætt svo um
menntun æskiflýðsins, að ekki
sé kvikmyndanna getið. Þar er
vafalaust um að ræða eitthvert
mesta menningartæki nútímans
— og ómenningartæki. Sökum
vinsælda kvikmynda munu sýn-
ingar þeirra mjög arðbærar. -—
Þegar þessa tvenns er gætt, get-
ur okkur varla annað en blöskr-
að, hve ófyrirgefanlega hirðu-
laus bæjar'stjórn Akureyrar hef-
ir verið um þessi mál. Einstakl-
ingar hafa fengið að moka upp
stórgróða á kvikmyndasýning-
um í þokkabót við það afmenn-
ingarstarf, sem þeir hafa fengið
að vinna óáreittir með sýningu
hinna lélegustu mynda, en þær
eru í áberandi meiri hluta. Á
þessu er ekki nema ein lausn:
Bærinn á að taka kvikmyndasýn-
ingar í sínar hendur, bæði vegna
gróðans, sem þær gefa í aðra
liönd, og þó fyrst og fremst sök-
um menningargildis þeirra, ef
skynsandega er á haldið. Allt
gæti verið í einni myndarlegri
byggingu: skrifstofur bæjar og
sýslu og kvikmyndasalur.
Annað er það, sem bærinn
getur ekki leitt hjá sér, vilji
hann teljast menningarbær, en
það er gistihúsarekstur og
skemmtistaða. Þar veldur mestu,
hver á heldur. Skemmtanir eru
svo mikill liður í menningarlífi
hvers bæjarfélags, \að fullkom-
lega er eðlilegt, að stjórn þess
hafi þar eitthvað um að segja.
Þegar svo þar við bætist, að Ak-
ureyri liggur þannig, að hún
• hlýtur að verða mikill ferða-
mannabær, verði ísland á annað
borð ferðamannaland, ætti bæj-
arfélaginu að verða það metn-
aðarmál, að aðbúnaður gesta
sé bænum til vegsauka.
Um gildi áhugafélaga um
ýmis menningarmál ættu Akur-
eyringar ekki að þurfa að efast.
Til dæmis hafa ýmis samtök
kvenna reynst þar örugg til
sóknar eins og bygging Akureyr-
arkirkju, Kvennaskólans og
framgangur spítalamálsins eru
talandi dæmi um að ógleymdu
starfi Hlífar. Slík öfl er gott
að vita að verki og vegsauki
hverju bæjarfélagi að efla þau
og styrkja.
Um ýms önnur atriði stefnu-
skrár þessarar mun síðar rætt
nánar, sérstaklega trygginga-
mál, æskulýðssamkomustað og
fleira.
Fiskimálanefnd,
skýrsla 10 ára 1935—1945
— Arnór Sigurjónsson samdi —
heitir bók, sem blaðinu hefir ver
ið send. Er hér um að ræða 182.
blaðsíða bók, sem segir frá störf
um Fiskimálanefndar þetta 10
ára skeið. Er hér um hagnýtan
fróðleik að ræða, sem skýrir
mjög vel frá hinum margþættu
störfum nefndarinnar, en mjög
hefil' verið um það deilt að hve
miklu gagni þessi nýbreitni í
starfsháttum, á þeim tíma, sem
hún var hafin, hafi orðið. Getur
ekki hjá því farið, að við lestur
þessarar skýrslu komist menn
að raun um það, að hér hafi ver-
ið um merka tilraun að ræða, og
á starfi nefndarinnar sé hægt að
byggja framkvæmdir í þágu
fiskiiðnaðarins og sölu á honum
Utgáfan er vönduð. Bókin er
prýdd mörgum myndum.
Hömlum
þeim, sem hernámsárin hafa
verið í því að blöðin hafi mátt
segja frá atburðum, sem á ein-
hvern hátt var hægt að setja í
samband við styrjaldarástandið,
hefir nú verið aflétt að mestu.
Lofar herstjórn Bandaríkjanna
íslenska blaðamenn fyrir var-
kárni þeirra og ágæta samvinnu
við umboðsmenn herstjórnarinn-
ar á hverjum stað. Enn má þó
ekki segja frá neinu, sem snertir
herina sjálfa, sem enn dvelja í
landinu, nema leyfi herstjórnar-
innar komi til, eða eftir tilkynn-
ingum frá henni. Er þessa getið
hér vegna þess að sumir hafa
spurt blaðið um hvort ekki sé
liægt að fá upplýsingar um tölu
erlendra hermanna hér á landi