Alþýðumaðurinn - 24.07.1945, Blaðsíða 5

Þriðjudaginn 24, Julí 1945
5
AÐURINN
Innilegt þakklæti vottum við öllum nær og fjær, sem á marg-
víslegan hátt sýndu okkur sannið og vinarliug við fráfall og jarð-
arför
Einors Einarssonar, úigerðarmanns.
Aðstandendur.
HÓTEL VAGLASKÓGUR
DAGLEGA: heitur matur, smurt hrauð, kaffi, mjólk,
öl og gosdrykkir.
DANSAÐ fimmtudaga frá 9—11,30 e. h., laugardaga
kl. 10—2, sunnudaga kl. 3,30—5 og 10.—1.
Nýkomnar bækur
Matreiðslubók Jóninnu SigurðardóMur,
fimmta útgáfa, aukin.
Mannþekking
(Hugur og heimur I.) e. Símon Jóh. Ágústsson.
Lyklar himnaríkis, skáldsaga eftir A. J. Cronin.
Lífsgleði njóttu, skáldsaga e. Sigrid Boo.
Stikilsberja-Finnur,
heimsfræg unglingasaga e. Mark Twain.
Einu sinni var I.—II., æfintýri með myndum.
Viktoria, ástarsaga e. Knut Hamsun.
Björninn úr Bjarmalandi, e. Þorst. Þ. Þorsteinsson.
í leit að lífshamingju,
skáldsaga e. W. Somerset Maugham.
Aloha, Suðurhafseyjaferð e. Aage Krarup Nielsen.
Lífið í guði, nokkrar ræður eftir Valgeir Skagfjörð.
BarniS mitt, minningabók handa mæðrum.
Trygg ertu Toppa, saga e. Mary O 'Hara.
Sherlok Holmes, leynilögreglu-sögur e. Conan Doyle
Þáttur af Ólöfu Sölvadóttir, e. Sig. Nordal.
Leonardo da Vinci, stórmerkt skáldverk
Boðskapur Pyramidans mikla e. Rutherford.
Móðjr ísland. — Ástandssaga e. G. Hagalín.
Yngismeyjar, — saga fyrir ungar stúlkur
Þeir áttu skilið að vera frjálsir, saga e. K. Lindeman.
Norður við Norðurpól. Ránið á járnbrautarlestinni.
Hallarleyndarmálið. Æfintýri Dýrlingsins, Ofurhug-
inn I.—II. Þegar klukkan sló 12. Vínardansmærin.
Dularfulla morðið. Hollendingurinn fljúgandi og
ýmsar fleiri skáldsögur og rit.
BÓKAVERZL. GUNNL. TR, JÓNSSONAR
koma ákvæðinu inn í gildandi
samning.
Þá lieldur stefnandi því fram,
að umdeilt ákvæði miði að því
að útiloka Bergþór og aðra fé-
lagsmenn Verklýðsfélagsins svo
og sérhvern verkamann, sem
ekki sé í stéttarfélagi á Akur-
eyri innan Alþýðusambandsins,
frá því að geta fengið verka-
mannvinnu á Akureyri. Brjóti
því ákvæðið greinilega í bága
við þann tilgang, sem stéttarfé-
lögum og stéttarfélagasambönd-
um sé heimilaður í 1. gr. laga
nr. 80 frá 1938 svo og 73. gr.
stjórnarskrárinnar um félaga-
frelsi.
Enn rökstyður stefnandi kröf
ur sínar með því að umrætt á-
kvæði útilokaði Bergþór frá
allri verkamannavinnu hjá þeim
atvinnuveitendum á Akureyri,
sem samningsbundnir séu við
Verkamannafélagið, en hann sé
verkamaður og eigi lífsafkomu
sína undir því að geta fengið
slíka vinnu. Með ákvæðinu séu
því lögð veruleg bönd á atvinnu
frel'si Bergþórs og sé það af
þeim ástæðum ólöglegt sam-
kvæmt 69. gr. stjórnarskrárinn-
ar. —
Loks bendir stefnandi- máli
sínu til framdráttar á 3. gr. laga
nr. 80 frá 1938, er hann telur
gera ráð fyrir, að félagsmaður
geti gengið úr verklýðsfélagi án
réttindamissis svo og 45. gr’.
sömu laga, sem gerir ráð fyrir
ófélagsbundnum aðilja.
Stefndi hefir krafist sýknu af
öllum kröfum stefnanda og
málskostnaðar úr hendi hans
eftir mati dómsins.
Heldur stefnandi því fram, að
engri nauðung hafi verið beitt,
hvorki við samningsumleitanir
sumarið 1943 né heldur er gild-
andi samningur var gerður.
Þá mótmælir hann því, að
umdeilt ákvæði komi í bága við
nokkra grein stjórnarskrárinnar
eða laga nr. 80 frá 1938.
Loks andmælir stefndi síð-
ustu málsástæðu stefnanda.
Þó að Alþýðusambandið hafi
eins og áður er greint, meðan
samningar stóðu yfir sumarið
1943 milli Verkamannafélags-j
ins og Vinnuveitendafélagsins,
lofað Verkamannafélaginu full-
um stuðningi sínum, ef samning
ingar tækjust ekki og til vinnu-
stöðvunar þyrfti að koma, verð-
ur ekki talið að í þeim aðgerð-
um hafi falist hótun um að
beita ólögmœtri nauðung. Þá
hefur ekkert komið fram í mál-
inu, er bendir til þess, að nokkr-
ar nauðungaraðgerðir hafi átt
sér stað, er umdeilt ákvæði 10.
gr. gildandi samnings var í
hann sett. Hefur því fyrst greind
málsástæða stefnanda ekki við
rök að styðjast.
Verður nú athugað, hvort um-
ALÞÝÐUM
þrætt ákvæði brýtur í bága við
lög.
1. gr. laga nr. 80 frá 1938
er svohljóðandi: „Rétt eiga menn
á að stofna stéttarfélög og stétt-
arfélagasambönd í þeim til-
gangi að vinna sameiginlega að
hagsmunamálum verkalýðsstétt-
arinnar og launataka yfirleitt.“
Ákvæði í kjarasamningum milli
verkalýðsfélaga og atvinnurek-
enda um forgangsrétt félags-
manna verkalýðsfélagsins til
vinnu hjá viðkomandi atvinnu-
rekendum, verður að teljast
falla undir þann tilgang, sem
lýst er í greininni, að vinna að
hagsmunamálum verkalýðs-
stéttarinnar. Styðst þessi skýr-
ing og við það, að áður en
greind lög urðu sett. tíðkuðust
slík forgangsréttarákvæði nokk-
uð í kjarasamningum. Hefði því
í lögunum frá 1938 beinlínis átt
að banna forgangsréttarákvæð-
in ef löggjafinn teldi þau ekki
samrýmast löglegum tilgangi
stéttarfélaga. Þetta var ekki
gert, enda hefur forgangsréttar-
ákvæðum fjölgað mjög í kjara-
samningum eftir gildistöku lag-
anna. Af þessu er ljóst, að á-
kvæði það, sem ógildingar er
krafist í máli þessu, verður tal-
ið samræmast ákvæðinu í 1. gr.
laga nr. 80 frá 1938 og þá einn-
ig 73. gr. stjórnarskrárinnar.
Þrátt fyrír forgangsrétt fé-
lagsmanna Verkamannafélags-
ins til vinnu hjá atvinnurekend-
um þeim, sem félagið hefir sam-
ið við, hefur Berþór óhindraðan
aðgang að því, að leita sér at-
vinnu hjá ósamningsbundnum
atvinnurekendum. Hann er
frjáls að því. að stofna til eigin
atvinnurekstrar eftir því sem
geta hans leyfir og lög heimila.
Þá virðist hann og geta orðið
þeirra hlunninda aðnjótandi,
sem félagar Verkamannafélags-
ins njóta, með því að ganga í
það félag, sbr. 2. gr. laga nr. 80
frá 1938 og ákvæði í 10. gr.
gildandi samnings milli Verka-
mannafélagsins og fyrr greindra
þriggja aðilja, en í því ákvæði
segir, að allir verkamenn, sem
búsettir eru á félagssvæðinu,
eigi rétt á að ganga í Verka-
mannafélag Akureyrarkaupstað
ar. Verður því umdeilt forgangs
réttarákvæði ekki talið brot á
69. gr. stjórnarskrárinnar.
Loks verður ekki séð, að 3.
og 45. gr. laga nr. 80 frá 1938,
sem stefnandi hefur vitnað til ó-
gildingarkröfu sinni til stuðn-
(ings, séu af atriði fyrir úrslit
málsins.
Samkvæmt framansögðu ber
að sýkna stefnda af kröfum
stefnanda í máli þessu, og þykir
eftir þeim úrslitum og öllum
málavöxtum rétt, að stefnandi
greiði stefnda kr. 200,00 í máls-
kostnað.
ÞVÍ DÆMIST RÉTT VERA:
Stefndi, Alþýðusamband Is-
lands f. h. Verkamannafélags
Akureyrarkaupstaðar skal vera
sýkn af kröfum stefnanda Erl-
ings. Friðjónssonar f. b. Verk-
lýðsfélags Akureyrar vegna
Berþórs Baldvinssonar í máli
þessu.
Stefnandi greiði stefnda kr.
200,00 í málskostnað.
Dóminn ber að fullnægja inn-
an 15 daga frá lögbirtingu hans
að viðlagðri aðför að lögum.
Rétt endurrit staðfestir.
Hákon Guðmundsson.
Niðurlag.
Framreiðslustúlku
vantar nú þegar á hótel á
Sauðárkróki. Ilátt kaup.—
Upplýsingar hjá Oddnýju
Jónsdóttur, Ægisgötu 10,
eða á
Vinnumiðlunarskrifst-of-
unni.
r
I gær fengu nokkur síldar-
skip dágóða veiði sunnan Langa
ness. Um helgina var talið að
um 200 þús. hl. af síld væru
komnir á land. Á sama tíma í
fyrra voru komnir á lknd yfir
300 þús. hl.