Alþýðumaðurinn - 21.08.1945, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUMAÐURINN
Þriðjudaginn 21. Ágúst 1945
„Skildu rétt, hvar skdr
inn að þér kreppir.
Eins og getið var í síðasta
blaði verður hér birtur kaíli úr
stefnuskrá Alþýðuflokksins í
landbúnaðarmálum, eins og hún
var samþykkt á haustþingi flokks
ins 1943. Þess ber að geta, að
þar var fjallað urn þessi mál
all-mjög með tilliti til þess á-
stands, er þá ríkti og ríkir raun-
ar enn, en bins vegar ekki rakin
að verulegu ráði framtíðarstefna
flokksins. Hún er enn glöggar
mörkuð í stefnuskrá flokksins
þegar árið 1933, og er fróðlegt
að sjá, að margt af því, sem
ílokkurinn hefir þá á stefnuskrá
sinni, hefir síðar verið tekið upp
af Framsóknarflokknum eða
Kommúnistaflokknum í þeirra
stefnuskrár. Sýnir það, að þess-
um flokkum hefir ekki þótt
slæmt að fá hugmyndir að láni
frá Alþýðuflokknum og ekki lit-
ist þær lánsfjaðrir ófluglegar.
Verður vikið að þessu nánar
síðar 1 blaðinu.
»En hér kemur það, sem ég
bað vin minn í túnfætinum að
lesá:
Landbúnaðarmálin.
„18. þing Alþýðuflokksins lít-
ur svo á, að sú stefna, sem upp
hefir verið tekin hin síðari ár,
að greiða tugi miljóna af skatt-
tekjum ríkissjóðs sem uppbætur
á verð landbúnaðarafurða, sé
alröng og hljóti að leiða til
ófarnaðar, éigi aðeins fyrir kaup
staðarbúa, heldur og fyrir þá,
sem landbúnað stunda.
Fyrir verkafólk, launþega og
aðra kaupstaðarbúa er það hin
mesta nauðsyn, að nægar og
góðar landbúnaðarafurðir fáist
jafnan við verði, sem er sam-
bærilegt við verð annarra mat-
væla, og að kjör bænda og ann-
ars sveitafólks séu svo góð, að
eigi þurfi að óttast, að það flytji
til kaupstaðanna ^og auki at-
vinnuleysi þar, þegar erfiðlega
árar. Á sama hátt er það bænd-
um öllum öðrum nauðsynlegra,
að kaupgeta almennings í kaup-
stöðum og þorpum sé sem jöfn-
ust og nægileg til þess að taka
við þeim afurðum bænda, sem
ekki seljast til útlanda fyrir
framleiðslukostnaði. Og fyrir
báða aÖila er það lífsnauðsyn,
að viðskipti þeirra á milli gangi
sem greiÖast, með fullkomnum
skilnir.gi á þörfum og aðstæðum
beggja og náinni samvinnu um
framkvæmdaatriði.
Þingið telur því, að uppbótar-
greiðslurnar beri að fella nið-
ur,1) og að öll framlög og
!) Eins og nú er málum komið verða
styrki til landbúnaðarins beri að
miða við það, að breyta honum
í það liorf, að liann verði fram-
vegis relcinn með það fyrir aug-
um fyrst og fremst, að fullnægja
nota- og neysluþörf landsmanna
sjálfra og að framleiða þær út-
flutningsvörur, sem hægt er að
selja erlendis fyrir kostnaðar-
verð. Jafnframt sé með slíkum
löguin stefnt að því, að starfs-
orka fólksins, og náttúruskilyrði
og aðstæður á hverjum stað hag-
nýtist sem best, svo að unnt sé að
selja afurðirnar sambærilegu
verði við aðrar matvörur og
tryggja þeim, sem landbúnað
stunda, sambærileg kjör við
aðrar stéttir.
Til þess að riá þesSu tak-
marki telur þingið að gera þurfi
eftirtaldar ráðstafanir:
1. Ýtarleg rannsókn sé látin
fara fram á framleiðslu land-
búnaðarins og markaðsskilyrð-
um fyrir afurðir hans innan-
lands. Skal í því sambandi eink-
um athugað, hverjar framleiðslu
greinar sé ástæða til að efla í
því skyni, að fullnægt verði
þörf þjóðarinnar fyrir neyslu-
vörum og hráefni til iðnaðar
eftir því sem náttúruskilyrði
landsins leyfa, svo og hversu
best verði fyrir komið fullnýt-
ingu afurða (ull, gærurý, spm
nú eru fluttar óunnar út og hverj
ar landbúnaðarafurðirnar geti
orðið samkeppnisfærar á erlend
um mörkuðum. Jafnframt sé
rannsakað, hvaða byggðarlög
hafa álitlegust skilyrði fyrir
sérstakar framleiðslugreinar,
kjöt, mjólk, garðávexti, gróður-
hús o. fl.
r
2. A grundvelli þessara rann-
sókna sé landbúnaðarlöggjöfin
ákveðin og framlög til land-
búnaðarins endurskoðuð, ineð
það fyrir augum, að þau komi
sem best og sem fyrst að notum
fyrir þjóðina í lieild.
3. Nýbýlafjölgun sé styrkt
þar, sem aðstæður eru álitleg-
astar með liliðsjón af sérstökum
framleiðsluskilyrðum, samgöng-
um, sölumöguleikum, raforku,
og með tilliti til samvinnu og fé-
lagsskapar á sem flestum svið-
um. Settar séu ákveðnar reglur
um skipulag nýbyggða í sveit-
um.
4. Ríkið kaupi og rækti lönd
til nýbýla og byggðahverfa og
aðstoði bæi og þorp til þess að
uppbótagreiffslurnar varla felldar þegj-
ar.di og hljcðalaust niður. Málið þarf
gagngerðrar athugunar við. Br. S.
fá nægilegt land til umráða.Stutt
sé að því, að kaupstaöir starf-
ræki kúabú til þess að fullnægja
þörfum bæjarbúa til þess að fá
góða og ódýra mjólk. Sérstök á-
hersla sé lögð á að tryggja hinu
opinbera eignarrétt nothæfra
jarðhitasvæða.
5. Unnið sé að aukinni og
bættri ræktun, svo að búskapur-
inn styðjist sem mest við tún og
annað ræktað og véltækt land,
að útvegun hentugra véla við
landbúnaðarstörf, framleiðslu
áburðar innanlands og jafn-
framt tryggt, að landbúnaðurinn
eigi jafnan kost nægilegs fóður-
bætis af innlendri framleiðslu.
6. Unnið sé að kynbótum hús-
dýra og nytjajurta. Vísindalegar
tilraunir 1 þágu landbúnaðarins
auknar. Sóttvörnum og heil-
brigðiseftirliti með húsdýrum
komið í viÖunandi horf.
7. Unnið sé að því að koma
upp iðnaÖarmiðstöðvum í sem
flestum byggðarlögum landsins
þar sem alls konar smíði og við-
gerðir verkfæra og véla, hús-
gagnasmíði, fatasaumur o. þ. h.,
sem ekki er unnt að vinna á
heimilinu, er framkvæmt.“
Svo mörg eru þau orð og
munu þau yfirleitt ekki þurfa
skýringar við. Þó vil ég bæta
hér nokkrum athugasemdum
við.
1. Sú skoÖun, að nauðsyn
beri til að skipuleggja landbún-
aðinn með tilliti til markaðs-
skilyrða og ræktunarmöguleika,
var þegar sett fram í stefnuskrá
flokksins 1933. Nú er svo kom-
ið, að flestir sjá nauðsynina, en
framkvæmdin bíður. Mundi ekki
sá flokkur, sem fyrst og gleggst
sá nauðsynina, best fallinn til
að framkvæma skipulagning-
una?
2. Það hlýtur að vera á-
hyggjuefni hverjum, sem ber
velferð landbúnaðarins fyrir
brjósti, hve hægt miðar með
betri nýtingu landbúnaðarvör-
unnar: Mest af ullinni er flutt
óunnið út, gærunum og kjötinu.
Þannig er vinnu og verðmætum
kastað úr landi, og er satt best
að segja, að íslendingar liafa of
lengi veitt sér þá rausn. Hví
ekki vinna ullina og gærurnar
til fulls hér? Hví ekki reyna
niðursuðu kjöts í stórum stíl?
3. Hér er ekki glögglega sagt,
að ríkið ætti að eigA allar jarð-
ir, en það mun þó skoÖun Al-
þýðuflokksmanna, að slíkt væri
bændum hagkvæmast, en þeim
tryggð lífstíðar- og erfða-ábúð,
ef settum skilyrðum sé hlýtt um
setu og nýtingu jarÖanna.
4. Þar sem eins hagar til og
hér á Akureyri, mun elcki æski-
legt að bærinn reki kúabú, held-
ur að unniö sé að sem bestum
skilningi milli mjólkurframleið-
enda og neytenda, þ. e. fram-
leiðandinn hafi mikinn og ör-
uggan markað, neytandinn fái
mikla og góða mjólk við sann-
gjörnu verði. Hins vegar er
sjálfsagt, að bæirnir grípi inn
í, þar sem mjólkurskortur er
ríkjandi. Það er t. d. ekki efa-
mál, að Reykjavíkurbær hefir
farið illa að ráði sínu með
Korpúlfsstaðabúið.
5. Allir munu vera sammála
um, að mikil og góð ræktun sé
frumskilyrði þess, að blómlegur
búskapur þrífist. Eins og nú
háttar til nær þetta þó skammt,
ef bændum er ekki jafnframt
gert kleift að afla sér nauðsyn-
legra landbúnaðarvéla og þeir
hvattir til að nota sér þær sem
allra mest.
6. Sumir „bændavinir“ halda
því mjög á lofti, að verkalýðs-
flokkarnir séu „fjendur dreif-
býlisins“, og á það að vera hræði
leg synd. En hvað segja stað-
reyndirnar,? Þær sýna okkur, að
fólkið flytst fyrst og fremst úr
fámenninu. Maðurinn er nú
einu sinni félagslynd vera, hvað
sem allir „ófeigar“ segja, og
það er þráin eftir félagslífi,
auknum þægindum og meiri
menningarbrag, sem veldur því,
að menn vilja búa þéttar saman.
Gegn þessu er heimska ein að
berjast, heldur á að kappkosta
að gera þéttbýliskjörin seni að-
gengilegust, t. d. með rafveit-
um, síma, góðum og öruggum
samgöngum, góðum skólum,
menningarlegu skemmtanalífi,
auk þess sem skilyrðin til blóm-
legs efnahags eru gerð sem
fjölbreyttust og best.
En það sem er þó höfuÖskil-
yrði þess, að landbúnaðurinn
skipi þann sess meÖal atvinnu-
veganna, sem hann á og þarf að
skipa, svo að jafnvægi raskist
ekki meir en orðið er, það er
að bœndur geri sér sem allra
Ijósast sjálfir, hvert stefna ber,
hugsi mál sín sjálfir, velji full-
trúa sína sem mest úr eigin hóp
éftir dugnaði, röggsemd og öðr-
um mannkostum og séu ekki
feimnir við að sauma í segl og
kasta útbyrðis þeim „fulltrú-
um“ sínum, sem eru orðnir
þeim LÍK í LESTINNI.
Br. S.
STEFÁN ÍSLANDI
söng í Nýja-Bíó í gærkvöldi
fyrir troðfullu liúsi og við mikla
hrifni áheyrenda. Hann syngur
aftur á sama stað tvö næstu
kvöld.
LÉREFTSTUSKUR^
•— Hreinar —
Kaupum við hæsta verði.
Prentsmiðja
Björas Jónssonar h. f.