Alþýðumaðurinn - 14.08.1945, Blaðsíða 3

Þriðjudaginn 14. Ágúst 1945
ALÞÝÐUMAÐURINN
Utgefandi:
Alþýðuflokksfélag Akureyrar
ÁbyrgðarmaSur:
Erlingur FriSjónsson
Blaðið kemur út á hverjum Þriðjudegi
Af greiðslumaður:
Jón Hinriksson,' Eiðsvallagötu 9
Árgangurinn kostar kr. 10.00
Lausasöluverð 30 aurar
PrentsmiSja Björns Jónssonar h.j.
TIL MINNIS
Opinberar skrifstofur opnar:
Bæjarfógetaskrifstofan 10—12 og 1—3
Skrifstofur bæjarins 10—12 og 1—5
— byggingafulltrúa 11—12
— • framfærslufulltrúa 4%—5%
— jarðræktarráðunauts 1—2
Skömmtunarskrifstofan 10—12
Vinnumiðlunarskrifstofan 2—5.
Póststofan:
Bréfastofan 10—6
JSögglastofan 10—12 og 1—5
Bankarnir opnir:
Landsbankinn 10Vn—12 og lVa—3
Búnaðarbankinn 10%—12 og IVa—3
Útvegsbankinn 10%—12 og 1—4.
Viðtalstími lœkna:
Héraðslæknirinn 10%—11%
Sjúkrasamlagslæknirinn 11—12
Árni Guðmundsson 2—4
Jón Geirsson 11—12 og 1—3
Pétur Jónsson 11—12 og 5—6
Sjefán Guðnason 12%—2 og 5—6
Helgi Skúlason, augnl. 10—12 og 6—7
Friðjón Jensson tannl. 10—12, 1—3 og 4-6
Gunnar Hallgrímss. tannl. 10-12 og l%-4
Berklavarnastöðin 2-4 á Þriðju- og Föstud.
Sjúkrasamlagið 10—12 og 3—6.
Kaupgjald og vísitala:
Almennt kaup karla .... kr. 6,88 á klst.
Almennt kaup kvenna .. kr. 4,26 á klst.
Kaup ungl. 14—16 ara .. kr. 4.54 á klst.
Vísitala framfærsluko6tnaðar 275 stig.
Alþýðublaðið
kostar 5 krónur á mánuði fyrir áskrif-
endur. Hvert sérstakt blað 40 aura. Af-
greiðslan í Lundargötu 5. Er selt á Ráð-
hústorgi eftir komu hraðferðanna á kvöld-
in. Er einnig selt í Bókaversl. Gunnl. Tr.
Jónssonar, Versl. Baldurshagi og Kaupfél.
Verkamanna, nýlenduvörudeild.
Alþýðumaðurinn
er seldur í lausasölu í Versl. Baldurs-
hagi og í Katipfél. Verkamanna. — Af-
greiðslan er í Eiðsvallagötu 9.
Árroði
blað ungra jafnaðarmanna, er blað, sem
allt ungt fólk þarf að kaupa og lesa.
Ræðir áhugamál unga fólksins á prúðan
og fræðilegan hátt, en af fullri einurð og
hreinskilni.
Blaðið keur út mánaðarlega að vetrin-
um. Árroði fæst á afgr. Alþýðublaðsins
hér, Lundargötu 5.
Skutull,
blað Alþýðuflokksins á Vestfjörðum,
fæst keypt á afgreiðslu Alþýðublaðsins
hér í bænum. — Skutull er vel ritað blað
og fjölbreytt að efni. Hver sá, sem fylgj-
ast vill með landsmálum, verður að lesa
Skutul. Vestfirðingar hafa lengi staðið
framarlega í baráttu þjóðarinnar fyrir
auknu frelsi, umbótum í atvinnumálum
hennar og heilbrigði í félagsmálum. —
„Skutull" er rödd Vestfirðinga á þessum
ALÞÝÐUMAÐURINN 3
Hvernig eigum við að
*
bæta úr húsnæðisvand-
ræðunum?
Þú veist ekki um nokkra í-
búð, sem losnar á næstunni?
Ætli verði eitthvað leigt í þessu
húsi? Hver er að byggja hér, lík
lega væri ekki liægt að fá leigt
hjá honum?
Þannig heyrir maður spurt æ
ofan í æ. Margt af spyrjendun-
um er ungt fólk, sem nýlega hef-
ir stofnað heimili, eða hefir það
í hyggju.
Sómasamlegt húsnæði er jafn
nauðsynlegt og sjálfsagt og fæði
og klæði. En svona er samt á-
standið hér, að margir hírast í
ónógu eða lélegu húsnæði, aðrir
eru blátt áfram næstum á göt-
unni, fjölmargV verða að vera í
sífellu á hnotskóg eTtir ein-
hverju hetra eða bara einhverju
húsnæði.
Skipulagsbundin átök til að
bæta úr þessu ástandi hafa eng-
in verið gerð. Þótt ekki sé
skemmtilegt til frásagnar, þá
hefir líklega brask með hús orð-
ið mest og helst til þess að ekki |
hefir keyrt verr um þverbak en
þó er hér í þessurn málum: þ. e.
sá gróði, sem orðið hefir af
húsasölum hefir í allmörgum til
fellum gert mönnum kleift að
koma sér upp nýjum húsum,
sem ekki væri alveg vonlaust að
geta haldið í, þótt talsvert verð-
fall yrði.
I öðru lagi munu einstakir
menn bafa byggt nær alveg fyr-
ir lánsfé og í þriðja lagi hafa
sumir keypt brakka og innrétt-
að til íbúðar.
Það liggur ljóst fyrir, að það
er engin viðunandi lausn að
byggja fyrir lánsfé eitt. Slíkar
drápsklyfjar, sem maður bindur
sér þannig, getur enginn ein-
staklingur með venjulegar tekj-
ur borið til lengdar. Hvernig fer
svo um þá? Það er spurning,
sem liggur eins og mara á alltof
mörgum „húseiganda.“
Setuliðsbrakkarnir eru held-
ur engin úrlausn. Þá má að vísu
gera viðhlítandi til íbúðar uin
stund, en í þeim er engin eign, '
svo að peningarnir, sem í þá
fara, ganga raunverulega í súg-
inn. Þessi lausn getur að vísu
borgað sig fyrir einstaklinginn,
en alls ekki fyrir bœjarfélagið,
og því ætli að stuðla að öðrum
og betri úrlausnum.
Ég vil nú varpa hér fram til-
lögum, sém mér hafa dottið í
hug. Ekki svo að skilja, að ég
þykist hafa vit á þessurn málum
fram yfir hvern annan, en mér
sýnist full þörf á, að þessi mál
séu rædd og eitthvað í þeim gert,
og vil því gjarnau taka á mig á-
hættuna við að koma með fyrstu
tillögurnar, þótt þær verði gagn-
rýndar og aðrar betri verði
framkvæmdar.
1. Bvggingafélag Akureyrar
hefji byggingar í stórum stíl.
2. Samvinnubyggingafélagið
hér taki á ný til starfa.
3. Bærinn sé þeim um ýmis-
legt innan handar, sem byggja
af eigin ramleik, og reyna að
leggja eigin vinnu sem mest í
f ra mkvæmd i rna r.
Unr 2. tillöguna verður ekki
rætt hér að sinni, aðeins lient á,
að víða t. d. hér og í Rvík, hafa
samvinnubyggingafélög gert mik
ið gagn.
Þá skal hér fjölyrt nokkru
meir um 1. og 3. tillöguna.
Byggingafélag Akureyrar hef
ir reist hér all-mörg hús, en þar
sem óvenjulegt ástand hefir ríkt
í verðlagsmálum hér á landi um
skeið, en lög félagsins lúns veg-
ar miðuð við venjulegar aðstæð-
ur, hefir það ekki álitið réttmætt
að leggja í nýjar dýrar bygging-
ar og binda þannig félagsmönn-
um langvarandi þungar skulda-
klyfjar. Þessi afstaða er skiljan-
leg og ég vil segja skynsamleg.
Hins vegar er á það að líta, að
3ja herbergja íbúðir munu nú
konmar upp í 500,00—600,00
kr. leigu á mánuði, og þetta
verða all-margar fjölskyldur hér
að greiða til prívatmanna.
Mundi ekki athugunarvert fyr
ir félagið að byggja, en afla til
byggingarinnar tvenns konar
lána, annars vegar eins og áður
úr byggingarsjóði, hins vegar
einskonar „stríðsverðslán“, sem
greidd væru, meðan húsaleiga
er svona há?
Við skulum segja, að kostn-
aðarverð 3ja herbergja íbúðar
yrði 50.000.00 kr. Sá, sem kaup
ir íbúðina, fær hana fyrir
25.000.00 kr., en verður að
greiða 5 næstu árin 500,00 kr.
mánaðarleigu, sem fer til
greiðslu „stríðsverðslánsins.“ Sé
fjölskyldan lítil, gæti hún leigt
1 herbergið fyrir 150,00—
200,00 kr., eftir því verðlagi,
sem nú tíðkast á einstökum her-
bergjum, og þannig létt sér búsa-
leigu eða aflað sér af húsinu
fjár til afborgqfia á byggingar-
sjóðsláninu.
Þetta eru nú samt sem áður
ekkert glæsileg kjör. Til þess að
gera þau aðgengilegri, þarf fé-
lagið að lœkka byggingarkostn-
aðinn, og ég hygg, að það sé
hægt, jafnvel þótt sama verðlag
haldist:
1. Með því að félagið kaupi
sjálft allt til bygginganna,
2. ráði fastan ráðsmann, sem
gæti annast allt eftirlit fyrir fé-
lagið með byggingunum, séð
um pöntun og afgreiðslu efnis,
sem gengi til húsanna með
kostnaðarverði,
3. ráði byggingameistara, sem
engu simii nema byggingum fé-
félagsins
Þá mætti nefna til athugunar,
að félagið komi upp eigin steypu
verkstæði og smíðaverkstæði.
Um 3ju tillöguna, að bærinn
sé þeim um ýmislegt innan hand
ar, sem reyna að koma sér upp
íbúð með eigin vinnu, skal þetta
tekið fram: Margir geta lagt
fram mikla vinuu á kvöldum og
hvíldardögum, sömuleiðis kunna
all-mikið til bygginga, þótt ó-
faglærðir séu. Þeir geta því oft
haft aðstöðu til að koma sér
upp íbúðum, ódýrar en ef þeir
þyrftu að kaupa þær að öllu.
Þennan vilja margra má ekki
kæfa, en bærinn þarf að gæta
þess vel, að þessar byggingar
verði þó traustar og góðar. Þetta
eftirlit og ráðleggingar í sam-
bandi við það ætti hann að veita
með mjög vægu gjaldi og að-
stoða byggjendurna eftir föng-
um, t. d. með því að hjálpa þeim
til að fá hagkvæm lán.
Br. S.
—o—
Fró ferðolagi forseta
íslands
Reykjavík, 10. Ágúst 1945.
Forsetahjónin eru nú á ferða-
lagi um Norðurland. Komu þau
7. Ágúst til Sauðárkróks og
íylgdu sýslumannshjónin þeim
að Hólum, þar sem staður og
kirkja voru skoðuð undir leið-
sögu sýslumanns, síra Guð-
brands prófasts Björnssonar á
Hofsósi og^ annara kunnugra
manna.
Daginn eftir héldu forseta-
hjónin til Húsavíkur, og sátu
þar kvöldboð hjá sýslumanni á-
samt forsetaritara.
9. Ágúst skoðaði forseti vinnu
við hafnarmannvirkin ásamt
sýslumanni. Forsetahjónin sátu
því næst árdegisverðarboð
hreppsnefndar Húsavíkur. Ræð-
ur héldu sýslumaður og Karl
Kristjánsson oddviti, síðan
héldu forsetahjónin í opinbera
heimsókn til Norður-Þingeyjar-
sýslu, og fylgdi sýslumaður
þeim. I Ásbyrgi tóku sýslunefnd
armenn, hreppstjórar, oddvitar,
prófastur í Sauðanesi, prestar
að Skinnastað og Raufarhöfn,
læknar á Þórshöfn og Kópaskeri
á«amt eiginkonum þeirra á móti
forsetahjónunum, en sýslum.
bauð þau velkomin með stuttri
ræðu. Hreppstjórafrúin á Rauf-
arhöfn afhenti forsetafrúnni